 |
|
|
|
 |
|
|
|
| |
 |
31 augustus om 18:20 |
| |
Janneke Warringa
Gister moai interview met sangeres Janneke Warringa had. Janneke werkt sinds kòrt nau tegare met Peter van der Zwaag, múzikaal begeleider fan onder mear Willeke Alberti. Ferder wurdt Janneke múzikaal ondersteund deur sangeres Elks Fekkens en selliste Andrea Meijer. Janne & dy komme met ut programma ‘Ferlet-Lieten fan langstme’.
De Ezelmannen
Ferder gistermòrren un bizarre ontmoeting met twee mannen en hun ezels had. Dêrover later wel mear. Hilarys en bizar mut ik eigenlek skriëve…
|
| |
|
30 augustus om 09:11 |
| |
Kollum Omrop Fryslân 30 augustus
De skoalen binne wear begonnen
Overal siën je de groate banieren hangen om an te kondegen dat de skoalen wear begonnen binne. In un foarech leven, dat fan skoalmeester en learaar, moest ik altyd freeslek wenne om na 6 hearleke fakaansyweken wear an de slach te gaan as dompteur in un klaslokaal met kyndes òf pubers.
Frijheid is un kostbere besit en ik kon mij self dan wel wiesmake dat ik koaning in myn eigen koaninkrykje was, de werklekheid wurdde in de loop fan’e jaren wel un bitsje anders. De opkomst fan de onderwiesmanagers was simpelwech nyt mear te stoppen. Lui met amper òf gyn ervaring op de werkfloer soemden krekt as wespen in augustus en september mij hieltyd mear om’e kòp. Sulang’t je nyt naar insekten beginne te slaan falt ut nòch wel un bitsje met.
Mar ut is en ut was altyd bij mij al su dat ik graach fraagd en ongefraagd myn mening gaf en dêr hewwe lui met sidene sjaaltsje un hekel an. Trouwens ok bêst irritant, skoalmeesters dy’t immer ut laatste woard hewwe wille.
Ik genoat myn opleiding an de Pedagogise Akademy De Him in Sneek, un mear as foarútstrevende onderwizersopleiding. Mannen as biolooch Douwe Teake Engelbertus van der Ploeg, dy’t wij gewoan ‘menear’ noemden feegden de floer an met ‘bord-krijt-spons-biologie’. Met andere woarden at ut mar un bitsje kon ‘naar búten met de kyndes’, dat predikten sij.
Geskiedenislearaar Gerrit de Jong idem dito: De Sneker Oasterdyk en ut Groatsaan op, kyndes ouwe gevels natekene late. Self ontdekke! Alles wat jie siën onthouwe je en hoeve je nyt te learen.
Se wurdde ik as klúte stòpferf deur dizze earsteklas pedagogen kneden en brochten se mij bij wat ik later in de praktyk útfoere sú.
Ondertussen is ut al wear acht jaar leden dat ik foar ut laatst un groep kyndes onder myn hoede had, ‘myn kyndes’ sei’k altyd. At bútenstaanders mij froegen welk fak ik gaf, was steefast myn antwoard: ‘Ik geef mij self!’
In ut Praktykonderwies, wêr’t ik as laatste myn kunstjes opfoerde, hadden de measte kyndes un bloëdhekel an skoal. Opsloaten in un klaslokaal is foar un stuiterbal met ut plakplaatsje ADHD ok gyn pretje. Ik nam de kyndes faak met naar búten. Op dindsdachmòrren even op ut Groatsaan kieke, dêr’t toen nòch un bloeiende markt was. Wú een fan dy jonges wel graach naar toe, in alle frijheid syn senten ferdiene. Un echt Sneker groatbekje. Hoe dichter we in de buurt fan Marten Stoofpear kwamen, hoe stiller hij wurdde.
‘Menear, mut ik straks ok rekene?’
‘Ja, wat dochstou dan dat dy frouwen al dy bloemkoalen gratis metkrije?’
De fòlgende mòrren kwam myn púber bij mij met de fraach ‘menear wêr is dat boekje over dy rekenmasyntsjes?’
Kiek dat sach dat sidene sjaaltje dus nyt sitten toen hij met mij an tafel froech en sei: ‘Meneer van der Veer, wij gaan vanaf nu méér methodisch werken. Die flauwekul om er steeds maar weer met die kinderen op uit trekken gaan we niet meer doe, Weet u hoe wij dat noemen?’
‘Nou fertel ut us?’
‘Wegelekte onderwijstijd!’
Toen knapte der wat bij mij en ik antwoardde met ‘soademiter op je!’ Ik bin fleurech onderwieslaan útlopen en wurdde in de herst fan myn karriere nòch fulltime freelance sjoernalist en stukjeskriëver. |
| |
|
29 augustus om 20:20 |
| |
Makke skapen
Fanmiddach na maanden ouwezechheid foar ut earst wear naar ut Abe Lenstra Stadion weest. Lange rijen fan rustege Heerenveensuppòrters dy’t hun QR-koade en toegangskaart siën late moesten òf alles oké was. Nou dat was ut bij mij. Ut fiel mij niks teugen hoe rap ut allemaal ging.
Over ut foetbal kan’k kòrt weze: As makke skapen naar de slachtbank, su liet SC Heerenveen un feul beter AZ syn gang gaan. Hélemaal en dan ok hélemaal niks in te brengen. At dit de foarboade is foar de rest fan ut seizoën dan is ut nyt bêst.
Helemaal in de wetenskap dat de bêste man fan SCH, Joey Veerman, ok nòch us fertrekt. Miskyn wel naar AZ. Un belacheleke toestaan trouwens dat der nòch speulers ferkocht wurde kanne na de start fan de foetbalkompetisy. |
| |
|
28 augustus om 19:23 |
| |
Deze Week
Elke saterdachmòrren is ut earst wat ik doën de kollum fan myn maat KaBé leze. Ik bin un groat fan fan Kerst syn ‘Deze Week’. Fanmòrren was met name ut onderstaande stukje fan de bútenkategoary! En wie de skoën past trekke um an!!!
