| |
 |
31 júly om 08:37 |
| |
Kollum Omrop Fryslân
Onder kaatsfòlk
Oulopen saterdachmòrren mocht ik even un kollum foarleze an ’e stamtafel in ’e Bogt fen Guné, ut eeuwenouwe beroemde kafé in hartsje Franeker. Ut ging over kaatsen. En krekt as bij de landeleke talksjo’s sitte der dan ok lui an tafel dy’t faak noch te dom binne om te poepen.
Su foëlde ik mij ok un bitsje tussen al dy échte kaatsikoanen in ut Walhalla fan’e fòlksspòrt, wat un groate ear. Soulbrother Geert van Tuinen en presentatòr fan ut programma Kaatskafé hat mij ut oulopen foarjaar al us fraagd òf ik anskúve wú.
De kaatsballen ferstaan fan de kultuursport, mar tòch ieskoud sêge dat ik wat met kaatsen hew. Dat komt úteraard nyt deur dy paar kear dat ik met myn maten Age & Kees bij de PC weest hew. Ut het un feul diepere oarsaak. Ut het alles te maken met dy mannen fan Scheepvaart, dy’t eigener binne fan ut Makkumer Kaatsatelier. Dêr mocht ik oait us heen foar un interview.
Ik foëlde my dêr in Makkum thús en dat kwam nyt in ut laatste plak deur de geur dy’t dêr in ut atelier hong. De geur fan lear!
En laat dat nou myn konneksy weze dy’t ik blykber in ut onderbewuste hew met de kaatsspòrt. Ommers opa Henderik Petstra út Hollanscheveld was naast trambruggewipper en gaslantearnopsteker ok skoënmaker. Opa Henderik was al twee jaar foar myn geboarte fertrokken naar de andere kant fan’e rivier, syn kyndes sette de skoënmakerij foart. Dat herinner ik mij dus nòch wel en dêr komt dy liefde foar de learlucht ok fut.
Liefde foar ut autentike ambacht fan ut maken fan dy witte parelstjes fan 24 gram, stuk foar stuk met de haan maakt. Naast de Scheepvaart's waren der nòch genoech andere kaatseballemakers. Ik hew ut fan hoaren en sêgen.
Fan een fan dy beroemde ambachtslui dy’t de kaatsbaltsjes maakten hew ik as un kostber andenken su’n baltsje kado kregen. Un kaatsbaltsje dat maakt is deur Izaäk de Haan, de fader fan myn feulste betiid overleden literêre maat Josse.
Su nou en dan laat ik dàt kaatsbaltsje even un paar kear in myn haanpalm op en del gaan. En dan denk ik an opa Henderik, an Josse en syn heit en al dy kaatsliefhewwers dy’t overmòrren wear naar de PC gaan. Súden se wel beseffe dat kaatsen feul mear is as un fòlkloarespòrt?
Wees súnech op ut kaatsen en hou us op te janken dat de spòrt achterút kachelt!
Kaatsen hoart bij de identiteit fan Friezen en dus ok bij Snekers, al hewwe de measten der gyn moer ferstaan fan! Overigens wel un soad nocht an woënsdach de 170ste PC.
|
| |
|
30 júly om 20:19 |
| |
Skriëve is foar mij públiseare
Reklame
De Friesland Post maakt terecht reklame foar har útgaven, wêr’t ik an metwerk. Nou al mear as 20 jaar…
Augustus is de vakantiemaand en dus is het in Fryslân de drukste tijd van het jaar. Alle reden om onze abonnees én de vele gasten in onze provincie een mooie Friesland Post voor te schotelen.
Met in onze bijlage Skûtsje Post alle ins en outs van zowel de SKS- als de IFKS-silerij.
Kijk op: https://www.friesland-post.nl/nu-in-de-winkel-het.../
SKS skûtsjesilen | IFKS skûtsjesilen | Skûtsjemuseum & Aebelina
 |
| |
|
30 júly om 19:57 |
| |
Rustdach
De stilte foar de PC en de Sneekweek! Un leesdach achter de knopen, de deur nyt eens út weest!
|
| |
|
29 júly om 17:30 |
| |
Onder kaatsers
Fanmòrren un (ekstra) kollum foarlezen in ut PC Kafé fan Omrop Fryslân, op útnoadeging fan Geert van Tuinen. Ut gebeurde allemaal in’e Bogt fen Guiné. Wear prachtech fòlk om mij heen, un feestje om te doën en Franeker prate se ok gewoan Snekers!
Hieronder de kollum. De foto is fan tòpfotograaf Henk Bootsma út Wommels.
Kaatse het wat magys
Nyt ut kaatsten self seit mij ut meast, sterkernôch ik fyn ut mar un bitsje nútere spòrt wêr’t ik nyt bij groatbrocht bin. Al het der in Sneek altyd wel un kaatsklup weest.
En tòch fòlch ik ut kaatsten fanou de sydlijn op’e foët. Ut het wat magys foar mij as bútenstaander. Dy kaatstermen, dy kaatstaal werke súver betoverend. Kiek ik weet écht wel wat un bovenslach is, mar at ut over kwea gaat dan denk ik al gau dat de dúvel der wat met te maken het. Kwea? Wat nou kwea, de dúvel is kwea en dy woande fòlgens myn opoe op’e kermès.
