 |
|
|
|
 |
|
|
|
| |
 |
28 febrewary om 18:29 |
| |
Op dizze laaste dach fan febrewary 2005 hew ik lekker op skoal an ut werk weest. Fanmòrren hadden we ut op un gegeven moment over donors en over donorskap. De measte kyndes wúden der eigenlek nyt an. Eén fan myn learlingen hat wel un hele goeie reden om nyt foar ut donorskap in anmerking te kommen. " Ik bin àl lang donor!''Oh ja?' 'Ja, se hewwe al un heel soad dingen bij mij futhaald. Myn mangels. Keel én neus! En ik mis myn blindedarm òk al. Nee, hoar at ik doad bin krije se niks mear fan mij. Ik bin al sufeul kwyt!"
In de Sneeker fan fandaach wear un moai opmaakte resênsy dy't ik skreven hew over Doeke Sijens syn laaste bundel 'Douwe Kalma yn piama', stikken oer de Fryske literatuer'. Hoe minder foetbal, hoe mear resênsy's in de Sneeker...
Ik hew de resênsy fan foarege week en fan fandaach op dizze site setten. Binnenkòrt binne hier òk wat interviews te lezen dy't ik foar de Friesland Post skreven hew. Sien 'pers', resênsy's fan Henk van der Veer. |
| |
|
27 febrewary om 21:05 |
| |
Stervenskoud fon ik ut fanmiddach op de tribune bij Heerenveen-PSV (0-3). Wat un freeslek saaie ploech hewwe dy lui út Eindhoven. Bitsje un flatearde útslach, mar ik sal der fannacht gyn minút minder om slape. Komt wel goëd met Heerenveen, allienech nòch un bitsje onervaren.
Fanmòrren hew ik in de bundel fan Hessel Miedema lezen: 'De greate wrakseling' ( foar ut earst in 1964 útkommen ). Eksperimentele poëzy. Frijdach is der in Liwwarden un sympoasium over dizze literatuer stroming. Ik hew fut mar un artikel foar de Sneeker skreven. Un bitsje pr kan de Friese literatuer wel brúke. De pee-er is nòch altyd nyt ut sterkste punt in dizze provinsy.
Ik hew fandaach òk wear heel wat 'hús an húskranten' deurlezen: fan de Balkster tot de Koerier út Heerenveen. Doën ik graach, sneupe in regionale kranten. Soms allienech mar ferikaal leze en as ik dan denk fan 'hé dat is wel aardech', dan gaan ik der even langer foar sitten.
|
| |
|
26 febrewary om 19:55 |
| |
"Ik hew helemaal nyt probeard om un fyts te jatten. Hoe komme se dêr nau bij? Ik hat krekt un nacht bij Hanenburg slapen. Mar se hadden dêr gyn plak mear foar my. Of ik metéén mar even betale wú. Gyn geld, gyn paskes, dat ik sei 'ik gaan even naar A. om 100 euro op te halen'. Toen bin ik fia de noadútgang naar búten gaan. Dy deur klapte dicht. Ston ik dêr achter ut hotel. Weest wel an de Gedempte Neltjeshaven. Ik liep un endsje en kwam toen út in de tún fan ut stadhús. Der sit un groat gytizeren stek omheen, met fan dy skerpe dryhoekjes. Ik docht, nau kan ik twee dingen doën, hier bliëve òf over dat stek heen klimme. Toen sach ik un fyts staan, dy hewwe ik teugen ut stek ansetten. Ik klim der boven op, mar de fyts skúft su onder mij fut. Ik bin al met één poat over ut stek, mar ik bliëf met myn slobberbroek achter su'n dryhoekje hangen. Ik weet òk nyt hoe't ik dat hat.Ik klim nòch un endsje omhooch, mar sit dan klem en ik sak su met myn soadsje over su'n izeren dryhoekje. En hoe mear at ik mij beweegde hoe ferder dat ut skerpe dryhoekje in myn sak opging. Gelukkech kwam der toen un plisy an lopen. Dy het ut skouder onder myn bil deen sudat ik nyt ferder wechsakke kon. Dêrna het de brandwear weest en dy het mij fan ut stek ouknipt. In ut sikenhús hewwe se un moai skòft met mij an ut pielen weest. De fòlgende mòrren lach der op ut nachtkastje fan myn bêd un kadoatsje fan de sjirurg: un gytizeren spearpunt!"