Mensen vragen wel eens: is het niet moeilijk, steeds die stukjes schrijven? Elke keer maar weer onderwerpen vinden? Nou, dat valt wel mee. Ideeën die me te binnen schieten maar die ik niet direct kan gebruiken, noteer ik voor een later moment. Soms zelfs midden in de nacht als ik er toch uit moet om even te plassen. Twee vliegen in een klap.
Ik moet alles meteen opschrijven, anders vergeet ik het. De mazen in mijn geheugen onderhouden zo’n hoog groeitempo dat ik er met mijn verstand niet bij kan. Ik loop ook altijd met pen en papier op zak. Nee, aan onderwerpen mankeert het niet. We leven in een wereld die steeds gekker wordt en waarin krankzinnigheid vaak de kortste weg naar succes is. Dat biedt een stukjesschrijver een rijk jachtgebied.
Het moeilijkste is het vinden van de juiste toon. Hoe kwaad wil je je maken over de slakkengang van de kabinetsformatie, de lange wachttijd bij de dokter, de Covid ontkenners, fake nieuws. Het is de toon die de muziek maakt. Woest om je heen slaan, is zelden goed.
Cynisme en bitterheid liggen dan op de loer. Schreeuwen mag; jezelf overschreeuwen niet. Pas ook op voor het andere uiterste. Wie rond gaat kijken met de vermoeide blik van degene die alles al gezien heeft, geen verwondering meer kent en zich nergens nog druk over maakt, die is al zo goed als dood.
Tussen beide polen moet je elke keer weer het juiste plekje zien te vinden voor je stukje. En voor de rest is schrijven ook gewoon maar een beetje aanklooien op je computer.
|
| |
|
28 augustus om 19:10 |
| |
Langs de lijn
Eindelek na al dy maanden fan nyt naar un foetbalwedstryd toe kaane in ferbaan met Covid-19 was ut fanmiddach wear sufer: ONS-Flevo Boys! Ut wurdde ok nòch un moaie pòt foetbal op ut Súderspòrtpark. Wear un moaie seary foto’s make kannen foar GrootSneek- site en dy fan ONS op fersoek fan goodold Simon Visser.
Al met al hearleke dach.
 |
| |
|
27 augustus om 15:33 |
| |
Oud-Ysbrechtumer Joost Oomen vanavond finalist in De slimste mens
Joost Oomen (31), oud inwoner van Ysbrechtum maar geboren in De Bilt, speelt vanavond de grande finale van het populaire tv-spel De slimste mens.
Joost neemt het op tegen cabaretière Lisa Loeb (32) en Bram Douwes (37) uit Groningen. Bram Douwes, PowNed-verslaggever, bereikte gisteravond de finale als slimste van de dag. Joost versloeg in een spannende barrage Loes Reijmer.
Joost speelde journalist Loes Reijmer in de halve finale weg met de vraag: 'Wat weet je van 'Op hoop van zegen'?'. Niet zo vreemd, want Joost Oomen studeerde Nederlands aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Joost was huisdichter van de universiteit in het jaar 2010-2011. In 2013 en 2014 werd Oomen stadsdichter van Groningen. Hij organiseerde Kantoorpoëzie en was medeorganisator van Absintherklaas. Samen met Marleen Nagtegaal organiseerde hij enkele jaren het poëziefestival Dichters in de Prinsentuin.
Op 24 maart 2013 trad Joost al in Sneek op tijdens de Sneker Middach. Daar maakte hij al een verpletterende indruk met het gedicht ‘Glijdt in de broek’:
Glijdt in de broek
Kijk, daar glijdt een man in zijn broek
De broek is zo’n glad broekje
Een tel en de man glijdt in zijn broek
zit in zijn broek
Kijk wat een gladde broek
Zijn witte, spitse voetjes glijden hoep
in de broek
Zijn mooie, gespierde, lichtbehaarde kuiten
glijden hoep in de broek
En daar komt zijn dijbeen en zijn bilpartij met hele kleine
witte, zachte haartjes
glijden zomaar langs de broekrand, licht recht het elastiek op en dan
zoef in de broek
De man glijdt hoep in de broek
En dan vervolgens aan de voorkant
vouwt de man de boel naar binnen zodat alles strakjes strak en goed zichtbaar
hoep in de broek zit
De man glijdt hoep in de broek
De man glijdt in de broek
Duwt met zijn sterke, mooie handen zijn overhemd bij kruis naar binnen
Alles zit strak, alles zit goed omlijnd, alles glijdt prima en prachtig
en hoogst opwindend
goed in de broek
Hoep in de broek
Kijk mannen, daar glijdt een man in zijn broek.
De Volkskrant benoemde Oomen tot literair talent van het jaar 2021, nadat hij het jaar daarvoor al bij de laatste drie stond.
De finale van De slimste mens is vanavond vanaf 20.35 uur op NPO 2. |
| |
|
26 augustus om 18:53 |
| |
GrootSneek
Fandaach ut augustusnummer fan GrootSneek op de kokosmat. Ut was wear un genot om an met te werken. Wat un ferhalen wear!
|
| |
|
25 augustus om 20:31 |
| |
Reis nei it gelok!
Binnenkòrt wel mear! Soad nocht an om suks te doën! |
| |
|
25 augustus om 07:59 |
| |
'Nagekomen berichten'
Gister dus tegare met Tom Coehoorn, tòpfotograaf, bij Feja Attema in Franeker weest. Tom maakt altyd ok foto's fan de lui dy't ik interviewe mach. Foar ut argyf, sal ik mar sêge. Bovenstaande foto fan Feja & me magge nyt ontbreke in de Friesland Post interview seary over 'Fertellers in Fryslaan'. |
| |
|
24 augustus om 18:55 |
| |
Relmúzen & marktkooplui
Tòt foar kòrt had ik nòch noait fan relmúzen hoard. Fanmiddach, sittend op un bankje in un plantsoentsje in Franeker, fertelde Feja Attema mij over har belevenissen met de beestjes tidens un fakaansy in Frankryk. Un wònderlek ferhaal, mar at Feja ut begint te fertellen dan wurdt ut levendech. Feja is dus de fòlgende ferhaleferteller foar de gelyknamege seary over storytellers in de Friesland Post. Later dus wel mear.