Mar ut moment dat un opslager wat met un kaatsbaltsje an ut jongelearen is, met de blik strak foarút, dat het wat. Prachtech en lieflek tegelyk dat dy kaatsers ut witte baltsje tussen ut perk en ut opslachpartuur heen en wear slaan. Ik hew leard dat se dat ‘triktrakke’ noeme. Hearleke poëtise alliterasy om fan te smullen. Triktrakke triktrakke triktrakke…
Over poësy sproken, dat prachtege kaatsbaltsje self is gewoan poësy. Helemaal at je siën met hoefeul fakmaanskap en liefde dy fraaie witlearen kaatsbaltsjes maakt wurde. Ik mocht der oait getúge fan weze toen ik op besoek was in ut Makkumer Kaatsatelier fan’e Scheepstra’s. Prachtech fòlk dat dy witte pareltsjes fan 24 gram helemaal met de haan maakt. Allienech de geur fan ut kaatsatelier al, foar mij as kleinkyn fan un skoenmaker gingen de dekseltsjes fan’e hersensellen even open. Miskyn is ut dat wel wat ik met kaatsen hew.
Wêr’t ik ok met folle teugen fan genyt binne de ferhalen over ut kaatsen, wat dat an gaat binne kaatsers krekt skútsjeskippers. Dy hewwe ut ok evech en altyd over ut silen at se bij mekaar sitte. As absolúte nitwit meng ik mij úteraard noait in dy gesprekken, at je ergens gyn ferstaan fan hewwe kenne je je mar beter stilhouwe. Ik skriëf wel over kaatsen òf eigenlek over de kaatsers. Ik notear wat ik siën en hoar.
Dêrom bin’k nou al un paar kear naar de PC weest, de sfear het wel wat wech fan’e Sneekweek. Dêr staat ut públyk op ut Starteilaan ok met un bierke in’e haan en doën de silers hun stinkende bêst foar un su’n goëd mogelek resultaat. Mar tòch is ut kaatspúblyk anders as de Sneekweekgangers, kaatspúblyk is krekt even wat mear betrokken bij de spòrt. En wat mij opfalt is dat ut kaatspúblyk enòrm seure en lêbje kan. Wees tòch us tròts op jum únike fòlkloarespòrt, want dat is ut. Niks mear en niks minder.
Mar wel fan un hooch nivo. Krekt as ut praat hier in ’e Bogt fen Guné, at je mar lang genoech slap ouwehoere denke de lui ok nòch dat je der ferstaan fan hewwe!
Nou ik moai nyt!
|
| |
|
28 júly om 18:41 |
| |
Dach fliegt foarbij
Ok disse dach is wear foarbij flogen, ik kan nyt anders sêge. Hoe anders is ut at je siik binne, dan krúpe de dagen foarbij.
Fanmòrren in myn uppy an ut harddraven weest. Loopmaten en loopmaatje I. waren der nyt bij. Ik fyn dat mar ferrekte moeilek om mij er dan toe te setten. Earst even út ut rút keken, at ut regent, gaan ik nyt. Ferfòlgens siën òf myn spòrtklearen wel in’e wasautomaat weest hewwe.
De earste fraach beantwoard ik met un ‘nee’, de tweede fraach befestegend. Der sit niks anders op as allienech de Groëne Dyk mar op te draven. Súver bitsje idioat gedrach. Ik doën namelek krekt òf I. naast mij loopt en steek, krekt as anders, hele ferhalen ou. Wònder boven wònder kom ik in un hearleke kadaans en draaf myn 7.5/8 km. Lekker gefoël at ik onder de dûs staan.
Dêrna bysòndere fotomissy met Robina K. Se hewwe ut groate bòrd bij har fan ‘e gevel jatten en dêrna in ut water an’e Prins Hendrikkade goaid. Waardeloas, dy ‘grap’ kost Robina un paar dúzend euro. Se probearden fanmòrren met un magneet de lokasy presys in beeld te krijen om ferfòlgens de gevelreklame naar boven te halen. Lukt nyt. Mar ut ferhaal krijt wel un ferfòlch. Dêrover later mear.
't Kiekhuus
Fanmiddach us nyt met fotograaf Tom Coehoorn op stap weest op interview mar met kollega Jelly Mellema. We beleefden un prachtmiddach in Wolvega, dêr’t ik un entûsiaste Roelof en Sjoukje fan ’t Kiekhuus interviewe mocht. Seldsem moai museum met fraaie kolleksy út ‘grootmoederstijd’ in ferskillende opstellings su as un krúdenierswinkel, bakkerswinkel en un klaslokaal.
Wat un rykdom om al dy ferhalen kear op kear wear op te halen! Dankber, ja gewoan dankber!
|
| |
|
27 júly om 22:23 |
| |
Op un grize dach kwam ik un kleurryk mins teugen
Wat wear un bysòndere kostganger fan oans Lieve Hear mocht ik fanmòrren interviewe.
