 |
|
|
|
 |
|
|
|
| |
 |
27 november om 18:08 |
| |
‘Door de tralies schijnt de zon’ biografie van verzetsman Willem Santema 1902-1944 gepresenteerd
Fanmiddach mocht ik de boekpresentasy leide fan de biografy fan fersetsman Willem Santema. Hij was een fan de aldergroatste út ut Nederlaanse ferset. Hieronder ut bericht dat ik foar GrootSneek skreef.
Ok mocht ik un fers fan Willem Santema foarlezen en un fers út myn eigen bundel over Joadse Sneker. Ut wurdde un bysòndere middach.
Burgemeester Jannewietske de Vries van Súdwest-Fryslân heeft vanmiddag uit handen van schrijver en historicus Peter Bak de biografie van Willem Santema 1902-1944 ‘Door de tralies schijnt de zon’ in ontvangst genomen.
Dat gebeurde in de raadszaal van de gemeente Súdwest-Fryslân, voorheen het gemeentehuis van Wijmbritseradeel, waar Santema ooit als raadslid het woord voerde.
‘Halfheid en slapheid zetten de poort open voor het fascisme’, waren de woorden van Willem Santema in oktober 1933 al! Met bovenstaande waarschuwing van Santema begon Peter Bak zijn toespraak vanmiddag.
Na zijn speech overhandigde Peter Bak het eerste exemplaar van het door Steven Sterk (www.noordboek.nl) prachtig uitgegeven boek.
Burgemeester de Vries haalde ook een citaat van Willem Santema aan in haar dankwoordje: ‘Wie heel het volk en heel het vaderland wil dienen moet zin hebben voor betrekkelijkheid en afkerig zijn van scherpslijperij’.
Volgens de burgemeester geldt die uitspraak nog steeds en het zou daarom niet misstaan op een tegeltje in de raadszaal.
Wat ook niet zou misstaan is naast de vernoeming van een straat naar Willem Santema zijn naam te verbinden aan de bassischool in Scharnegoutum, het dorp waar hij opgroeide!
De livestream zoals die vanmiddag werd uitgezonden is terug te zien op https://www.youtube.com/watch?v=B5d5Aukk69U
|
| |
|
26 november om 17:14 |
| |
Morgen presentatie van ‘Door de tralies schijnt de zon’, biografie verzetsman Willem Santema
Mòrren mach ik de presentasy doën fan de biografy 'Door de tralies schijnt de zon- biografie verzetsman Willem Santema'. Ik fyn dat un groate ear. Krekt su at ik 30 jaar leden al fereard was dat ik tegare met Willem Santema syn oomsêger (ok un Willem), ut boekje 'Willem Santema in fersetsman yn wurd en byld' samenstelle mocht.
Tidens dat samenstellen en skriëven fan ut boekje hew ik de orizjinele blaadsjes met dêrop de fersen dy’t Willem Santema fanút syn doadesel skreven het in hannen had. Dat maakte toen heel feul indruk op mij: Alles van waarde…
Persbericht
De drukker is klaar, het boek bestaat. Met 208 pagina's, inclusief bronnenlijst en verantwoording, is het volgens schrijver Peter Bak een 'kleine biografie van een imposante man'.
Bak neemt de lezer mee langs Elfstedentochten en op vooroorlogse autoreizen door Europa, verhaalt over verzetsgroepen als Trouw, de Raad van Verzet en Fiat Libertas en komt uit in concentratiekamp Vught, dat de laatste bestemming is voor Willem Santema.
De boekpresentatie van 'Door de tralies schijnt de zon' is aanstaande vrijdag om 16:00 uur te volgen via een livestream: https://www.youtube.com/watch?v=B5d5Aukk69U
Zie voor meer informatie:
https://www.facebook.com/willemsantema
en https://www.bornmeer.nl/.../door-de-tralies-schijnt-de-zon/
|
| |
|
25 november om 18:56 |
| |
Fan ut Leger des Heils naar un selfslachtende slager
Ok fandaach un interviewsach had. Fanmòrren koffydronken met minsen fan ut Leger des Heils. Kwam ik Hidde ok teugen. 'Ik hie froeger un hekel oan it Snitsers, no net mear sa!' Kiek dat is kaviaar foar de geest!
Fanmiddach bij Ype Anema in Bòlsert weest. Ype, dy’t oait teugen Johan Cruijff foetbalde, dy’t in ut San Siro Stadion met lires bekoogeld wurdde. Dy Ype, dy’t na de foetballerij gewoan wear in de familyslagerij stapte. Wat un prachtmins is dat!
Su’n dach was ut fandaach. Mòrren en frijdach mach ik al dy moaie ferhalen útwerke. Mach, niks mut mear fan un ander. Frij!
|
| |
|
24 november om 20:19 |
| |
Ut werk fan fotograaf Tom Coehoorn
Tegare met 'masterferteller'Gjalt de Groot in ut Swetshòk. Memorabele middach had! |
| |
|
24 november om 18:55 |
| |
In ut Swetshòk fan Gjalt
Fanmiddach tegare met Tom Coehoorn bij Gjalt de Groot weest, únike ferhaleferteller dy’t un 3 km onder Holwert woant. In Gjalt syn Swetshòk mochten we naar syn ‘smûke ferhalen’ lústere. Puur geniete om sukke autentike ferhalefertellers an ut woard te laten.
De bijfangst was de stank fan un écht ouwerwets húske dêr’t ik pisse kon. De geur fan ut Friese plattelaan. Un andere bijfangst was un bysòndere fles drank (40%) met de naam Warke Weet, opburgen in un moai kistke.
Wat un rike middach was dit wear! Binnenkòrt in de Friesland Post. |
| |
|
23 november om 19:02 |
| |
Fibula fan de daansskoallearaar...