Fanmòrren ok nòch op de dinsdachmarkt fan Sneek weest. De sufeulste marktkoopman ferdwynt, fan de roemruchte Sneker warenmarkt is amper mear wat over. Ik hew Follie van der Wal interviewd en ut ferhaal op de GrootSneek-site plaatst. Follie het 50 jaar syn broad ferdiënd as groenteboer op de markt, wêrfan su’n dikke 20 jaar in Sneek. Wat un postieve kearel en dat foar un Liwwarder…
|
| |
|
23 augustus om 09:16 |
| |
Kollum Omrop Fryslân 23 augustus 2021
Klusse & túniere
Met beide hew ik noait wat had, helemaal 3 x niks. As psycholooch fan’e kouwe groan soek ik un oarsaak in ut ferleden in myn jeugd. At ik al us un lekke fytsbaan had en dy repareare wú, dan moest ik altyd earst soeke om ut blikken doaske fan Simson. Un prachtech blikken doaske anders, met roaie en swarte letters, dat fon ik dan wel wear moai. Dêrin sat dan solúsy met ander bandenplakmateriaal. Wist ik feul wat solúsy was. Lym dus.
At ik ut doaske dan eindelek fonnen had, ging ik naar myn fyts met de lekke baan en deed de fyts op ’e kòp, ut sadel op ’e groan. En dan begon ut gepruts, de bannewippers flogen bij mij alle kanten út. Kreech de fingers meastal klem. Harrekrasje wat un ellende. At ik de baan der dan ou had, de swarte binnenbaan in un tobke met water.
Brubbeltsjes dy’t omhooch kwamen. De dúm op ut gatsjeplak, droge late en skúre met waterproof skuurpapier. Plakker der op en dan probeare su’n half oppomte binnenbaan wear op ut plak te freubelen. Nou dêr bleef ut dan meastal bij en nam myn fader ut klusje over omdat ut mij nyt lukte. Wear un technys trauma riker.
Ut sú later ok noait mear wat wurde met alles wat ok mar un bitsje naar technyk rúkte. Ik hew der frede met. Foar lui dy’t alles make wat hun ogen siën hew ik dan ok groate bewondering en pries ik meastal de hemel in. Bij mij is ut altyd ‘wat myn ogen siën, ferniele myn hannen.’ Gelukkech wille de technise minsen mij altyd wel helpe. Dat fyn ik mar wat joppech en fijn.
Met túniere, presys utselde ferhaal. Dat deed myn fader ok al. We hadden in de Napjusstraat mar un klein túntsje, mar dêr groeiden wel de moaiste dahlia’s. Ut is nòch altyd myn lievelingsbloem en at ik later myn laatste ritsje doën, magge der wel fan dy kleurege nasomerbloeiers op ut deksel fan ’e kist.
Ut was ok wear un heel ritueel hoe’t dy dahlia’s tòt folledege bloei kwamen, meastal gingen dy ergens eind mei de groan in. Foarou had myn fader dan un diepe kúl graafd wêr’t hij un week earder de blauwe jeiter út ut putsje achter in’e steech deponeard had. Waarskynlek sòrgde dy jeiter foar húmusrike groan en dêr houwe dahlia’s fan. Wij hadden de meast moaie dahlia’s in alle kleuren fan’e regenbooch.
At we der dan wear weken fan genoaten gingen de dahliaknollen út de groan en ferhúsden naar de sòlder op un moai drooch plakje. Der lagen altyd un paar ouwe kranten in ut Blue Band doaske. At ut dan wear foarjaar was mocht ik de knollen fan sòlder hale. Ik las dan earst even dy kranten fan un paar maanden teruch. Ut planten fan de knollen liet ik moai an oans fader over. Ik had un hekel an rourandsjes onder myn nagels.
Nee, foar mij was al froech dúdelek dat ik myn broad met boaterhamwurst nyt de hannen ferdiene sú. Praatsjemaker en skriëver dat lach en leit mij beter, selfrefleksy is mij seker nyt freemd!
|
| |
|
23 augustus om 08:48 |
| |
Even bútendeur weest
Ses dagen búten Sneek weest. Der was niks mis met, mar nou ok wear blij om over te gaan tòt...Ja, tòt wat? Ik siën wel!
|
| |
|
16 augustus om 10:02 |
| |
Kollum Omrop Fryslân 16 augustus '21
Un gerdyntsje mear is ut nyt, mar graach wat mear privacy…
Ik lêch te staren naar de witte systeemplafònplaten met hier en dêr un Escherafbeelding. Ik wacht op de dingen dy’t gebeure salle. De knoopkes fan ut blauwe operasyjaske drukke hinderlek op myn bloate ruch. De bloëddrukmeter om’e rechter bovernarm foëlt ok al nyt noflek.
Nòrmaal sproken doën de ferplegers de baan om myn linkerarm. Diskear nyt. Suster J., met kipefel op’e arms, het twee kear ferkeard prikt in myn linkerarm, dat nou sit ut infús an de rechterarm. Har kollega H. het mij wel in éénkear goëd prikt. Nou lêch ik te wachten.
Dan is der beweging. Suster J. komt achter de baly fut en doët de gerdinen naast mij dicht en kreëart su un kamerke fan stof. De deur gaat open. Un man fan myn leeftyd met un wilde bos griis haar loopt richting de baly en leit der papieren del. Hij oversiët de kamer. Ik lêch te wachten. De wilde bos haar ferdwynt wear.
Dan gaat de deur opnieuw open. Ik siën dat twee ferpleegsters in blauwe operasykleding un bêd naar binne rollen. Der leit un begin fijfteger op ut bêd. Un man. Un frou met un foarjaarsjas over de arm loopt achter ut rollende sikenhúsbêd an. De blauwe susters ride de man routineus achter de gerdinen naast mij. De beide ferpleegsters ferdwine wear. Suster J. nimt hun plak in. Ik hoar de frou met de jas over de arm gúlen. Intêns. Myn foëten binne stienkoud. Ik hew un droge moan. De frou an de overkant staart mij an. Har ogen staan grillech in har hoofd.