Later mear! |
| |
|
26 júly om 18:43 |
| |
Altyd in beweging
Fanmòrren bysònder boek ontfangen fan Tjitte de Vries, de Engelse fertaling fan syn indrukwekkende boek ‘The Landau Brother’.
Ut boek ferdiënd un feul groater públyk tòt nou toe. Tjitte het ut boek 14 dagen leden kadoo geven an opperrabbijn Binyomin Jacobs, ik maakte un foto fan dat moment.
GrootSneek en Sneekweek Magazine
Fanmòrren lei de GrootSneek krant ut Sneekweek Magazine ok al op’e kokosmat, in beide kranten aardech wat interviews en artikels dy’t ik skreven hew.
Woudsend
Fanmiddach met Ying naar Woudsend weest om dêr foto’s te nimmen fan útreiking Supersupermarktkeurmerk an Edwin Kraakman. Uteraard ok un artikeltsje over skreven.
Kollums
Ferder fandaach nòch twee kollums skreven, beide over ut kaatsen. Komme saterdach en fòlgende week maandach online bij Omrop Fryslân.
R.I.P.
Kòrtom de dach is wear foarbij flogen. Ik wil gyn tied mear fergrieme. Ondertussen bonkt dat ene mar deur myn kòp: feulstefroech feulstefroech ut is éch feulstefroech…
|
| |
|
25 júly om 19:39 |
| |
De Groate kerk in'e steigers
Op dit moment staat de koepel fan'e Groate Kerk in Sneek in'e steigers. |
| |
|
24 júly om 08:23 |
| |
Kollum Omrop Fryslân
Fakaansy
Fandaach binne de fakaansy’s in heel Nederlaan helemaal lòs. Frijdachmiddag gingen ok in oans provinsy de skoaldeuren op slot foar un antal weken somerfakaansy. Ik fond dat momentsje, frijdachs foarougaand an dy onbekommerde somertiid, altyd gouden toen ik nòch foar de klas stond.
At ik ferder teruchgaan in ’e tiid, dan herinner ik mij nòch hoe’t ik dy somertiid as kyn deurbrocht. Wij gingen bij oans thús noait echt op fakaansy. Oans fader deed de krúdenierswinkel 10 dagen in ’t slot. Der saten echt gyn 14 dagen an fast, ommers twee weekenden dicht met ’e krúdenierswinkel kon de brúne nyt trekke.
Ik mocht altyd met myn moeke naar tante Jo in ’e Smilde. Eigenlek fond ik dêr gyn mallemoer an omdat dy tante Jo wat un apart mins was. Wel joppech fond ik de groëntetún dy’t tante an ’e Surmondswech had. Apart dat je su’n straatnaam un leven lang onthouwe. Myn groate neven namen mij met naar de ferkearstún fan Assen. Dêr mocht ik dan in un trapautootsje plaknimme. Ik had der nyt sufeul met, mar ut was anders as in Sneek.
Myn moaiste andenkens bewaar ik an de somerse tòchtjes met oans fader op ’e fyts. Ik skreef der oait us un fers over, dat gaat su:
IJslolly
as kyndes
gingen wij noait
op fakaansy
mar op frije dagen
sette oans fader
dy op’e pakjedrager
-met kussentsje!-
fan syn ‘Phoenix de sterke vogel’
su fytsten wij
dan de Sneeker Mear om
onderwech
un ijslolly
likke om ut leven
want as der
op ut houtene stòkje
‘POSTMA’ stond
konst nòch eentsje krije
gratis en fergees
wat foeldest dy
dan freeslek ryk
Der sat simpelwech nyt mear in foar un kleine krúdenier út un fòlksbuurt in Sneek.
Wat ok op myn netflues grift staat is dy kears dat we na un paar dagen dagen ‘tante Jo op’e Smilde’ thúskwamen. Fader stond in’e gang met un brede lach en sei teugen myn moeke: ‘Nou, siën je niks?’ En hij lachte nòch un kear syn tannen bloat. Was y na de tandarts weest foar un nieuw kunstgebit.
Un kleine middenstander kreech gyn fakaansygeld en ut geld dat hij útspaard had deur nyt op fakaansy te gaan, was naar un tandarts in’e Stasjonstraat gaan. Dêr saten de lui met ut geld.
Ik wêns iedereen un hele nòfleke fakaansy toe, genyt der fan met folle teugen, ok al bliëve jum miskyn gewoan thús. Doën mar even lekker niks!
|
| |
|
23 júly om 18:48 |
| |
Nòch even geduld...
Tsja...nieuws leit op straat, at de ogen mar goëd te kost geve. Dat bleek fanmiddach ok wear. Ferder hou ik ut nieuws nòch even foar mij.
Klein lokaal nieuws is gyn minderwaardech nieuws, gewoan lokaal betrokken! |
| |
|
22 júly om 21:50 |
| |
Stadstún
Sinds fandaach un échte stadstún riker! Wel un bealechfol werk der bij, mar we doën ut foar de kleine beestjes, de insekten. Moai nou?! |
| |
|
21 júly om 20:27 |
| |
Ouwiking?
Der salle fast minsen weze dy’t ut un ouwiking noeme. ‘k Fyn ut bêst. Al jaren en jaren knip ik artikels út papieren kranten en lêch dy meastal achter in boeken. Boeken dy’t faak fan de persoanen binnen wêr’t de betreffende stukjes ok over gaan.