“Een bijzondere mantelspeld uit de zevende eeuw krijgt een permanente plek in de collectie van het Fries Museum in Leeuwarden. Het gaat om een Domburgfibula die veel groter is dan de meeste andere fibula's, meldt Omrop Fryslân. In mei dit jaar werd de speld gevonden door de Fries Robbert Velt”, aldus een persbericht.
Earder dit jaar mocht ik foar de Friesland Post un interview doën met Robbert Velt. Syn wêns komt út:
Amateurarcheoloog Robbert Velt vindt een zeldzame koningsfibula
Tien dagen na de vondst van zijn leven krijgt amateurarcheoloog Robbert Velt(32) uit Wergea nog weer kippenvel op zijn armen als hij het verhaal vertelt over de enorme fibula die hij uit een stuk grasland naar boven haalde. Het is de ultieme droom van elke archeoloog ooit zo’n koningsspeld uit moeder aarde naar boven te halen met de metaaldetector. Dat geluk had Robbert op zondag 17 mei van dit jaar. Welkom in de wondere wereld van een serieuze schatgraver met een missie, die de lat nu wel heel hoog heeft gelegd. Wie is Robbert Velt en waar komt zijn fascinatie voor archeologie vandaan?
Bijna twee weken na de opzienbarende vondst wil Robbert meteen weer vertellen over het gelukzalige moment dat z’n metaaldetector begonnen te piepen en hij luttele seconden later de fibula naar boven viste. We onderbreken de enthousiaste archeoloog (“kijk ik heb het kippenvel écht weer op mijn armen, als ik eraan denk…”) en vragen eerst of hij iets over zijn achtergrond wil vertellen.
Zoon van dansschoolhouder
“Ik ben inderdaad de zoon van de voor velen bekende dansschoolhouder Saco Velt en Maartje Schuurmans, uit Leeuwarden, waar ik ook geboren ben. We woonden aan de rand van de stad, in Cammingaburen. Rondom was natuur en ik was dan ook echt een ‘bútenjonkje’, dat vaak in natuurgebied de Nieuwe Wielen te vinden was.
Polsstokspringen, eieren zoeken, huttenbouwen en ga zo maar door. Ik heb mij ook nooit een stadsjongen gevoeld, vandaar dat ik nu waarschijnlijk met mijn Eva, die verpleegkundige is, en ons dochtertje in Wergea woon.”
Na de lagere school wordt de middelbare school om het maar eens eufemistisch uit te drukken geen doorslaand succes voor de vrijgevochten Robbert. Uiteindelijk haalt hij z’n koksdiploma, vertrekt voor een tijdje naar Aruba om uiteindelijk als autospuiter z’n boterham te verdienen. Inmiddels is hij ZZP ‘er in die branche. Maar z’n grote passie is toch archeologie en dan met name met de metaaldetector het veld in.
“Ik zal een jaar of acht geweest zijn, toen ik van mijn vader zo’n Blokker metaaldetector van 25 euro kreeg. Dat ding sloeg op alles aan en wist niet het verschil tussen een spijker en een muntje. Vrij saai dus. Mijn echte interesse kreeg ik nadat ik als jongetje een meneer met een echte detector in z’n handen bezig zag op een terrein van een afgebrande boerderij. Ik vroeg die man wat de prijs van zijn metaaldetector was. Ik sloeg bijna stijl achterover: 2500 gulden! Ik was juist aan het sparen voor een bestuurbare auto op benzine, die 300 gulden moest kosten. Je kunt wel begrijpen dat mijn droom om met een echte metaaldetector het veld in te gaan even in de kast werd gezet.”
Via de liefde weer besmet met het metaaldetector virus
Acht jaar geleden ontmoet Robbert verpleegkundige Eva Bus, de liefde van z’n leven, met als niet onaardige bijvangst een schoonvader die een metaaldetector heeft. Samen met z’n schoonvader Bram Bus, gaat Robbert naar een oud slibdepot (“wij vertellen nooit exact over onze vindplaatsen…”) en bij de eerste de beste loop vindt hij al een bijzonder Romeins muntje. Bammmm! Het virus heeft de archeoloog in wording voorgoed te pakken en een eigen detector wordt aangeschaft.
“Ik ben nu heel serieus met deze hobby of liever mijn passie bezig. Alles wat ik vind komt in depot te liggen, de vondsten worden aangemeld op akkerniveau. Dus op de coördinaten van het akkertje waar het voorwerp gevonden is. Dat is voor universiteitswerk en studie. Ik zal ook nooit iets verkopen.”
Vanaf zijn eerste vondst komt Robbert in contact met andere archeologie liefhebbers en wetenschappers. En net als voor elk vakgebied zijn hier ook talloze fora waarop vondsten worden besproken.
Niets van geschiedenis afweten is een handicap
“Van dat bijzondere Romeinse muntje dat ik met mijn schoonvader vond, wist ik eerst nog niets. Ja, er stond Caesar op, maar wist ik veel dat het woordje voor keizer stond. Ik heb de munt schoon gemaakt en op een forum geplaatst. Al snel werd ik gebeld door Henk Sloots uit Ried, een van de deskundigen op het gebied van Romeinse munten. ‘Je hebt een hele zeldzame munt gevonden, die in zijn soort nog nooit eerder is gevonden in Noord-Nederland.’ En dan ga je je verder verdiepen in de verhalen achter zo’n muntje. Wat ik er zo mooi aan vind is dat ik een beeld krijg hoe het er vroeger uit zag. Ik heb de complete tijdlijn in ‘mijn kop’ zitten. Ik wil graag kinderen op de basisschool een beter beeld geven over de geschiedenis. Eigenlijk vind ik het een schande als je geen weet hebt over de geschiedenis, sterker nog ik vind het een handicap. Mijn interesse ligt in de late Middeleeuwen, zeg maar tussen het jaar 1000 en 1500. Ik doe onderzoek naar de Friese ridders uit die tijd. Ik haal de kennis uit de grond, alles wat ik vind bestudeer ik. Zojuist heb ik een onderzoek afgesloten over Renaissance knopen van 1350 tot 1550. Prachtige glasknopen.”