Dan begint suster J. te praten. Dat ut un dreun is is. Dat se begripe kan dat ut onferwachts komt. Dat ut bericht wel even ferwerkt wurde mut. Dat dokter de papieren foar ut weekend al klaar het. Dat se mòrren met dokter prate salle. Dat dokter alles út lêge sal. Dat dit, dat dat. De man troast syn frou. De frou gúlt allienech mar. De suster laat ut stel even met syn tweeën. De frou begint nou te praten dat se freeslek skrokken is fan de útslach. Darmkanker. Kòp op seit de man, kòp op seit de frou.
Der sit mar un gerdyntsje tussen myn bêd en dat fan de man. Ik waan mij in un klinys foarpòrtaal fan de hel.
Ik hoar de saaldeur wear open gaan. De susters in blau staan an myn bêd. Frage naar myn geboartedatum. Sette dan de sokken der in, skúve ut mobile bêd deur ut smalle gankje tussen de saal en de behandelkamer. Dêr staat de man met ut grize haar mij op te wachten.
Ik hew gyn flau benul hoe lang ik fut weest bin, at ik wear op saal lêch. Suster J. geeft mij twee stukjes broad. Suster J. is blij met de útslach dy’t ik kregen hew. Ik weet nergens fan. Ik bin un gedeelte kwyt. Ut skynt dat ik mear drinke mut. Dat is goëd het de grize krullebos seid. Divertikels binne krekt kleine ballòntsjes. Kan helemaal gyn kwaad.
Ut bêd naast mij staat leech. Op ut kussen leit un blau operasyjaske. Netsjes opfoud.
Un keurege man.
|
| |
|
15 augustus om 10:50 |
| |
Hylpen wat bistou moai...deel 2
 |
| |
|
14 augustus om 19:08 |
| |
Hylpen wat bistou moai... Deel 1
 |
| |
|
13 augustus om 22:13 |
| |
Fertaling fan moai Cor van der Wal fers
Snie is in died fan ferset
Snie makket iensum en frij, tinken krimpt fan kâlde sinne.
Snie is in died fan ferset. Tsjin de suertsjes en kwallen,
dat binne ús lieders: hja slikje it paad nei de takomst skjin.
Grint komt tusken harren kiezzen, tosktinzen betonmole.
Hja bouwe stêden fan leagens, dêrboppe sirkelje drones,
hja hjitfolgje jo mei eagen dy’t stekke as in lilk ynsekt.
Snie leit tûk op ‘e loer yn ‘e wolkens, snie is ús rêding.
Snie sisteret op ‘e glêde speknekke fan ‘e macht.
Snie raant as fet. Alles raant, myn freon, alles raant.
Cor van der Wal
Sneeuw is un daad fan ferset
Sneeuw maakt eensaam en frij, denken krimpt deur kouwe son.
Sneeuw is un daad fan ferset. Teugen de suertsjes en kwallen,
dat binne oans leiders: se slikke ut pad naar de toekomst skoan.
Grint komt tussen hun kiezen, taangedachtes betonmoalen.
Se bouwe steden fan ligerij, dêrboven sirkele drones,
se achterfòlge dy met ogen dy’t steke as un boas insekt.
Sneeuw leit listech op ’e loer in ’e wolken, sneeuw is oans redding.
Sneeuw sist op ’e gladde speknekke fan ’e macht.
Sneeuw smelt as fet. Alles smelt, myn maat, alles smelt.
Henk van der Veer
|
| |
|
12 augustus om 18:35 |
| |
Marica op ’e tee
Fanmòrren het Marica van der Meer út Workum bij mij op’e tee weest, teminsten Marica wú graach tee hewwe en ik dronk kòffy. Ut was myn earste ontmoeting met un hele bysòndere dame. Foarege week wurdde ik anskoaten deur un Sneekse dy’t Marica goëd ken.
Sij froech òf Marica ok bij mij delkomme mocht om mij te interviewen. ‘Wêrfoar’, was myn wederfraach. Marica is naast weareldfytser ok fotograaf, skriëfster en reisòrganisatòr. Siën onderan dit blog.
Marica het mij fanmòrren interviewd foar un reisgids dy’t se in opdracht fan Uitgeverij Elma skriëve mach. Nou’t de COVID-19 pandemy der foar sòrgt dat de reizerij un bitsje op syn kont leit, soekt Marica ut dichterbij hús en skriëfst se un reisgids foar fytsers over de Friese 11 steden.
Uteraard nyt un boekje fan 13 in un dosyn, mar helemaal op syn Marica’s. In de gids, dy’t fòlgend foarjaar ferskine sal, skriëft Marica ok over inwoaners fan de 11 steden. Foar Sneek bin ik dat dus wurden.
Ut wurdde un hele nofleke mòrren in de achtertún an de Julianastraat.
Nou’t ik Marica teugenkommen bin en globaal un bitsje weet wie’t sij is, sal ik har op myn beurt ok interviewe. Ieder mins het wat wat te fertellen. Dizze slagersdòchter út Workum seker!
Marica van der Meer is wereldfietser, fotograaf, schrijfster en reisorganisator
Marica van der Meer werkt als freelancefotograaf, schrijft reisgidsen voor uitgeverij Elmar en met haar eigen reisbureau Marmee Reizen organiseert en begeleidt zij avontuurlijke reizen voor 60-plussers. Een keer in de vijf jaar neemt ze een sabbatical om de wereld beter te leren kennen en stapt dan op haar fiets. Al vroeg in haar leven kreeg ze te maken met het fenomeen reizen. Als turnster van het Friese WIK-FTC-Heerenveen, ging ze naar toernooien in het buitenland. Dit opende haar ogen, in plaats van een baan in de turnwereld, werd ze reisleidster. Na vele omzwervingen over de wereld met groepen toeristen, werd het tijd om te settelen. Ze besloot van haar tweede hobby haar beroep te maken. Als fotograaf zou ze meer op een plek kunnen wonen, maar reizen zit in je bloed. “Het maakt niet zo veel uit waar mijn huis staat, want ik ben toch het liefste onderweg”, aldus Marica.