Oans fader deed ut ok al, dat groate kaans dat ut genetys bepaald is. De laatste maanden druk had met ferskillende skriëfopdrachten en projekten. Fan ’e realisasy fan ut Nieuw Joads Monument tòt de tiende kursus Sneekology. Dan bliëve de kranten wel us even lêge. Ok wel us ut gefoël wêrom ik suks nòch altyd doën.
Ommers alle kranten binne ok digitaal en knippen is eigenlek overboadech. Mar der gaat niks boven fergeelde printe artikels. Foarlopech gaan ik nòch even deur met ut útoefenen fan dizze ouwiking. Al was ut allienech mar om de rust dy't fan dat knippen en òrdenen útgaat.
|
| |
|
20 júly om 21:34 |
| |
Súdwesthoekers binne gyn protestaerders...
Protestactie om Antonius ziekenhuis te behouden trekt handjevol mensen, raad spreekt zich unaniem uit tegen sluiting
SNEEK- Net als op 22 juni jl. toen door de SP op het terrein van het Antonius ziekenhuis in Sneek een protestactie georganiseerd werd tegen de voorgenomen sluiting van het Sneker hospitaal, trok ook donderdagavond eenzelfde bijeenkomst amper publiek. Een 25-tal demonstranten was in de Marktstraat aanwezig om te protesteren tegen de sluiting van het Antonius.
Doel van de protestdemonstratie was o.a. om de raadsleden te laten horen dat zij zich hard moeten maken om het Antonius ziekhuis te behouden. Diezelfde raad sprak zich vanavond overigens ook unaniem uit tegen sluiting van het Sneker ziekenhuis.
 |
| |
|
19 júly om 19:47 |
| |
Niks útfoere òftewel naar de straatstienen koekeloere
Sal wel wear stilte foar un fòlgende stòrm weze, su'n hele dach mediteare... |
| |
|
18 júly om 21:35 |
| |
Moaie dach an'e andere kant fan'e Afslútdyk...
 |
| |
|
17 júly om 08:47 |
| |
Kollum Omrop Fryslân
Plisyferhalen
Ut was un prachtech interview. Fotograaf Tom Coehoorn en ik lústerden naar de bysòndere ferhalen dy’t un oud-plisyman oans fertelde. We hadden un bitsje ut gefoël dat we bij un Friese Baantjer an tafel saten, mar dan eentsje dy’t út eigen ervaring sprak.
Gyn ferhalen dy’t miskyn wel gebeurd waren, nee ut waren stuk foar stuk deurleefde stories. Heel realistys. Soms rau met rafelege randsjes, mar ok hilarise gebeurtenissen. De werklekheid is faak nòch feul idioater at je bedenke kanne. Ut ging ok over knuffelkriminelen.
Ik moest futdaleks denke an Anton B. út Sneek. Anton is al nyt mear onder oans. Dy fertelde mij feul earder ok al ferhalen út’e earste haan. Mar dan fanút ut inbrekersperspektyf. Hoe’t hij de útnoadeging bij de HEMA an ut Oasterdyk in Sneek , ‘Alles moet weg!’ met un wit krytsje op un swart bòrd delskreven, letterlek nam.
Dy nachts ging Anton even achterom, bij un houtene trap op ( ‘en ik had ok nòch hoogtefrees’ ) deur un openstaand rút naar binnen klom. Om ferfòlgens met un fòrse geldbuit te fertrekken. Wel deur de foardeur, ommers hij had hoogtefrees en wú nyt wear fia de steile trap naar onderen. Toen Anton 25 meter op ut Oasterdyk was, liep hij teruch. ‘Ik docht, hew ik de deur wel dichttrokken? Se jatte as de raven nou?’
Mar ut waren nyt allienech knuffelkriminele ferhalen dy’t de plisyman oans fertelde. Ok ut ferhaal over syn kollega’s dy’t un woaning in Amsterdam ondersoeke moesten, naar stoalen goederen. Iedereen wú dat klusje wel even opknappe. Un dachje Amsterdam betekende ok lekker ete bij un Chinees in Mokum.
Toen de twee Friese plisy’s in ut pand ankwamen wurdden se besprongen deur dúzenden floaien. Kiek dat had de kòrpsleiding, dy’t fan de beestjes wist, der nyt bij ferteld. En fan lekker ete bij de Chinees kwam dy dach niks mear. Ut wurdde ontsmette bij de GGD!
Moai dy plisyferhalen. Ok de andere kant fan ut werk fan de heilege hermandad tekende ik op tidens ut interview. Hoe’t ut oans plisyman nyt lukte un klein jonkje te reanimearen dy’t in ut water fallen was. Toen hij dit ferhaal fertelde stòkte ut even en moest hij gúle. Gúle, nyt janke.
Dat is in 4 letters fongen: PTSS ( posttraumatise stressstoarnis). Tom en ik saten der bewegenloas bij toen we ut ferhaal hoarden. ‘Plisy’s binne gewoan minsken, krekt as ús’, sei Tom later.