Inmiddels is het zo ver dat Robbert in het wereldje van de archeologen een gerespecteerde naam heeft gevestigd. Een echte praktijkjongen die z’n vrijheid liefheeft. Hij determineert op bodemvondstdagen, organiseert in de Schierstins van Veenwouden z’n eigen bodemvondstendag. Had met ‘Geheimen ûnder de grûn’ al een eigen programma op Omrop Fryslân. Sinds kort biedt hij basisscholen een lespakket aan waarmee hij met kinderen het land in gaat om te speuren met de detector. De Buitenschoolse Opvang dat in Franeker haar kantoor heeft, heeft inmiddels tien metaaldetectors aangeschaft. Robbert is daarmee de eerste educatieve archeologische ZZP’er.
De fibula
Nu terug naar de fibulavondst op 17 mei, want dat is toch wel een ultieme droom die uitkwam al relativeert Robbert meteen ook door te zeggen dat hij meerdere mooie en zeldzame vondsten gedaan heeft.
“Ik was net geopereerd aan mijn knie, kon niet zo veel, maar besloot toch een frisse neus te gaan halen. Ik deed dat vlakbij huis en had al een lange tijd een landje in de Romeinse context op het oog. Een stukje grasland dus. Ik wist dat het gedeelte al 100 en 1 keer was afgezocht, maar toch. Ik was al een uur bezig met speuren en het was eigenlijk niks. En toen ineens een prachtig signaal en vond ik een mooi zeventiende-eeuws mes heft, met de naam van ene Bauke Pieters. Vlak naast die plek ook nog een zilveren rijder, een munt uit dezelfde tijd. Vervolgens liep ik verder en weer een mooi signaal en ik toverde een zilveren fragment van een fibula tevoorschijn. Ik zag het direct aan de naaldveer die erop zat. Het patroon dat erop zat liet mij wel schrikken, het was helemaal verguld. Het patroon herkende ik meteen aan de Angelsaksische tijd. Ik liep snel naar mijn zoekmaat Koos Hoekstra en riep ‘wat ik nu gevonden heb’. Koos beaamde het meteen. We zijn weer teruggegaan naar het gat en hebben het verder uitgegraven. Daar vond ik nog meer fragmenten en zo had ik een fibula in handen die voor 80% compleet was.”
Nadat Robbert zijn bijzondere vondst op de verschillend fora heeft geplaatst, stromen de enthousiaste reacties binnen. Robbert is de vinder van een hele bijzondere koningsfibula, waarvan er maar een paar bekend waren in Friesland. Na restauratie zal het pronkstuk ongetwijfeld tentoon worden gesteld, misschien in het Fries Museum.
|
| |
|
22 november om 19:12 |
| |
Krytfaardech teugen frouwegeweld
Ik staan folledech achter dizze akysy! Siën ferder op www.grootsneek.nl
|
| |
|
21 november om 17:25 |
| |
Geschiedenis van de vrijmetselarij in Noord-Nederland
Wat un alderfreeslekste moaie novemberdach. Su gries as’t mar kan! Eigenlek besoademiterd november dy noait. Ut is su at ut is: Gries dus! Na de kranten fanmòrren hew ik fanmiddach in un fraai boekwerk fan Uitgeverij Louise lezen: Geschiedenis van de vrijmetselarij in Noord-Nederland. Ik sal ut boek foar de Friesland Post bespreke. Ut was der echt su’n dach foar om met dit boek te beginnen.
Geschiedenis van de vrijmetselarij in Noord-Nederland wil de lezer – zowel niet-vrijmetselaren als vrijmetselaren – uitleg geven en duidelijk maken hoe de vrijmetselarij zich heeft gevormd, dit in samenhang met maatschappelijke ontwikkelingen. Zowel internationaal, nationaal en het bijzonder in Friesland, Groningen en Drenthe. De achttien loges in Noord-Nederland hadden en hebben een nauwe samenhang.
De geschiedenis van de vrijmetselarij is hiertoe opgedeeld in een aantal logische tijdsblokken, van de Verlichting tot het heden. Onderwerpen die aan de orde komen zijn onder meer het ontstaan en de ontwikkeling van de vrijmetselarij, de werkwijze in de praktijk, het in- en exterieur van de logegebouwen en volksverhalen over de broederschap. Het boek bevat vele unieke afbeeldingen.
Onder redactie van Rob Leemans
Uitgever: uitgeverij Louise
|
| |
|
20 november om 19:08 |
| |
Boeiende tiden
Ut binne op dit moment boeiende tiden foar mij. Met fan alles & nòch wat bezech. Om de spanning der nòch un bitsje in te houwen plaats ik dizze foto fan Elske DeWall.
Elske singt un tekst fan Herman van Veen, dy’t ik hertaald hew naar Sneek.
Fanmiddach waren de opnames, ut is un bysònder projekt! Wouter Bandstra was ok anwezech en JWdeV! Sonder ketting, dat dan wel wear. Later mear!
 |
| |
|
19 november om 19:11 |
| |
We strûpe derûnder
Ut leven bestaat foar mij op dit moment út interviewe, skriëve en leze. Uteraard ok genoech bewege. Twee kear in de week minstens 5 km drave. Mòrrenfroech wear. Lees nou ut boek We strûpe derûnder fan Gjalt de Groot. Ik wil de man ok nòch interview foar de Friesland Post. Is un earsteklas ferteller.