Marica fietste van Vuurland, het meest zuidelijke puntje van Zuid-Amerika naar Alaska en schreef hierover het boek ‘Van Vuur naar IJs’. Om het Afrikaanse continent te ontdekken koos ze voor een auto met vierwielaandrijving. Samen met een vriend reed ze via West-Afrika van Nederland naar Kaapstad en via Oost-Afrika weer terug, hierover verscheen het boek ‘Rond Afrika’. Op deze reis miste ze het nauwe contact met de lokale bevolking, dat je op een fiets wel hebt. In 2013 pakte ze daarom opnieuw de fiets, met deze keer als eindbestemming Adelaide in Australië. In 15 maanden reed ze 28.000 kilometer en schreef daarover het boek ‘Weg van de wereld’ dat inmiddels een bestseller is. Deze immense fietstocht vol spannende avonturen en bijzondere belevenissen is het onderwerp van haar debuut optreden bij Mondiavisueel onder de gelijknamige titel ‘Weg van de wereld’.
|
| |
|
12 augustus om 17:28 |
| |
The White Wings op het Schaapmarktplein van Sneek
Geen grote festiviteiten in Sneek tijdens de Sneekweek, de reden is zo langzamerhand wel bekend. Toch waren er de afgelopen dagen prachtige creaties in het centrum van de stad te bewonderen.
Vanmiddag liep fotograaf Jan Douwe Gorter The White Wings tegen het lijf en schoot een aantal fraaie foto’s van de steltlopers.
|
| |
|
11 augustus om 14:32 |
| |
‘Uw Groenteman Tedie Walthuis’, een icoon van Workum
‘Uw Groenteman Tedie Walthuis’, prijkt in witte letters op z’n pet. De 72-jarige groenteboer uit Workum runt al meer dan zestig jaar het familiebedrijf aan It Súd in z’n geboorteplaats. Tedie Walthuis, bouwjaar 1949, een icoon van de stad aan het woord over zijn leven tussen de kroppen sla, aardappelen en aardbeien. Met de ‘zomerkoninkjes’ begon het ooit allemaal. Een portret van een unieke en geliefde Workumer vrijgezel die wars is van alle modegrillen en poeha.
Het is druk in Workum, in de eerste week van de zomervakantie. De terrassen zitten weer vol met toeristen. Tedie Walthuis heeft het ook druk en heeft eigenlijk geen tijd voor een interview. Het moet letterlijk tussen de bedrijven door. Eigenlijk heeft hij nooit tijd om even rustig te zitten. Hij is altijd druk in de weer met z’n groente- en fruithandel. Niet zo verwonderlijk dat z’n bijnaam ‘Tedie bij nacht’ luidt. Tot ’s avonds laat gaat hij er met z’n blauwe ‘VW turby diesel’ op uit om groeten en fruit bij z’n stadsgenoten te bezorgen. “Dat doch ik oant ik klear bin. Ik bliuw ek wolris even hingjen om te praten. No mei de corona net fansels.”
Opschrijven in het boek
Het is drukker dan gedacht op deze maandagmiddag in de Groente- en Fruithal van Tedie aan It Súd in Workum. De groenteboer scharrelt door de hal om z’n klanten te helpen. De vaalblauwe cap op het hoofd, het ruitjeshemd stijf tot boven dichtgeknoopt losjes over de spijkerbroek. De stem is zacht, de ondeugend twinkelende ogen ontgaan niks. Wietse, een bekende van Tedie, stapt over de drempel en krijgt de gevraagde Friese kleiaardappelen mee. Hij betaalt niet. “Mar even yn’t boek?”, vraagt Tedie. Het kan allemaal, het vertrouwen is groot. Een keer in de week komt Wietse om te betalen. Gemakkelijk dat het zo kan. Even later haalt een andere vaste klant twee kratjes Heinekenbier op: ‘Sa giet dat hjir bij Tedie!’
De Winkel
“Ik bin in soan fan Tjamke Walthuis en Sippie Leenstra. Yn it hús neist wat no myn fruit- en grientehal op It Súd is, bin ik berne. Ik ha noch in jongere sus. In pear húzen fierder hawwe we froeger in winkel hân en dizze hal hiene we ek al. We hawwe de ferkeap nei de hal ferpleatst. In omke fan mij hie de winkel en sa is ús heit der ek ynrolle. Beppe wenne earst ek noch bij ús yn. Ja, ik bin no 72 jier. Ald? Och, it is noch altyd jonger as 80!”
De telefoon rinkelt. Tedie neemt op en luistert wat er aan de andere kant van de lijn wordt gevraagd. Of er ook met een ‘express card’ betaald kan worden. Nee, dat kan niet. “Ik wit net wat dat is. Pinne kin wol!”
Jeugdjaren
Ogenschijnlijk heeft de tijd stilgestaan. De moderne koeling in de hal, een behoorlijke investering’, laat zien dat die conclusie niet juist is. Wat wel een feit is, is dat Tedie z’n jonge jaren al even voorbij zijn.
“Ik bin earst op’e kleuterskoalle west en doe nei ‘De School met de Bijbel’. Oh, ja ek noch nei de ‘Zondagschool’. We wiene Herformd. Ik krige wol in Kristleke opfoeding, mar heit en mem lieten ús wol frij. Ik ha de basis wol meikrigen. Minsken sa behannelje sa’t ik sels ek graach behannele wurd. At ik no noch yn tsjerke kom, dan is it net sa bêst. Krekt allinne noch bij begraffenissen. Ik ha ek in drok libben. Op myn frije dei moat ik boekhâlde en sa. In dei is samar om no? At je wolle dan soe it wol kinne hear, nei tsjerke ta, mar ik ha der ek net sa’n behoefte oan. Ik wit fan de ferhalen en ik wit hoe’t it moat. Ik wenje neist in dûmny. We prate dan net oer tsjerke en sa. Nee, dat dogge we net.”