Ik hew gisteravend bij myn ouwe skoalmaat A. in ut sikenhús weest. Dêr het hij syn ferhaal deen over wat um oulopen sundachmiddach overkommen is. Ik mocht ut ferhaal wel opskriëve. Dat kon ik um nyt weigere... Hij het ut op dit moment al moeilek genoech.
Fandaach sú ik naar DOSK-O.N.S., mar Slûche sú òk. Ik hew ut interview dat ik met Anton G. Oud over ut Amelaans ( en ut Amelander Woordenboek ) hat hew op papier setten. Klankryk Fryslân deel 4 is dus òk al wear klaar. Anton hat self un ontroerend moai fers over Amelaan skreven. Uteraard in ut Amelaans. Hij beseft self nyt dat ie dichter is, dat binne meastal de bêsten. |
| |
|
25 febrewary om 17:07 |
| |
Fanmiddach binne tidens un rechtstreekse útsending fan de Koperen Tún, op Omrop Fryslân Radio de Liuwe- en de Welpeprint útrykt. Dat binne de prizen foar de moaist fersorgde Frystalege boeken foar folwassenen en kyndes. De Welpeprint ging naar 'De poes mei de lange sturt' fan Baukje Wytsma en Carla van der Heijde. De Liuweprint was foar útgeverij Cepher, dy't ut boek 'Gjin Grinzen, de Reis', onder redaksy fan Eeltsje Hettinga en Elske Schotanus, op de boekemerk brocht. Over de fòrmegeving skreef ik in myn resênsy foar ut Sneeker Nieuwsblad ut folgende:
"Oan alles is te merkbiten dat Stichting Cepher yn wêzen mar ien doelstelling hat: it befoarderjen fan (Fryske) letterkunde.
Mei de bysûndere útjefte fan ‘De Reis’ slagget dat sûndermis. It boek is fantastys moai foarmjûn troch Michiel Postma ( 21 ), in noch hiel jonge foarmjouwer. At dit de opmaat foar mear wurk fan Postma is, dan kinne wy noch wat ferwachtsje. Yn it aubergine-kleurige buordpapieren omkaft, sit de cd ferburgen. De ynhâldsopjefte en oare ynformaasje is net fertikaal mar horizontaal ôfprinte en te finen op de skutblêden oan de binnenkant fan it omkaft. De hiele lay-out is oars as oars, eigensinnich. Sa is it fers ‘sûnder sintrum sûnder/ sels sels reizget bûten/ himsels it wûnder/ minske yn al/ wat him bereizget’ , fan Hu Thung-song ( = Eeltsje Hettinga ) fan achter nei foaren yn de bondel opnommen yn in opfallend lettertype. De oarspronklike Frysktalige fersen krije yn’e lay-out mear romte as de oersettingen. Dy kar hie om my wol oars (= gelyk ) mochten. Foar de oersettingen is in oar lettertype brûkt as it Frysk, dat fyn ik wol wer aardich. De nammen fan de dichters steane net ûnder de fersen, mar fertikaal neist de poëzij. Koartsein in opfallende suver eksperimentele lay-out. Postma giet oer bewende grinzen. Dizze foarmjouwer hat in eigen styl, hy doart, hat lef en dêr mei ik wol oer!"
Michiel fan harte met dizze pries, dou bist un absolúte topper, mar dat hat ik al skreven.
Piter Boersma, het in un resênsy op Farsk syn bêst deen om de útgave fan Cepher de groan in te boaren. Over de layout skreef Boersma dit: "De lay-out. Der is besocht om der wat oars as oars fan te meitsjen en dêrby, sa’t ik it ynterpretearje, oan te sluten by it wurd ‘grinzen’ yn ’e titel: de siden dêr’t romte genôch is foar de wurden (de titelside ensfh.) fleane de wurden fan ôf, mar op ’e tekstsiden is krekt oarsom safolle mooglik tekst binnen de sidegrinzen byinoar set (sa ha de gedichten net elk har eigen side krigen en hat de bledspegel hiele lytse marzjes. It resultaat is nei myn betinken abominabel. Om it binnenwurk sitte twa grouwe stikken karton (stevich ynpakt foar mei op reis?). Gjin gek idee, de wize sa’t dy dêr om hinne plakt sitte fertsjinnet lykwols wer gjin skientmepriis."