We strûpe derûnder
As by’t hjerst de fûle súdwesterstoarmen it wetter út it marregebiet nei de Lege Midden fan Fryslân opwaaide en it om Grou, Warten en Earnewâld hinne heger en heger kaam, dan waard it ien grutte striid om boppe te bliuwen. It bûtenwetter rûn oer de polderdykjes en de binnenkrytsjes drigen fol te rinnen.
Gjalt de Groot, fjildman en folksskriuwer, opgroeid yn dat wetterlân, skriuwt oer dy striid en oer it libben fan de minsken dy’t dêr fier efterôf wennen op harren buorkerijen mei legendaryske nammen as Luctor et Emergo, Laban, Cuba, Werklust (18-mêd) en de Koaipleats. En fansels oer Sytze en Maaike. Allegear steeën dêr’t men allinne mei de boat komme koe.
Gjalt fertelt yn dizze roman op in meinimmende wize oer it libben fan Jeen en Anne dy’t troch fûleindich arbeidzjen, moed en striid boer wurde op de Koaipleats. Mar ek oer it libben fan meanders en ûngetiders op de Wyldlannen, de molkfarder as ûnmisbere skeakel mei de bewenne wrâld, de breafiskers. Harren hurde striid om in skraal bestean yn dat sompige diel fan Fryslân, ‘De Âlde Feanen’.
|
| |
|
18 november om 15:51 |
| |
Wilhelminapark wordt in oude luister hersteld
Wethouder Mirjam Bakker van de gemeente Súdwest-Fryslân heeft vanmorgen samen met Janny Jaasma en Henk Schram van de Stichting Sneek van Weleer de eerste info-paal geplaatst van de educatieve bomenroute in het Wilhelminapark. Het enthousiaste duo van Stichting Sneek van Weleer heeft nog veel meer plannen, die na twee jaar brainstormen nu echt realiteit worden: Het Wilhelminapark wordt in oude luister hersteld!
Een zeer ambitieus project vertelde Henk Schram vanmorgen tijdens een bijeenkomst in het fraaie park uit 1898. Schram over het ontstaan van de plannen.
“Janny en ik wilden graag iets willen betekenen voor dit park. In plaats van alles op social media te plaatsen zijn wij begonnen met deze woorden kracht bij te zetten door een werkgroep op te zetten en vrijwilligers te zoeken die dezelfde ideeën hadden en samen iets wilden opzetten. Voordat Mirjam Bakker opnieuw wethouder werd was zij al betrokken bij die plannen. Daarnaast kregen we steun van Douwe de Groot en Evert Westerhof die vanuit de gemeente Súdwest-Fryslân verantwoordelijk zijn voor het groen en onder andere dit prachtige waardevolle park. Toch hadden we niet het gevoel dat we helemaal serieus werden genomen en daarom hebben we in januari 2018 de ‘Stichting Sneek van weleer’ in het leven geroepen en vanuit daaruit zijn we verdergegaan.”
En wat moeten wij ons daarbij voorstellen?
“Eerst hebben we gewerkt aan de uitstraling en de naam van onze stichting door de juiste mensen op de juiste plek te zetten. Janny als voorzitster, ik als secretaris, Arno la Haye, die hier helaas niet bij aanwezig kon zijn als onze penningmeester, Mark Johan de Lange die de website heeft verzorgd en Joke Timmerarends die het stukje reclame, logo en visitekaartjes voor haar rekening heeft genomen”, vertelt Schram.
Wat hebben jullie het afgelopen jaar gedaan?
We zijn begonnen met het aanschrijven van fondsen en stichtingen om geld te genereren voor dit park. In een rondje Wilhelminapark zijn wij samen met Douwe de Groot en Evert Westerhof gaan brainstormen. We hebben gekeken wat wij als stichting voor dit park kunnen betekenen en wat zichtbaar is voor het publiek. Dat ging het niet over het groen maar over wezenlijke doelen.”
“Al vrij snel kwamen we tot vijf doelen die voor ons werden omgedoopt naar deelprojecten. Daarbij kwamen nogal eens mooie anekdotes naar voren! De dierenverblijven en dan met name de doodskopaapjes die vroeger in het binnen verblijf hun plek hadden en anderzijds de boombordjes. Welk kind heeft vroeger op school niet de bladeren van de diverse bomen ingeplakt in een herbarium. Het zijn prachtige momenten die wij als stichting hebben meegenomen in ons plan. Daarnaast worden de bankjes op het middenterrein vervangen en komt er een nieuw ANWB bord bij de Bolswarderweg. Ten slotte zijn we bezig met een monument ter nagedachtenis aan de parkwachters die dit park bijna een eeuw hebben verzorgd.”
Jullie gaan de jeugd ook bij dit project betrekken, vertel eens hoe?
“De jeugd of een aantal daarvan hebben tegenwoordig weinig respect voor een andermans eigendom en zeker als het om dit park gaat. Dit is een probleem wat wij als stichting niet kunnen veranderen. Dat is ook niet de insteek van onze bijdrage aan dit park. Wij hopen door in gesprek te gaan met jongeren en de gemeente een bijdrage te kunnen leveren en jongeren erop attent maken hoe belangrijk dit park is voor onze samenleving. Dit was ook één van de voorwaarden van een aantal geldverstrekkers om jongeren erbij te betrekken. Daarom hebben wij als stichting contact opgenomen met sociaal collectief. Deze jongeren gaan vandaag en in de toekomst helpen met het realiseren van onze projecten. Door ons te helpen worden jongeren bewust van waar ze mee bezig zijn en hopelijk brengen ze dit over bij hun leeftijdsgenoten. Door de oude bomenroute die Evert Westerhof heeft samengesteld in ere te herstellen en deze route volgend jaar vast te leggen in een boekwerk. Dat gaan we aanbieden op de basisscholen en zo willen we het groen en het bewustzijn voor alles wat leeft en groeit weer terugbrengen bij de jeugd. De boombordjes worden uitgevoerd met tekst en afbeeldingen die herkenbaar zijn voor jong en oud. Er zitten ook QR- op de infobordjes.”