Drave
“Doe’t ik sa’n jier as tweintich wie ha’k in soad oan hurddraven dien. Bij Horror yn Snits. Ik ha trije kear op in trening west. Doe koe ik it sels wol. Ik wie wol lid fan Horror, de atletykferiening. Ik ha ek prizen wûn, dy meist aansens wol even sjen. Thús ha’k allegear bekers stean. Ik ha in kear tsjin in jonge hjir út Warkum draafd. Dy koe hurd. Sei er. Ik sei tsjin him ‘dan drave we in rûntsje, sille we ris sjen wa’t it hurdst kin. Asto winst krijst fiif gûne.’ No ik koe de fiif gûne moai yn’e beurs hâlde!”
Na de lagere school gaat Tedie nog twee jaar naar de ulo, de tegenwoordige mavo. Twee jaar, meer dan genoeg in zijn optiek. Hij helpt liever in het familiebedrijf, daar voelt hij zich op z’n gemak. Daar kan hij zich nuttig maken.
“At der ris in kistke mei ierdbeien oer wie dan sei heit al gau miskyn kinst dy wol ferkeapje en dan gong ik Warkum yn. It slagge my altyd wol om de ierdbeien te ferkeapjen, ik kaam yn elk gefal mei in leech kistke thús.”
Een lekkere banaan
Tedie is gastvrij, een zachtaardig mens. Terwijl de klanten in de winkel groente en fruit uitzoeken komt Tedie in het voorbijgaan even bij ons. “Hawwe jim ek sin oan in lekkere banaan? Dat is foedsem iten.”
Zonder het antwoord af te wachten krijgen fotografe Jelly en ondergetekende van Tedie een gele pisang in de handen gedrukt. Bananen verkocht Tedie vroeger ook al, maar het assortiment is in de loop van de jaren wel veel uitgebreider geworden, ook bij Tedie, die opsomt wat voor waar hij verkoopt in z’n hal.
“We hiene mear seizoenprodukten, sa as blauwe beien en framboasen. No hawwe we ek in protte ymportprodukten. Sjoch no ris nei de krûden. Froeger hiene we allinne mar peterselie en no hast munt, bieslook, koreander. Is’t net wat? Koreander, earder wist ik net iens dat soks bestie. No en hjir ha’k noch lytse meloentsjes, taugé en little gem, it is Romeinse slaat. Dat ferkocht ús heit net. Ik krij de grienten en it fruit fan ferskillende leveransiers út Harns en fan It Hearrenfean. Froeger gongen we nei de feiling yn Koudum, mar dat is al hiel lang lyn.”
Tedie oogt broos, maar dat is hij zeker niet. Hij voelt zich goed gezond en mag dan wel een druk bestaan hebben, dat is ook regelmaat. Elke dag begint hij met een goed ontbijt. “Seis of sân stikken bôle en tomaten. Dat fyn ik genôch. Foar in oar miskyn net, mar foar mij is it goed sa.”
Na het overlijden van z’n vader, in 1997, gaat Tedie alleen door met de zaak, mem helpt dan tot op hoge leeftijd nog wel mee. Zij overlijdt op bijna 91-jarige leeftijd. Tedie blijft alleen achter, hij heeft de ware liefde nooit gevonden. In die zin is Tedie op en top een zelfstandige. “Mar goede rie is noait ferkeard nou?”
Gezondheid
Over gezondheid gesproken; nu 22 jaar geleden moest Tedie geopereerd worden en kon hij zes weken zijn beroep niet uitoefenen. Met zachte stem vertelt hij wat hem toen overkwam.
“Ik hie in plakje achter it ear sitten en dat hat de húsdokter weisnijd, mar net optsjoerd. Ik bin doe wer nei dokter tagien en sein dat ik beslist nei it sikehûs ta woe foar kontrole. Dokter woe dat net, mar ik woe it toch. Yn it sikehûs sei in dokter dat ik net skrikke moast, want der soene noch sân dokters nei mij sjen om mij yn ‘ogenskou’ te nimmen. Se hawwe allegear foto’s nommen en hawwe mij net earder opereard nei’t se alles wisten. Dat wie ek goed. In dokter út Grins hat de operasy dien. Der is in stik út it skouder seage. It wie in foarsorchsmaatregel en de dokter adfisearde it. No dy dokter hie der mear ferstân fan as ik. Ik bin ek bestraald wurden. Gelokkich is it goed kommen. Ik ha dêrnei myn wurk wer gewoan dwaan kinnen en fiif jier letter ha’k in nije bestelbus kocht. Dat doarde ik doe wol wer oan. Ik tink der no ek net mear oan. Ik hoech ek net mear foar kontrôle.”
It libben is moai
Tedie werkt voorlopig gewoon door, zoals hij dat al van jongs af aan doet. Hij denkt er ook niet over om op te houden. “Want de kondysje is prima. Ik wurkje omdat it ek myn hobby is en ik nocht oan myn wurk ha. It kontakt mei de minsken fyn ik ek fijn. It is alle dagen wer moai. Hoe’t it skielk komt? Dêr ha ik noch net oer prakiseard. At ik der net mear bin dan wit ik der niks mear fan. Ik sil wol net mear troch Warkum stappe. Dat is dachdromerij. It libben is moai. Warkum is moai. Ik ha ienkear nei Valencia west. Fiif dagen. Ik fûn it skitterjend. Doe hie in klant in priisfraach wûn en mocht de grienteboer wêr’t se de sinaasappels kocht hie ek mei yn’e bus. Dat ha’k tegearre mei myn suster dien. Ik bin in tefreden man en ha in fijne famylje, se steane altyd foar mij klear. Dat is moai!”
Foto Jelly Mellema |
| |
|
10 augustus om 13:49 |
| |
Lêze!
 |
| |
|
9 augustus om 08:40 |
| |
Aparte Sneekweek
In Sneek hoeve wij ut woard Moeke mar falle te laten en iedereen weet over wie ut gaat: Moeke Jikke. Self had ut oudste kasteleinske fan Nederlaan oait, der anders mar un bloëdhekel an dat minsen, wildfreemden faak, har ‘Moeke’ noemden. ‘Ik bin je Moeke nyt’, was ut kòrte mar dúdeleke antwoard at nyt-familyleden har su anspraken.
