 |
|
|
|
 |
|
|
|
| |
 |
11 mei om 19:55 |
| |
Dichter en keunstskilder Bartle Laverman (72) ferstoarn
OFFENWIER- Dichter en keunstskilder Bartle Laverman is ôfrűne freed, 8 maaie, ferstoarn. As dichter debutearre er mei it fers Forsiking fan it Hillige ik yn literęr tydskrift De Tsjerne yn 1968. Dęrnei publisearre er űnder mear yn Sonde, De Strikel en Trotwaer. Fan Trotwaer makke er diel út fan de redaksje yn de jierren 1971-1976. Hjirűnder in oersjoch fan syn libben en wurk, boarne is: https://www.sirkwy.frl/
Bartle Laverman studeerde, nadat hij de opleiding tot onderwijzer had gevolgd, MO-Nederlands en LO- Tekenen.
Daarna volgde hij aan de Rijksuniversiteit Groningen nog theoretische en “wijsgerige” pedagogiek, hij studeerde in 1977 cum laude af. Hij werkte als docent filosofie op de Academie Minerva in Groningen. Samen met zijn vrouw, beeldend kunstenaar Hannie Kamstra, had hij tot 1996 een biologische boerderij en kaasmakerij. Sinds 1990 hadden zij De Tunen fan De Griene Dyk, een ecologische bloementuin [1] van 3 hectare, zomers open voor publiek. Henk van der Veer [2] ging bij hem op bezoek.
Laverman was dichter en kunstschilder
Als dichter debuteerde Bartle Laverman met het gedicht ‘Forsiking fan it Hillige ik’ in literair tijdschrift De Tsjerne (nr. 7/8 – 1968). Daarna publiceerde hij onder meer in Sonde, De Strikel en Trotwaer. Hij maakte in de jaren 1971 – 1976 deel uit van de redactie van Trotwaer. Zijn eerste dichtbundel, It freeslik feest (met tekeningen van Anne de Vries), verscheen in 1969. Het stripverhaal Jodokus, dat in 1973 als extra nummer van literair tijdschrift Trotwaer uitkwam, schreef hij ook samen met De Vries. Laverman bleek een productief dichter te zijn, na zijn debuutbundel in 1969 verschenen er nog vele bundels van zijn hand.
Hij blijft in zijn gedichten vaak dicht bij huis; het platteland, zijn dieren, zijn soms grote ergernis over de Fries literaire wereld en over het christelijk deel van de natie, maar ook menselijke gevoelens over afscheid, ziekte en dood komen langs in zijn gedichten. Volgens Harmen Wind in Zolang de wind van de wolken waait (hoofdstuk 6, pagina 180), wordt de poëzie van Bartle Laverman getypeerd als: direct, sober, korzelig en verbeten. Zelf zei hij over zijn werk in een interview met Henk van der Veer (Boek, september 2006): ‘In mijn poëzie gaat het altijd om het ‘hier en het nu’, het is altijd heel dichtbij. De context, de eigen ruimte, het regionale, daar gaat het om. Het gaat in mijn werk nooit over het romantische, daar hebben critici mijn werk wel eens voor ‘uitgescholden’. Dat slaat nergens op. Het zou verwijzen naar het hogere, het mystieke of het eeuwige. Bespottelijk, dat heb ik helemaal niet. Ik ben gewoon de dichter op de fiets. Mijn poëzie laat zich misschien wel het best omschrijven als een documentatie van dingen die ik mee maak.'
Een bijzonder project was de bundel Mingd bedriuw (2003). In samenwerking met drie andere dichter/schilders, namelijk Wilco Berga, Anne Feddema en Reinder Rienk van der Leest, gaf Laverman een bundel uit met van ieder vijf schilderijen en vijf gedichten.
Over de bundel Alles komt wer goed schreef Henk van der Veer [3] dat hij de verzen met persoonlijke inslag het beste vond. Met name de realistische en beknopte schrijfstijl bevielen hem.
In de tweetalige bundel Węr’t de ko him deljout = Where a cow lies down, ging hij de grenzen over. De bundel kwam tot stand in samenwerking met beeldend kunstenaar Tjibbe Hooghiemstra en de Ierse dichter John Brown. Beide dichters hebben voor de bundel tien gedichten geschreven over plaatsen in hun eigen omgeving en over die van de ander, van ieder gedicht is ook een vertaling gemaakt. Hooghiemstra maakte er poëtisch beeldwerk bij.
Ook de bundel In echte Fries is geďllustreerd. In de gedichten gaat Laverman in op zijn identiteit, zijn afkomst en de stand van zijn leven tot nu toe. Eppie Dam [4] had er vier sterren voor over.
Laverman publiceerde ook geregeld Nederlandstalige gedichten in het Hollands Maandblad.
Bronnen voor deze tekst
[1] Bloementuin, website
[2] Dagboek Henk van der Veer, 06-05-2008
[3] Henk van de Veer, 23-08-2004
[4] Eppie Dam, LC 02-12-2016
Werk
Poëzie
1969: It freeslik feest
1973: Woartelfocht-fruchtwetter (in eigen beheer uitgegeven)
1973: Jodokus (stripverhaal, extra nr. Trotwaer)
1975: Skimerlânskippen
1977: Winter: (popkes dy’t wuive)
1979: Neitins: (parva sed apta mihi)
1979: Kloentsjetee
1981: Ik laitsje my dea
1984: Master űnder protters
1996: Boerefersen 1994-1969
1999: Kophimmelje
2003: Mingd bedriuw / Gemengd bedrijf: Wilco Berga, Anne Feddema, Bartle Laverman, Reinder R. van der Leest)
2004: Alles komt wer goed
2006: Dęr’t de ko him deljout = Where a cow lies down (met John Brown en Tjibbe Hooghiemstra (tekeningen))
2007: Man op solder / Man op zolder
2012: Foar elke man in eigen pake
2016: In echte Fries
Foto Haye Bijlstra, Tresoar |
| |
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