“De dierenverblijven ondergaan een metamorfose door deze te beplanten met groen waardoor deze ook een bijdrage gaan leveren aan het klimaat. Voor de binnen verblijven en dan met name het verblijf waar nu de parkieten verblijven en vroeger de doodskopaapjes hebben gezeten hebben we een prachtig plan ontwikkelt. Op de gehele achterwand zal een kunstenaar uit onze gemeente een levensgroot schilderij maken waar deze aapjes in vereeuwigd worden in stijl met ook hier een verhaal met een educatieve boodschap voor de kleine kinderen.”
Hoeveel palen met bordjes worden er geplaatst?
“We plaatsen vandaag 17 bordjes met info over bekende bomen die stuk voor stuk op de lijst van de Bomenstichting staan. In de volgende maanden worden er nog 20 boomzuilen geplaatst. Er zitten soorten bij die in 1898 al gepland zijn, dat zijn bomen die niet meer verhandeld worden maar hier nog wel staan. Van de Vleugelnootboom is bekend dat er ooit vijf voor het Wilhelminapark zijn besteld. Voor de prijs van zestig cent per stuk.”
Welke kunstenaar gaat het levensgrote schilderij maken?
“Dat is Antonius Schaap uit Scharnegoutum. Hij gaat dat schilderij dus voor het parkietenverblijf realiseren. In dat schilderij worden de Doodkopaapjes als het ware in verwerkt. De parkieten krijgen een jungle achtergrond. De kinderen die er dan langs lopen mogen de aapjes dan weer opzoeken.”
Er komt ook een beeldje bij het Parkwachtershuis. Wie gaat dat ontwerpen?
“Het wordt een monumentje ter ere van de vijf Sneker parkwachters die hier ooit zijn geweest. Het wordt gemaakt door beeldhouwster Ruth Vulto Gaube uit Workum.”
Wethouder Mirjam Bakker hoort het enthousiaste verhaal van Henk Schram zichtbaar blij aan en reageert
“Ik vind het een fantastisch project en ik vind het ook dat jullie Stichting hele mooie dingen doet. Jullie zagen en zien dat iets beter kan, maar daar laat je het niet bij, jullie pakken het daadwerkelijk op. Je bent met die vijf punten de boer op gegaan om geld binnen te halen en dat is een heidens karwei, maar de aanhouder wint. En we zien nu al het resultaat. Voor mij is het Wilhelminapark een beetje een verborgen parel maar jullie zetten het echt weer op de kaart en daar wil ik jullie de complimenten voor geven. Ik ben ervan overtuigd dat het eindproduct fantastisch gaat worden.”
 |
| |
|
17 november om 21:26 |
| |
As un klein baaske
Fandaach wear lekker bezech weest, dat is un eufemisme ‘su druk as un klein baaske’! Mar allemaal hele nofleke dingen deen.
Fanmiddach ok nòch foto’s nommen fan de prieswinnaars fan de 3D-Fotowedstryd. Bovenstaande foto was een fan de winnende pics!
|
| |
|
16 november om 19:35 |
| |
Aa & Ka
Begin de dag met een dansje…is de earste regel fan un lullech mar dêrom nyt grappech ferske foar kyndes. Fan 0 tòt 80 denk ik der self mar bij. Fanmòrren nyt met un daanske begonnen, mar om 9 uur ston ik met myn maten A. & K. al in ut Burgemeester de Hooppark klaar om te draven.
De maten hadden nyt su’n soad nòcht an de draverij. Ut regende dat ut miegde, ut was amper licht en foar wie drave je eigenlek? Dy laatste onnoasele fraach fan ut duo A. & K. liet ik onbeantwoard.
Ik wel! Fol enerzjy en ok wel met un bealechfol corona-frustrasy’s nou’t ik hieltyd mear minsen út myn naaste omgeving plat siën gaan deur dy corona-shit. Dêr kan’k mar min teugen en dat soekt dan syn útwech bij mij deur te draven. Selfs oulopen saterdach draafde ik hast in ut dúster over de Ouwe Dyk in Sneek.
Fanmòrren draafden we deur de reen over paden met ròttend blad, de fergankelekheid fan ut leven kwam de neusgaten wel binnen! Mar goëd ok, want at je niks mear rúke mutte je oppasse foar frou corona!
Uteindelek hewwe we bearefanatyk an ut draven weest, wel un uur lang. Na ouloop hew ik de maten op pòrtret setten en se straalden fan oar oar tòt oar. Onbetaalber su moai! |
| |
|
15 november om 13:41 |
| |
En de literatuer in ut Frys gaat mar deur!
Ut is un groat wònder, wêr’t ik blij fan wurd op un súterege novemberdach in coronatiid! De week begin dus fleurech en dat wú ik mar moai su houwe na un paar waardeloase dagen.
Presintaasje dichtbondel en blomlêzing
Abe de Vries is in produktyf skriuwer en sa kin Utjouwery DeRyp twa boeken tagelyk presintearje dêr’t dizze skriuwer by belutsen is. De earste is De Vries syn tsiende dichtbondel, Blaumelly, en de oare is in blomlêzing mei ferhalen dy’t De Vries útkeazen hat fan 19e-ieuske skriuwer Waling Dykstra. Beide boeken wurde op 20 novimber tagelyk presintearre yn it doarpshús fan Froubuorren/Vrouwenparochie.