Midden in de Sneekweek dy’t dy naam foar ut tweede coronajaar achtermekaar nyt drage mach, mut ik dus denke an Jikke van der Horst-Ozinga. Oulopen week was har sterfdach, op 4 augustus 1996 om presys te wezen. Inderdaad nou 25 jaar leden. In dy legendarise Olympise somer toen Sneker folleyballers ok nòch us goud in Atlanta wonnen, op deselde dach dat Jikke van der Horst-Osinga op 90-jarege leeftyd overleed.
Jikke, gefoël foar dramatyk was har nyt freemd, nam midden in de Sneekweek ouskeid fan har Sneek. Se wurdde opbaard in har eigen hotel, De Stadsherberg en onder groate belangstelling in un antieke lykkoets fan Jan ‘Epie’ de Boer naar de Algemene Begraafplaats fan Sneek reden om dêr bijset te wurden in ut graf dêr’t har man Jacob van der Horst in 1973 syn laatste rustplak fond.
Sinds 2014 is ut Hotel in handen fan de family Feenstra en is ut prachtech en respektfol restaureard. Un tòplokasy in de skadúw fan de weareldberoemde Waterpoort. De family Feenstra dy’t un groat gefoël foar lokale geskiedenis het, laat dat siën deur Jikke Osinga letterlek un plakje te geven in de gelachkamer fan ut Hotel. Dêr fanou de skou, siët un fraai skilderij dat Evert van der Veen, dy’t ok al nyt mear onder oans is, fan Jikke Osinga maakte op de gasten near. Evert was oait een fan de faste stamgasten.
Over Jikke Osinga binne talrike fan anekdoates, dy’t in de loop fan de jaren hieltyd moaier en romantiser ynkleurd wurdden. Mar tòch. Nou’t ut 25 jaar leden is dat ut beroemde kastleinske ut ondermaanse ferliet, wil ik Jikke Osinga gedenke met un fraaie anekdoate.
Oait kwam der un kakker út ut Wilde Westen bij Jikke in ut Hotel. Hij liep futdaleks deur naar de twaletten. Blykber had de man hoge noad. In ferbaan met de hygiëne lagen der nòch al wat fòrs útfallen twaletblokken in de urinoirs. Nadat de Westerling syn kleine boadskap deen had, liep hij teruch naar de gelachkamer. Un bitsje foarover bogen flústerde hij met de haan an de moan ‘Mevrouw Ozinga, het ruikt nogal sterk in de urinoirs!’
Jikke keek de Hollander un fraksy fan un sekonde an over har brilleglazen en sei lúd mar dúdelek: ‘Kwam u hier nou om te plassen of te rúken?’
Kiek dy hearleke Sneker nuchterheid met un groat gefoël fan understatement, dêr hou ik fan. Dat is foar mij nou ut Sneekgefoël. De anekdoate wil absolút nyt sêge dat wij un hekel an Hollanders hewwe, sterkernòch ik mis dy lui nou al foar ut tweede jaar op rij.
Ut is sudoënde un núvere Sneekweek sònder al dy gasten. Un bitsje apart, su at ut in 1996 ok al aparte Sneekweek was.
Toen om un andere reden.
|
| |
|
8 augustus om 18:34 |
| |
The Rebels in town...
Nou ja, toe dan mar: The Rebels in town. Un bitsje núvere Sneekweek.
Dêr gaat mòrren myn kollum bij Omrop Fryslân ok over. Ik hew nòch wel twee oalybollen had fanmiddach. Bêst lekker en gister ok even moai op terras sitten. Mar om nou te sêgen dat ut dit jaar swingt? Neu.. |
| |
|
7 augustus om 21:55 |
| |
Earder dizze week...
Ondertussen foar ut tweede jaar op rij un Sneekweek dy't de naam Sneekweek nyt drage mach. Earder dizze week wurdde dizze foto skoaten. Su foël ik mij nou ok!
|
| |
|
6 augustus om 18:46 |
| |
Even búten de deur weest
Niks su ferfelend om un ander met dyn fakaansyfoto's te fermoeien. Nou, toe dan mar. Eentsje dan: kulinêr út eten weest...
Un haar in'e de groëntesoep, ut kan. Mar un komplete gladde swarte haanskoën fan'e kok. Nee, dat slaat alles. Ferder laat ik ut an jum fantasy over wêr ut was! Fragen over dizze 'post' wurde nyt beantwoard! |
| |
|
4 augustus om 08:03 |
| |
Eindelek wear naar ut foetbalfeld...
Gisteravend foar ut earst sinds lange tiid wear naar un live foetbalwedstryd weest. Op ut Súderspòrtpark bij de oefenwedstryd ONS Sneek - VVI. Hele aardege oefenpòp ok nòch us un kear. Foto's foar GrootSneek-site maakt, bij ut ferslach fan Fokko Huisman de Jong.
Wat mij fan dizze wedstryd bijbliëft was un katachtege reaksy fan de VVI keeper dy't ik moai in beeld brenge kon. Gelukje hoar...
Minder aardech was de sware blessure dy't ONS-speuler Vladik Drakopulo opliep. Tryst om su ut nieuwe seizoën beginne te mutten.
 |
| |
|
3 augustus om 10:21 |
| |
‘Spinnetje krabbelt’, Jantje Bazuin (92) brengt na 50 jaar een tweede dichtbundel uit
Schrijven gaat al een tijdje niet meer. Lezen is moeilijk. Horen is lastig. Jantje Bazuin woont in zorgcentrum Frittemahof in Sneek. Tijdens het opruimen van haar pc troffen haar dochters een schat aan gedichten aan. Het aantal overschrijdt de driehonderd. Zelf had ze geen idee meer dat het er zo veel waren. Al snel werd het plan geboren om ze te bundelen om zo op het eind van haar leven de oogst in handen te kunnen houden.