Inderdaad un moai mar som heel swaar beroep. Ik Wú al dy frouwen en mannen fan’e hulpferleningsdiënsten fanmòrren even un hart onder de riem steke.
Asjeblieft.
|
| |
|
16 júly om 21:34 |
| |
Rustdach
Sundach is fanouds un rustdach, allienech ik hou mij der lang nyt altyd an. Fandaach wel. Is niks mis met, sterker nòch ut is goëd foar un mins!
Fanmiddach úteraard myn half uurke bewegen wel deen. Ok nij ut Nieuw Joads Monument langs weest. Moai om te siën dat der un boske bloem bij lach. Sit ongetwifels un ferhaal an fast, ik weet nyt wel ferhaal. Dat doët der nou ok even nyt toe.
Ik maak wel gebrúk fan'e gelegenheid un dankbetúging op myn blog te públisearen.
Hierbij:
Als een heiligdom niet meer bestaat, blijft er nog altijd iets bestaan van de heiligheid van de plaats
-Joodse spreuk, aangehaald door burgemeester Jannewietske de Vries in haar toespraak bij de onthulling van het monument bij de voormalige synagoge van Sneek-
L.S.,
Woensdag 12 juli vond de onthulling van het monument De verdwenen gemeenschap plaats.
Het was een indrukwekkende bijeenkomst waar we met blijdschap en weemoed op terugkijken. Blijdschap vanwege de mogelijkheid die er anno 2023 nog is om te herdenken. Weemoed om de diepe betekenis, voor sommigen nog steeds diepe pijn, om het verlies van een gemeenschap.
Wij willen u hartelijk bedanken voor uw betrokkenheid. Met z’n allen representeert u de vele schakeringen in onze maatschappij die de realisatie van dit monument een warm hart toedragen. Velen van u voegden de daad bij het woord en steunden ons actief. Wij zijn daar dankbaar voor en we willen u dat laten weten!
Lechaim!
Hartelijke groet,
Stichting Monument Synagoge Sneek:
Marcel Wallage
Matthijs Graafland
Henk van der Veer |
| |
|
15 júly om 20:02 |
| |
Toerist in Sneek
Ut somert folop in ut sentrum fan Sneek. De fakaansy’s binne op regio noard na helemaal los en dat is te merken. Ut was ok fandaach smoardruk in ’e stad. Fanmiddach even terraske pakt en geniete fan’e múzyk fan EX BTW op ut Swingterras an’e Marktstraat.
“Een mix van legendarisch hitrepertoire en moderne pareltjes spatten van het podium af, op professionele wijze gebracht door een negenkoppige band. Onze troeven zijn een soulvolle leadzanger, een zanger met een ongeevenaard joe cocker timbre, een klagende bluesharp en een 4-koppige blaassectie met een vette sound en natuurlijk diverse spetterende solo's”, su kondegde de groep um an.
Su was ut ongefear wel. En de frouwen op frijgeselle-feestje gingen helemaal los. Kon ut nyt late om foto te maken.
Janke Doevendans ( Doevedaans...) |
| |
|
14 júly om 21:28 |
| |
Ying&Media
Fanmiddach oans somerborrel had. Was wear prima. Moaie ploech kollega's!
|
| |
|
13 júly om 20:48 |
| |
Na gisteren
Dat ut gisteren un bysòndere dach was, is wel dúdelek. De onthulling fan ut Nieuw Joads monunment was sòndermear indrukwekkend. Fandaach andacht foar de onthulling bij Omrop Fryslân en de LC. Ut Friesch Dagblad swijgt in alle talen. Had ik earlek seid nyt docht, mar wie weet komt der nòch andacht.
Wij as Stichtingsbestuur hewwe fandaach un bedankbriëf opsteld, dy’t we nòch ferstúre salle.
Bedankbrief
‘Als een heiligdom niet meer bestaat, blijft er nog altijd iets bestaan van de heiligheid van de plaats’
-joodse spreuk, aangehaald door burgemeester Jannewietske de Vries in haar toespraak bij de onthulling van het monument bij de voormalige synagoge van Sneek-
Woensdag 12 juli vond de onthulling van het monument De verdwenen gemeenschap plaats.
Het was een indrukwekkende bijeenkomst waar we met blijdschap en weemoed op terugkijken. Blijdschap vanwege de mogelijkheid die er anno 2023 nog is om te herdenken. Weemoed om de diepe betekenis, voor sommigen nog steeds diepe pijn, om het verlies van een gemeenschap.
Wij willen u hartelijk bedanken voor uw betrokkenheid. Met z’n allen representeert u de vele schakeringen in onze maatschappij die de realisatie van dit monument een warm hart toedragen. Velen van u voegden de daad bij het woord en steunden ons actief. Wij zijn daar dankbaar voor en we willen u dat laten weten!
Lechaim!
Hartelijke groet,
Stichting Monument Synagoge Sneek:
Marcel Wallage
Matthijs Graafland
Henk van der Veer
|
| |
|
12 júly om 18:45 |
| |
Ut was un bysòndere dach...