Blaumelly
Blaumelly hyt de tsiende dichtbondel fan Abe de Vries. In mylpeal foar dizze dichter dy’t foar in eardere bondel de Gysbert Japicxpriis 2005 krige. Blaumelly is foarmjûn troch Johan Bouwhuis mei in opfallend reade hynstekop op it hurde omslach, nei in skilderij fan Johan Haanstra. De gedichten fine har woartels gauris yn de direkte wenomjouwing en persoanlike sfear fan de dichter, mar geane oer universele tema’s. Foegje dêrby pakkende byldspraak, tûk stal jûne emoasjes en maatskiplike belutsenens en men kriget sterke fersen dy ‘t der ta dogge. Neist eigen gedichten hat Abe de Vries ek oersettingen opnommen fan gedichten fan û.o. Robert Frost en Iosip Brodsky. It earste eksimplaar fan Blaumelly sil by de presintaasje útrikt wurde oan Sietske Poepjes, deputearre fan de provinsje Fryslân foar kultuer.
Waling Dykstra Folksskriuwer
Foarig jier besoarge Abe de Vries in blomlêzing mei gedichten fan Waling Dykstra (1821-1914). Mar Waling Dykstra is ek ien fan de belangryste Fryske ferhaleskriuwers fan de 19e ieu. Dêrom is der no ek in blomlêzing mei ferhalen fan him, Waling Dykstra Folksskriuwer. Waling Dykstra hat hûnderten ferhalen skreaun foar tydskriften en sammelbondels. Tweintich fan syn koartere ferhalen binne yn dizze blomlêzing opnaam yn oanpaste stavering. Se hearre ta it bêste proaza dat yn it Frysk ferskynd is. It binne faak smout fertelde ferhalen mei libbene dialogen dy’t earne oer gean. De ferhalen binne útkeazen troch Abe de Vries dy’t foar dizze kreaze útjefte in nijsgjirrige, koarte ynlieding oer Dykstra’s ferhalen skreau.
Dykstra’s ferhalen gean oer it goede en tsjoede tinken en hanneljen fan gewoane minsken yn situaasjes dy’t ek yn ús tiid noch werkenber binne. Jawis, de minsken út de ferhalen fan Waling Dykstra libje yn in oare tiid, ûnder oare omstannichheden as no. Mar wat is dêrnjonken it ferskil tusken ien dy’t him troch in saneamde wûnderdokter bedrage lit yn de 19e iuw of troch in ynternetoplichter yn de 21e iuw? En it petear by de skearbaas fan arbeiders dy’t nei ferkiezingen hoopje dat se der op foarútgean, soe samar it petear fan soarchmeiwurkers by de kofjemasine yn ús tiid wêze kinne. It earste eksimplaar fan dizze blomlêzing sil by de presintaasje útrikt wurde oan heechlearaar Fryske taal- en letterkunde Goffe Jensma.
Blaumelly fan Abe de Vries en Waling Dykstra
Folksskriuwer wurde presintearre op 20 novimber om 16.00 oere yn it doarpshûs fan Froubuorren/ Vrouwenparochie. Fanwegen de koroanamaatregels kinne dêr net mear as tritich minsken by wêze.
Pippi Langkous - Fryske edysje
Wa ken Pippi Langkous net? It sterkste famke fan ‘e hiele wrâld! Se wennet hielendal allinnich yn Filla Keakelbûnt. No ja, net hielendal allinnich, want se hat in aapke en in hynder. En gelokkich komt har heit sa no en dan lâns mei in koffer fol goudstikken. Mei Tommy en Annika, dy’t neist har wenje, belibbet se de gekste aventoeren.
Dizze Fryske edysje is makke ta eare fan de 75ste jierdei fan it ûndogense famke mei de reade flechten. Yn it boek stean de dielen Pippi Langkous, Pippi Langkous giet oan board en Pippi Langkous yn Taka-Tukalân. Geweldich foar elk dy’t bern bliuwe wol.
Astrid Lindgren (Sweden 1907-2002) har skriuwerskarriêre begûn eins op ‘e dei dat har dochterke om in ferhaal frege; it waard in ferhaal oer Pippi Langkous. Dêrnei skreau se mear as tweintich boeken dy’t oer de hiele wrâld ferskynd binne. Har wurk waard talleaze kearen bekroand, û.o. mei de Hans-Christiaan-Andersen-Medaille en de Sweedske Steatspriis foar Literatuer.
|
| |
|
14 november om 17:39 |
| |
In de kosmos
 |
| |
|
13 november om 19:32 |
| |
Spoarsoeke
 |
| |
|
12 november om 18:42 |
| |
Sanglyster dy't nyt mear singt...
 |
| |
|
11 november om 11:06 |
| |
Biografie van verzetsman Willem Santema verschijnt op 27 november
Op 27 november verschijnt het boek van Willem Santema, één van de vaders van het verzet in Friesland in het algemeen en dat in Sneek in het bijzonder.
'Door de tralies schijnt de zon' is de titel van de biografie van Willem Santema (1902-1944) door schrijver Peter Bak.
Willem Santema is een van de vijftig omgekomen verzetsstrijders die in 1946 met het Verzetskruis zijn geëerd. Andere gelauwerden, onder wie Hannie Schaft, zijn iconische figuren geworden. Voor Santema geldt dit niet. De biografie 'Door de tralies schijnt de zon' werpt eindelijk het volle licht op zowel zijn verzetsbestaan als op zijn boeiende vooroorlogse leven; zo doorkruiste hij al in de jaren dertig per auto half Europa en reed hij zes keer de Elfstedentocht. Santema was een man met een groot hart voor politiek en maatschappij, die werd gedreven door zijn geloof en een hekel had aan hokjesdenken. Dit maakte hem in het ‘verzuilde’ verzet tot een bijzondere figuur. Weinigen waren tot op het hoogste niveau actief voor zowel het orthodox-protestantse 'Trouw' als voor de linkse Raad van Verzet.