Tsja...
|
| |
|
24 febrewary om 17:51 |
| |
De fierentwintegste fan de tweede is òk un bysondere datum foar mij. Ut is de geboartedach fan myn moeke Cornelia Petstra- van der Veer ( 1913 Hollandscheveld-1991 Drachten ). Op dizze dach un fers in ut Drents ter eare en herinnering an har:
In wit
lös van het laand
maakt de zun wolken
tot witte bargen
er löp een lochtend pad
tot achter de horizon
een vogel in wit
stig as op klankvleugels
roepend, kom met mij met
naor de zun, het locht
waoros mensen kunt vluchten
in ruumte
maor schaduwen lachen mij
lös van mien dreum
duustere wolken leunt
tegen de zun
de ruumte wordt kleiner
de vogel een stip
herinnering in wit
Janny Alberts-Hofman
( uut Stemmen in de Wind )
|
| |
|
23 febrewary om 18:49 |
| |
A. en ik waren op'e U.L.O. an de Lindelaan maten, groate skoalmaten. Jaren. End jaren sestech. A. hat un blitse Poech met su'n hooch stuur. A. kon altyd frouwen bij de fleet krije. A. en ik ferloren mekaar later út ut ooch, su nau en dan hoarden we nòch wat fan mekaar. A. wurde un súksesfol sakeman. Mar ut kan ferkeare ( Bredero sei ut al ). A. kreech privé problemen. En om un lang ferhaal kòrt te maken: A. hong oulopen sundach met syn spultsje in/an un stek in ut sentrum fan Sneek. En ut gekke fan alles was, A. sei niks helemaal niks. Ok nyt toen de jonges fan de brandwear A. fan ut stekje ouknipten. Ik skreef oulopen sundach op dit dachboek dat ik 'dy arme man ' un kaart sture sú. Fandaach hoar ik dus dat ut A. is. Dat fan dy kaart laat ik earst mar even gewurde. Ik sal dizze week naar A. toe. Froeger konnen we altyd freeslek met mekaar lache. Ik wil sien òf ik de fleur der wear wat bij um inkrije kan. Sal un hele toer wurde. |
| |
|
22 febrewary om 21:22 |
| |
Krekt thús út skoal, we hadden fanmiddach en fanavend 'Open Dag'. Alle mailtsjes dy't ik fandaach kregen hew, sal ik mòrren beantwoarde. Ik hew nau de piip der even út en geef my lekker del. De heu! |
| |
|
21 febrewary om 17:34 |
| |
Op de foarpagina fan ut Sneeker Nieuwsblad ( wêrom is myn lijfblad nòch noait digitaal?! ) fan fandaach un moaie foto fan de stiltetún op de Sneker Algemene Begraafplaats.
Sentraal tussen de twee urnewanden 'een waterbron in en rond glasmozaïek van vogels in een blauwe lucht', su staat in ut foto-onderskrift te lezen. Puer toefal dat ik gister op dit dachboek over de Algemene Sneker doade-akker skreef. Of sú de redaksy... Nee!
Fandaach wear 'lòs' op skoal, gyn bysonderheden, teminsten ut is mij nyt opfallen.
Druk bezech met de fierde oulevering fan 'Klankryk Fryslân' foar de Friesland Post. Diskear gaat ut artikel over ut Amelaans. A.G. Oud, hij woant nau op'e Joure, is myn infòrmant.
Op ut foarum fan Farsk is ut nau al moai wat uren rustech. Ideréén het um wear delgeven. Miskyn mar goëd òk. Of nyt? |
| |
|
20 febrewary om 17:47 |
| |
" De Fryske literatuer kin wol wat mear
humor brûke. Dat sei Steven de Jong,
skriuwer fan it boekewikegeskink fan dit
jier, sneontejûn op it jierlikse
Boekefeest. Fryske skriuwers binne faak
sa earnstich, fynt De Jong. It mei fan
him allegear wol wat losser."