Plechtige onthulling Nieuw Joods Monument Sneek: De Verdwenen Gemeenschap
SNEEK- “Vandaag zijn we hier bijeen om een monument te onthullen op de plek waar ooit de prachtige synagoge van Sneek stond. Dit monument draagt niet alleen de herinnering aan een gebouw, maar ook aan een rijke geschiedenis van de Joodse gemeenschap die hier leefde, lang voordat de donkere schaduw van de Tweede Wereldoorlog over ons land viel”, met deze woorden opende Marcel Wallage vanmiddag zijn speech, ter gelegenheid van de plechtige onthulling van het Nieuw Joods Monument aan de Wijde Burgerstraat. Daar waar ooit de synagoge van Sneek stond.
18 verschillende onthullers
Tijdens de onthulling trokken 18 verschillende groepen en individuen aan evenzoveel linten waarmee een wit laken van het monument getrokken werd. Het getal 18, in het Hebreeuws Chai betekent in het Nederlands ‘leven’. Het Jodendom hecht grote waarde aan het leven en het woord 'chai' staat symbool voor de waarde die aan het leven gehecht wordt en de hoop die daarmee gepaard gaat.
Nadat ceremoniemeester Henk van der Veer, samen met Marcel Wallage en Matthijs Graafland initiators en bestuursleden van de Stichting Monument Synagoge Sneek, alle onthullers had geïntroduceerd werd het doek van het prachtige monument getrokken. Dat gebeurde o.a. in aanwezigheid van opperrabbijn Binyomin Jacobs, rabbijn Shmuel Spiero, burgemeester Jannewietske de Vries en monumentontwerper Piet Cohen. Naast de al genoemde Marcel Wallage hielden deze laatsten ook indrukwekkende toespraken en een gebed.
Grote belangstelling
De onthulling trok een grote groep mensen naar de Sneker binnenstad. Velen waren zichtbaar emotioneel geraakt door de woorden die er gesproken werden.
“Het is onze taak, nu we hier staan, om niet alleen te rouwen om wat verloren is gegaan, maar ook om een boodschap van hoop en verzoening uit te dragen. Dit monument symboliseert niet alleen de geschiedenis, maar roept ons ook op tot actie. Het herinnert ons eraan dat we moeten blijven streven naar een wereld waarin diversiteit wordt gekoesterd en waarin niemand ooit weer wordt vervolgd vanwege hun geloof, afkomst of overtuigingen”, hield Wallage het gehoor voor.
Opvallend was dat er ook veel jeugd aanwezig was, waarvan leerlingen van het RSG, Bogerman en De Diken een actieve rol hadden tijdens de onthulling. In z’n toelichting op het door hem gemaakte monument vertelde Piet Cohen(87) onder ander het volgende: ‘Ik wilde niet alleen een oorlogsmonument maken, maar ook een symbool van een Verdwenen Gemeenschap. De blauwe glazen driehoeken van de davidster symboliseren het wegvallen van deze mens.’
Het monument is bekostigd door giften en bijdragen van Sneker ondernemers, stichtingen en particulieren. Dat bedrag was in een mum van tijd bij elkaar.
Levend monument
Vandaag is ook een speciale site online gegaan, nog niet in een definitieve versie want daaraan wordt hard gewerkt door de Stichting. www.monumentsynagogesneek.nl
Foto's binne fan Nico Altenburg! |
| |
|
11 júly om 18:34 |
| |
Wat in Maastricht was bliëft in Maastricht...
Nòch helemaal in de ban fan un mònstermoai en onfergetelek weekend in Maastricht. Noait en dan ok noait denke kanne dat ik su út 'e skroeven weze sú fan Rieu A.
Ut overtròf werklek al myn ferwachtings! Fut met foaroardelen, dat is wat ik der wear fan leard hew. Foar de rest hou ik dit netsjes privé!
Uteraard wel even as in echte paparazzo foaran om un foto fan de maestro & soan te maken!
Bin un ryk man! |
| |
|
10 júly om 19:35 |
| |
Omrop Fryslân Kollum
Le Chaim
Overmòrren is ut sufer, dan sal an de Wide Burgstraat in Sneek op ut plak dêr’t earder de synagoge stond un bysònder monument onthuld wurde. ‘De Verdwenen Gemeenschap’ is de naam fan dat gedenkteken, ontwurpen deur Piet Cohen.
Un jaar, su lang mocht ik tegare met Marcel Wallage en Matthijs Graafland an ut projekt werke om ut monument te realisearen dat der nou dan staat. Ut is één fan’e waardefòlste projekten dy’t ik oait deen hew.
Nyt an dy tientallen uren dy’t we der instoken hewwe denk ik nou, mar de enòrme warme reaksy’s dy’t wij as stichtingsbestuur ontfange mochten. Tòt op’e dach fan fandaach. ‘Hewwe jum de finansiering al rond? At der geld komme mut dan wil ik graach helpe.’
Dêr bleef ut nyt bij, der wurdde deur un heel soad minsen werkt an de realisasy fan ut monument. Sponsers gaven met gulle haan. In stilte, dêrom noem ik hun namen nyt.
Se wete ut self wel. Dat is kostber en waardefol in un weareld dy’t nòch altyd in braan staat.