Jantje Bazuin is vooral bekend door haar werk “Theesurrogaat voor Sneek”. Hierin beschrijft ze de wereld en de levens van de ondergedoken Joodse kinderen in Sneek. Ze deed langdurig onderzoek hiervoor. Het boek beleefde een tweede druk en ook deze is uitverkocht. Eerder schreef ze in opdracht van de gemeente Sneek publicaties over Joods leven in Sneek. Maar ook de geschiedenis van de volksbuurten of het Oud Burger Weeshuis legde ze vast. Haar laatste boek over Edith Stein dateert uit 2016.
Allemaal non-fictie. Terwijl Jantje als gymnasiumstudent al in de ban was van de poëzie en ook zelf gedichten schreef. In 1971 worden die voor het eerst gebundeld. “Sporen van menselijke bewoning” komt uit in Paramaribo, waar ze dan met haar gezin woont.
In het vervolg van haar leven blijft ze dichten. Ze is lid van het christelijke Schrijverscontact en later wordt ze lid van een haiku-club. In haar archief zit een brief van de moderator die haar werk corrigeert en van commentaar voorziet : Dit mag niet en dat is geen zuivere haiku. Jantje heeft zich er weinig van aangetrokken. Ze schrijft over wat haar beroert. Vaak is dat, zoals dat met “echte” haiku’s betaamt, observaties uit de natuur. Maar haar range is breder. En ook de vorm is lang niet altijd de strakke 5 - 7 - 5 lettergrepige structuur. Uiteindelijk geven de gedichten een mooi beeld van haar buiten- en binnenwereld.
Dochter Annet Huisman deed de redactie in samenwerking met vormgever Gilbert Terpstra. Het boek is in de eerste plaats bedoeld voor haar en haar familie en vrienden. Maar het heeft een ISBN nummer en is ook verkrijgbaar bij boekhandel Van der Velde in Sneek en Leeuwarden.
|
| |
|
2 augustus om 09:46 |
| |
Paradysfogels
Laat ik fandaach beginne met un fers, un oade an 90-jarege Simen Jellema, dy’t mij earder syn levensferhaal fertelde.
Oade an Simen
in ut sigerege houten hòk fan ouwe simen
-ongekroande petroalykoaning fan’e Legëan-
rúk ik ut foarjaar út myn jonge jongesjaren
siën ik hoe’t simen met syn knoestege brúnflekte hannen
fan ut ousneide riet wonderskoane eendekòrven flecht
hoar ik simen dy’t mij gratis en fergees de ferhalen fertelt
dy’t ik allienech mar ken út brúnkafte geskiedenisboekjes
over eiersoekers, fissers, stropers en lui dy’t dinsdachs
op ’e Sneker feemerk kwamen met kninen en
eksoatise eenden dy’t se foar un knappe pries ferkochten
simen fleurege blije man met deurleefde markante kòp
dy’t sumar ut liet Skeepken onder Jezus’ hoede speult
op ’e mondharmonika dy’t hij trouwens mûlharp noemt
ouwe simen wat un baas, wat un smoarrike kearel tòch
in ut ouwe sigerege hòk dêr’t hij eendekòrven flecht
as un ware levenskunstenaar dy’t der weze mach
Minsen as Simen binne der gelukkech nòch altyd, ik noem se Paradysfogels. Ut binne autentike lui dy’t sich self binne en frij in ut leven staan. Foar un glossy tiidskrift út dizze provinsy mach ik elke maand op besoek bij dizze fertellers, want dat binne ut faak ok. Mar gyn fertellers dy’t an de talkshow tafels fan de telefisy sitte. Dêr hewwe de Paradysfogels helemaal gyn ferlet fan.
Wat is dat tòch dat ik minsen as Simen su graach fertellen horen mach? Su’k sei de autentisiteit, mar ok de frije geest dy’t se besitte. Ik bin faak un bange broekjeskiter, un pleaser dy’t netsjes tussen de lijntsjes kleurt. Ik weet ut deur myn flotte babbel faak te ferbloemen en te kamoeflearen. Mar och jonges wat is dat tòch un rykdom dat je folkomen en dan ok folkomen je self weze kanne. Dêr bin’k dan wel us un bitsje jaloers op.
Miskyn is ut ok wel false romantyk, dy ferhalen fan en over froeger en ik probear dan ok nyt te fersúpen in un see fan nostalgy. Dat gefaar leit altyd op’e loer. Ik genyt tidens de gesprekken met dy fertellers ok fan de taalrykdom, in wat foar taal dat ut nou ok is. Ut Frys, ut Stads, ut Bildts, ut Stellingwerfs òf ut Nederlaans met al syn taalfarianten. Fastlêge fan al dat moais en soms der un fers over skriëve. Un woard as mûlharp is tòch un taalmonumentsje? At je dy woarden in un fers ferweve kanne sal der altyd wel eentsje weze dy’t fraagt ‘wat is un mûlharp?’
En dan bin ik de onferbeteleke skoalmeester wear om dat út te lêgen. Faak is ut ok de rust dy’t fan minsen as Simen út gaat, dy’t sòrge foar un heilsem gefoël. Dêr kan de divan fan un psycholooch òf psychater bij lange na nyt teugen op.
Dat is mar un anname, omdat ik nòch noait bij dy terapeuten weest hew. Dat komt miskyn wel omdat ik éénkear in de maand bij al dy Paradysfogels op besoek mach. De weareld het ferlet fan mear Simens dy’t op myn fersoek ok nòch eefkes ‘Scheepken’ onder Jezus hoede’ speult. Op de mûlharp!
|
| |
|
1 augustus om 19:07 |
| |
Leze
Sundach, nòch mear as de andere dagen fan 'e week, is foar mij faak un leesdach. Fandaach las ik de 3 kranten wêr't ik un abonnement op hew fan A-Z. Ferder ut boek fan Claudia Bottinga, siën gister, in één ruk út. Ferder nòch un fraaie presentasygids fan vv Nijland. Staan un antal hele aardege interviews in. Ok eentsje dy't mij wear un moaie tip geve om ferder achteran.
Met dy persoan wil ok graach un interview. Want fan lezen komt bij mij faak skrëve! Op de andere dagen fan un week. Ik wú wel dat un week acht dagen had... |
| |
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