Peter Bak (1963) is historicus en schrijver. Hij studeerde aan de Vrije Universiteit, waar hij in 1999 promoveerde op een proefschrift over 'Trouw' als verzetsblad en naoorlogs dagblad.
Ook publiceerde hij een biografie van staatsman W.F. de Gaay Fortman (2004), de roman 'Het spoor van Mertens' (2007) en 'Een oord van bang wachten: kamp Haaren 1941-1944' (2018).
Op vrijdag 27 november vanaf 16:00 uur vindt de boekpresentatie plaats en neemt burgemeester Jannewietske de Vries van de gemeente Súdwest-Fryslân het eerste exemplaar in ontvangst. Enkele sprekers, onder wie Peter Bak, komen aan het woord.
Het is via een livestream te volgen: https://www.youtube.com/watch?v=B5d5Aukk69U. (Vanwege corona is er geen publiek bij aanwezig.)
|
| |
|
10 november om 17:56 |
| |
‘Tevreden mens…’
Fanmiddach mocht ik wear un bysondere Paradysfogel interviewe. Hieronder twee útspraken dy’t Jan Wieling doët. Moaie illústrasy fan ut gesprek dat ik met Jan had!
“Ik was de jongste uit een gezin van 15 kinderen. ‘Me moeder’, overleed vrijwel meteen na mijn geboorte. Ik zou bij God nieten weten wat haar naam was. Toen ik zo oud was om het mijn broers en zussen te vragen zeiden ‘dat is geweest’. Ik vond het toen ook wel best...”
“Ik ben een tevreden mens, die zijn er ook nu nog altijd!”
|
| |
|
9 november om 18:50 |
| |
Opdat wij nyt fergete...
Kristallnacht
ut sal in april-mei fan ut jaar 1966 weest hewwe
dat ik foar ut earst fan ut woard Kristallnacht hoarde
in un kring -we hadden un foarútstrevende skoal-
met allemaal na-oarlòchse Noarderhoekkyndes
fertelde meester De Vries over dy stervenskouwe
novembernacht fan ut jaar 1938 in Dútslaan
hij fertelde ut nòchal beeldend en ik sach en hoarde
glasskerven in dúzend en één stukjes fallen
allienech ut geheimsinnege woard Kristallnacht
klonk helemaal nyt su angstanjagend, earder sprookjesachtech
en ik repetearde ut woard achtermekaar
Kristallnacht-Kristallnacht-Kristallnacht-Kristallnacht
om noait wear te fergeten al begreep ik der earlek seid
gyn letter, nòch sylabe fan
dat kwam pas later toen ik dy ouwe foto’s sach
fan fernielde etalaazjes in Dútse steden en ut pòrtret
fan Goebbels J. met dy satanise lach
toen wist ik dat ut woard Kristallnacht folkomen misplaatst was
en dat Novemberpogrom feul beter paste bij dy dústere nacht
Ut myn bundel De Dames Pino…en andere fersen over Joadse Snekers, met layout fan Paul van Goor.
|
| |
|
8 november om 13:26 |
| |
Op ’e 100ste sterfdach fan Abraham Kuyper
Griffermeard ritueel
elke sundachmòrren na kerktyd tilde oans fader mij op
ik sweefde even un ogenblikje tussen hemel en aarde
op’e rane fan de gangspiegel ston ut groëne VU-buske
met de oubeelding fan dy pronte Abraham Kuyper kòp
tussen dúm en wiesfinger klemde ik un silveren dubbeltsje
met de beeltenis fan Juliana Koningin der Nederlanden
doën ut der mar in jonge, toe dan,
must ut mar moai in ut gleufke doën
sei oans fader sonder enege eroatise bijbedoëling
in un luttele sekonde ferdween ut silverstukje in ut VU-buske
ik had werklek gyn flau benul wêr’t dat sundachse ritueel
noadech foar was, ut hoarde gewoan su en ut foëlde goëd
at fader mij omhooch tilde foar ut angesicht fan Abraham Kuyper
|
| |
|
7 november om 18:53 |
| |
Vitamine-D skoare
Fanmiddach bakkenfol Vitamine-D skoard an de boarden fan de eardere Súdersee bij Makkum Beach. Ja, dat klinkt aardech eigenwys. Mar Makkum is op dat plak, ut bungalowpark ok wel un bitsje eigenwys. Je kanne ok sêge dat ut allúre het met befoarbeld dy pastekleurde fakaansywoanings, ut doët súver wat an Saint Tropez denken.
Mar ut was der fanmiddach un hearlek oard om te wezen en bovendien gesond!
En dat allemaal op'e dach dat de groatste pipo-de-clown president fan de Joe Es Ee ferslagen is deur pake Joe! The USA bliëft bysònder!
|
| |
|
6 november om 19:32 |
| |
Ut komt dichterbij
Su langsamerhaan gaan ik tòch echt wear in de folledege lockdown. Bútendeur falt ok nyt su'n soad te beleven. De reden is dat ik nou tòch hieltyd mear namen hoar fan lui dy't ik goëd ken dy't met ut corona-firus besmet binne.
Harrekrasje (griffemearde floek...) ik bin ut helemaal sat met dy shit. Heel sneu fon ik ut ferhaal fan de family Abbink, de fisspesialiteitensaak út de Galigastraat. Hewwe se krekt hun saak skitterend ferbouwd, dry dagen open, mar fandaach al wear dicht. Met minsen in anraking weest dy't corona hewwe. Ferantwoardelekheidgefoël fan Jos & Esther Abbink, mar dêrom freeslek bale. Fòlgende week gaat de saak wear open! |
| |
|
5 november om 19:45 |
| |
Traach krúpe de uren foarbij
November, ik hew der nyt sufeul met. En nou’t we in un gedeelteleke lockdown sitte wurdt ut der ok seker nyt beter op. Ut groatste gedeelte fan de dach sit ik achter ut toetsebòrd om opnomen interviews út te tikken.