Woënsdach sal ut monument onthuld wurde, dêrbij salle stichtingsfoarsitter Marcel Wallage, burgemeester Jannewietske de Vries, opperrabijn Jacobs en ontwerper Piet Cohen kòrte toespraken houwe.
Ut salle ongetwifeld woarden wurde dy’t der toe doën, woarden geve an de ferdwenen gemeenskap. Sneker Joaden, Joadse Snekers dy’t oait in oans stad leefden en werkten en in alle frijheid naar hun sjoel gingen. Su bliëft de herinnering en leeft de ferdwenen gemeenskap deur.
De onthulling sal nyt allinech deur ut kwartet sprekers deen wurde. Dit monument wurdt breed droegen en dêrom salle der woënsdachmiddach 18 minsen, stuk foar stuk met un ferskillende achtergroan, klaar staan om ut witte doek fan ut monument te trekken.
Ut getal 18 is nyt sumar koasen, dêr is met sufeul dingen rond de realisasy fan dit monument over nadocht. Achttien het un bysòndere betekenis in ut Joadendom. Ut is un geluksgetal, dat foar Leven en Hoop staat. Getallen wurde in ut Hebreeuws ok met letters skreven. En 18 siët er dan krekt su út as ut wurd CHAI, dat leven betekent.
Un moai getal om út te drukken hoe’t der stil staan wurdt bij ut leven fan de Joadse Snekers dy’t in ut hartsje fan Sneek naar de synagoge gingen.
Ut nieuwe Joadse monument wil un levend monument weze, dêr’t ferhalen over Joads Sneek ferteld wurde salle. Dêrom gaat de woënsdach ok un site online, dy’t minsen bij dit plak fan herdenken met un QR-koade skenne kanne. Der is selfs un speurtòcht wêrbij’t besoekers spoarsoeke kanne naar Joads ferleden.
Le Chaim: op ut leven! |
| |
|
9 júly om 09:32 |
| |
Onderwech naar...
Altyd mar wear nieuwe belevenissen make. Ut leven brús ok fandaach!
Mòrren wel mear!
 |
| |
|
8 júly om 20:21 |
| |
Warm
Ut komt hieltyd faker foar dat ut bròdsech warm is, nyt wear om un soad te doën. Dat hew ik fandaach dan ok nyt deen. Utgebreid de kranten lezen en 'wederlezen', dat mach ik ferrekte graach doën!
Nou mar lekker drankje en knabbels fan De Zuivelhoeve, inderdaad ferrekte lekker! Al noeme sij dat un bitsje anders fòlgens mij. Yts met almeugend òf su!
|
| |
|
7 júly om 20:23 |
| |
Ut was wear un moaie ‘werk’-week
Ja, ik weet ut. Siën myn leeftyd hoef ik nyt mear te werken en dêrom set ik ut woard ‘werk’ ok tussen komma’s. De oulopen week wear un antal fraaie (levens)ferhalen ophaald. Sukrekt de Omrop Fryslân kollum skreven en nou even helemaal niks doën, wat skriëven betreft.
Fanmòrren om 09.00 uur al te draven weest met loopmaatje I. Prachtech over de Groëne Dyk, dêr’t de fogels útbundech dluite en de kikkers kwake òf hun leven der fan ouhangt. En wij mar drave, dwars deur ut somerlaanskap heen.
En dan hadden we fanmiddach nòch un overlech over ut woënsdach te onthullen nieuw Joads monument. Ut was heel intêns! Dêrover later wel mear.
Manman wat foël ik mij ryk!
|
| |
|
6 júly om 21:26 |
| |
Fierjeppen
Fanavend naar Drielst weest foar ut interviewen fan Anne-Jet Leijenaar en Auke Zijlstra fan de plaatseleke fierljepferiening. Un moai interview over ut kommende NK in Drielst, op 2 september.
Nyt sumar un kampioënskap mar un FierljepFestijn, met alles der op en der an. Entûsiaste minsen dy’t der wat fan make!
|
| |
|
5 júly om 19:40 |
| |
Stòrmachtege dach
Dat ut fandaach aardech waaide is un understatement, koade road seit ok heel feul. Al fiel ut hier in Sneek nòch wel met at we na de skade siën. In ut ferspreidingsgebied fan GrootHeerenveen en GrootdeFryskeMarren was wel un soad stòrmskade. Hew aardech wat berichten op’e GrootSneek-site plaatst. Ferder úteraard lekker in hús bleven.
Skipper Luuc
In ’e namiddach was ut gelukkech wat rusteger en hew ik nòch un moai interview doën kannen met Luuc Elzinga, de nieuwe skipper en eigenaar fan ut IFKS skûtsje ‘De Ut & Thús’. Dat gebeurde in ’e roef fan ut skûtsje dat in 1910 bij Brandsma boud wurdde.
 |
| |
|
4 júly om 20:51 |
| |
Wessel & ik
Su nou en dan komme wij mekaar nòch us teugen, Wessel Veenstra en ik. We binne skoalmaten út’e havo-tiid. Wessel krúdenierssoan en ik jonge út utselde miljeu. Minsen dy’t graach selfstandech binne en ut liefst nyt ouhankelek fan un ander binne.
Earder mocht ik Wessel over syn resjerzjewerk al us ‘live’ interviewe, gister was ik tegare met fotograaf Tom Coehoorn in Franeker om myn oud-klasgenoat te befragen as ‘ferteller’.
En dat Wessel un op en tòp ferteller is dat wist ik al, mar dat hij dat su boeiend doët, nou nee dat was foar mij ok ferrassend.
Ut wurdde un (h)earlek gesprek en úteraard gingen we tegare teruch naar oans jeugdjaren. In ut augustusnummer fan de Friesland Post. Tom maakte alfast un foto fan oans, rike krúdeniersjonges!
 |
| |
|
3 júly om 08:37 |
| |
Kollum Omrop Fryslân
Onder bikers in Arum
De geur fan benzine en lasdampen omarmt oans as un deken at we de mancave fan Piet Wierda in Arum binnenstappe. Tegare met fotograaf Tom Coehoorn bin’k op pad om wear un ferhaal fan un mancaver op te halen foar ut glossy tydskrift wêr’t ik foar skriëf.
De wònderleke scene fan bikers is foar mij un folkomen andere leefweareld as myn eigen. Helemaal at ut lui binne dy’t liefdefol over de Harley Davidson prate.
Ik foël mij rap thús tussen dy fanatike moterliefhewwers, de mannen met de tatoos op’e arms as kabeltrossen su dik. Piet raakte as jonkje oait besmet met ut moterfirus, dat gebeurde in Skarnegoutum.
In un werkplaats, de boël un bitsje anfege, bútendeur ut onkrúd futhale om úteindelek self sleutele te maggen an’e moters, an’e Harley’s.
Ik kan mij Tony Leenes út Lemmer nòch herinnere, toen ik op besoek was in syn ‘Indian Motorcycle Museum’. Tony ‘Indian’ Leenes kreech un groep fan 50 Harley-bikers op fesite. Hij stelde de fraach welke Harley ut moaiste gelúd had fan’e groep.
Un bear fan un kearel, de foarsitter, sei ‘dat zal die van mij wel zijn’. Tony antwoardde ‘het mooiste geluid van een Harley is als hij van de zijstaander afsodemieterd’. De captain ging staan en froech Tony ‘weet je wel met hoeveel Harley liefhebbers we hier zijn?’
‘Jazeker’ sei de Lemster, ‘55, but I’m not impressed!’
In Arum saten gyn 55 man, dêr komme elke donderdachavend un ploegje fan su’n man òf 10 man. Dy prate rustech over hun gesameleke passy, sleutele an’e moters, fertelle over ut Eastereinder dòrpsfeest, dêr’t een fan’e maten op ut poadium in’e feesttent op’e knibbels gingn was om syn fryndin ten húwelek te fragen. Dy maten songen ferfòlgens ‘You never walk alone’.
Hele sosiale figuren, dy’t de haan opsteke at se un dòrpsgenoat teugenkomme. Un kearel dy’t dat oait us nyt deed kreech de bijnaam ‘Piet swaait nyt!’
Smulle fan disse ferhalen. Autentike stoere kearels met faak un oh su’n klein hartsje. Dy’t op poppeslok bij Piet en syn frou kwamen met miny-Skerjontsjes. Klompkes foar de kleine jonge, met dêrop ut finjet fan’e mancave út Arum.
At Tom en ik un paar uurkes later de mancave ferlate, hewwe we tegare un swart t-shirt an, met datselde logo. Un boksbeugel en un flammende útlaat.
Fandaach trek ik dat t-shirt an, want ik bin ok un biker, un E-beker út Sneek. De echten woane in prachtdòrp Arum.
|
| |
|
2 júly om 19:56 |
| |
Op'e Waterpoart
Fandaach lekkere rustdach. Kreech nòch un foto, dy't gister skoaten is op ut ikoan fan oans stad.
Dat is ut wel su'n bitsje fandaach.
|
| |
|
1 júly om 16:42 |
| |
Ut klupliet fan’e Koninklijke UD klonk fanou de Waterpoart
Fanmiddach klonk ut klupliet fan’e Koaninkleke vv UD út Deventer op’e Waterpoart. Ut derde XI-tal fan disse roemrike foetbalfereniging is dit weekend in Sneek op besoek.
Ömer Kaya, frynd foar ut leven, is fia fia úteindelek in Deventer terechtkomen. Dêr foetbalt hij nou met de mannen fan UD. Nòch altyd hewwe wij tegare kontakt.
Op syn fraach òf ik de ploech fanmiddach wat over Sneek en in ut bysònder de Waterpoart fertelle wú, antwoardde ik úteraard posityf. Ut was de bedoëling weest om in de Waterpoart te gaan, mar helaas dat lukte nyt.
Sleutel in ut slòt wú nòch wel, mar ferder sat der gyn beweging in. Toen hew ik myn ferhaal mar op’e Waterpoart deen. De mannen waren één en al andacht. Hieronder ut klupliet:.
UD Heeft jongens met korte en lange benen,
Jongens van de pret en jongens van het bal.
En waar ze kwamen en waar ze ook verschenen,
Altijd was de leus: Deventer sta pal!
En d'r is maar ene club
Utile Dulci is z'n naam.
En d'r is maar ene club U.D!
 |
| |