Dêr beleef ik dan gelukkech wel un soad plezier an. Foar de rest krúpe de uren traach foarbij. Fanmiddach pannekoeken ete, fanavend ston der boerekoal op ut menú, un bitsje aventuur dus.
Ondertussen fòlch ik de Amearikaanse presidentsferkiëzings op ’e foët en bin ik heel benieuwd wie’t de fòlgende president fan de Joe Es Ee wurde sal. Myn foarkeur gaat bij gebrek an beter tòch út naar Biden.
En de foto bij dit dachboekstukje? Ik wurd der gewoan fleurech fan…
|
| |
|
4 november om 16:58 |
| |
Bitsje mysterieus...
Inderdaad un bitsje mysterieus...En dat wú ik mar moai su late! |
| |
|
3 november om 20:55 |
| |
Nea wer etcetera fan Josse
Josse de Haan is net mear ûnder ús. Justerjûn kaam it berjocht dat Josse ferstoarn is en dat docht mij sear. Oardelwike lyn hiene we noch telefoanys kontakt mei mekoar. Earder hie hij mij al maild dat it mei syn sûnens net sa goed gie. Josse hie slokdarmkanker. Hij moast, sa’t er skreau ‘it sikehûssirkwy yn’.
Op 21 oktober mailde Josse dat er wer thús wie bij syn Maite yn Hendaye. ‘Perspektyf is noch net bekend’, skreau hij dy 21ste oktober. Noch gjin tsien dagen letter is Josse nei de oare kant gien. Nea wer de telefoantsjes, nea wer de besites at hij hjir yn Fryslân wie.
Wat oerbliuwt is syn literêre wurk, ik haw in planke fol mei syn bondels en romans. Josse wie foar mij mear as in freon. Hij wie mei Hylkje Goïnga, Trinus Riemersma en Jelle Kaspersma dejinge dy’t my altyd stimulearde om troch te gean mei it skriuwen. In prachtich essay skreau hij oer myn poëzy, ik bin der noch altyd hiel wiis mei.
Yn’e jierren ’80 fan’e foarige ieu learde ik Josse kennen en we bleaune mekoar trou. Prachtige brieven en kaarten krige ik fan him. Yn dat ûnmogelike hânskrift fan him. Dat dan wol wer. Ik mocht him meardere kearen ynterviewe foar kranten en tydskriften. In grut ynterview mei him ferskynde yn it Frysk literêr tydskrift Trotwaer. ‘Literartuer is myn libben, myn libben is literatuer’, liet er doe optekenje yn Trotwaer 2000-9.
Wat wie er bliid dat er noch meimeitsje mocht dat syn magnum opus ‘Passys’ fersynde. It is noch gjin 14 dagen lyn dat hij mij dêr oer mailde. No is Josse der net mear. It fielt leech en ûnwêrklik noait mear in telefoantsje fan him te krijen. Om te praten oer de literatuer, oer Fryslân mar ek privésaken. Syn karakteristieke stopwurdsje 'etcetera' sil net mear klinke tusken Snits en Hendaye. Syn fraaie nijjierkaarten sil net mear komme.
De lêste regel dy’t der mij skreaun wie dizze: “Oer de sykte graach gin iepenbiere ferhalen. Groetnis ut Hendaye – Josse”
Sil dy enoarm misse freon!
Op'e foto hjirboppe, felisitear ik Josse mei syn Gysbert Japikspriis op tongersdei 25 oktober 2007. In oare literêre maat fan ús, Cor van der Wal seach dat it goed wie! |
| |
|
2 november om 20:41 |
| |
Der wear plat foar op maandach
Fanmòrren al om negen uur in ut Burgemeester de Hooppark an ut draven weest met Age en Kees. Ideale wearsomstandechheden. Eigenlek was ut gewoan warm.
Dêrna naar hús, onder de dûs, omdat ik nòch altyd nyt in de spòrtskoal kom. Ferrekte jammer anders! ‘k Bin gewoan heel foarsichtech en alert. Bang is wat anders.
Ferfòlgens moai inspirearend gesprek had met un bysondere kerkman, un foarganger. Over kerstfeest in coronatiid. Wil der graach an metdoën.
An ut begin fan de middach bij foetbalmaat Bauke W. weest. Bauke is konsjersje fan de ISK in de Noarderhoek. Wat un weareld op sich!
Dêrna kwam útgever en frynd Eddy van der Noord mijn dry prachtege boeken brengen. Un feestje in dizze tiid!
Na Eddy syn besoek un interview deen. En ok hier wear: allemaal entûsiaste ferhalen fan minsen dy’t wat fan hun leven make. Ik mach dat opskriëve.
Toen ik wear thús was, achter ut toetsebòrd sitten gaan en Sneker fertaling fan un beroemd Annie M.G. Schmidt skreven. Ja, jum salle der later mear fan hoare!
En nou is ut avend en tik ik un blogje òftwel dachboekstukje. Ut geeft struktuur!
|
| |
|
1 november om 16:47 |
| |
November
November fyn ik sowieso nyt su'n spannende maand en dizze earste dach fan de slacht,- bloëd,- òf nevelmaand. Ut boomke achter in de tún was myn útsicht. Wat moaie múzyk fan Stef Bos, un foetbalwedstryd tussen SPARTA en SC Heerenveen wat eigelek mear un parody op foetbal was, nou su'n hèrstdach dus. Allerheilegendach, is ok bêst.
De COVID-19 sifers geven gelukkech wat hoop en dêr bin'k dan wel wear bliid met! |
| |
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