( bròn Omrop Fryslân )
Ik bin ut helemaal met dy eens Steven! Sien òk myn dachboekfragment fan gister. En de humor hangt soms an ut stek, nyt eens su fer fan Sneek ou:
In 51-jierrige man út Twellingea is
sneintemiddei spytst op in stek doe't er
in fyts stelle woe. De man woe in fyts
fanôf it gemeenteterrein oer in stik fan
1.80 meter heech tille. De punt fan it
stek stuts dwers troch de ûnderbúk en it
skroatum fan de man.
De brânwacht hat earst de spyts
trochknipt en dêrnei is de man ôffierd
nei it sikehûs. Hoe lang de man dêr
hongen hat is net bekend.
( bròn: òk Omrop Fryslân )
Kanne dy K.U.T. keunstemakers in Liwwarden nòch wat fan leare! Wel kloaten foar dy man trouwens, ik sal um even un kaartsje sture: 'wat kan't skele je, at je skaamhaar mar goëd sit!'
|
| |
|
20 febrewary om 13:53 |
| |
Ut hagelde fanmòrren, en ut sneeuwde òk un bitsje toen ik over de skelpepaden fan de Algemene Sneker Begraafplaats kuierde. Krekt as froeger op sundachmòrrens út kerk, allienech nau sonder oans fader.
Apart trouwens dat ut begraafplak an ut end fan un laan leit dy’t Kerkhòfslaan heet. Der staat ommers helemaal gyn kerk. De naam fan ut stuk straat dat an de Kerkhòfslaan foarougaat is ut Tranendal. Mar ik loof dat ut offisjeel nyt su mear op de kaart staat. Spitech! Gelukkech bestaat de naam dêr’t ut begraafplak an grênst nòch wel: Korte Vreugde.
Ut begraafplak is in 1827 al in gebrúk nommen, ut lei toen nòch un moai endsje búten de stad. Dat was un bewust keuze fan ut stadsbestuur, omdat de cholera toen in ut laan was. Se waren der as de doad foar. Op de site fan de gemeente Sneek staat over ut begraafplak o.a. dit te lezen:
“ De cholera epidemie bracht het gemeentebestuur er toe de aanleg van de begraafplaats voortvarend ter hand te nemen. De vrees voor de gevolgen van besmettelijke ziekten zat zo diep dat bij de ingang van de nieuwe begraafplaats zelfs een stenen trap in de wallekant werd gemetseld. Inwoners die aan een besmettelijke ziekte waren overleden, konden dan over water naar hun laatste rustplaats worden gebracht. Deze unieke gemetselde trap is nog steeds aanwezig; hij werd in 2001 gerestaureerd.”
Naast ut stienen trapke, fyn ik ut doadskòpke, dat in ut brugje over de kerkhòfssloat metseld is, òk bysonder. En dan dy monumentale betonnen pishòkjes, dy hewwe òk wel wat! Ik skreef ut un antal jaren leden su op:
Foar oans fader
Stille sundachmòrrens
weetst nòch pappe
wij tegare
op stille sundachmòrrens
kuierend over ut Tranendal
en de Kerkhòfslaan
bij Tonkes syn groate hús langs
- ‘ beter doadgraver is der nyt jonge!’ -
de grauwe betònnen pishòkjes
met goarwitte uirinoirs fan de Sphinx
dêr’t swarte tòrren ferstòpperke speulden
dan dangelend over
de kreas anharkte skelpepaadsjes
tussen de moai knipte konifearen
wij spoarsoekend om wat weest het
útbeiteld in swart marmeren serken
- wit op swart -
pappe, hoe stil nau
dy sundachmòrrens
|
| |
|
19 febrewary om 17:17 |
| |
Daan de Ligt heet ie, en hij skriëft kostelek moaie fersen. Ok in ut Haachs, su as dizze:
balspogt
hieâh zèn de tennisspeilers in hun schik
de fraaie hoek waah zelde klappe valle
en goed gevulde zakeliede bralle
tewèl ze nippe an een dure tic
de hockeyjonges doen ut met ze alle
zè slaan zich dappâh tot de laaste snik
naah dat zau fel begeâhde augeblik:
de degde hellef (ut drinke en ut lalle)
wat zâh ik graag met racket of met stick
is meppe tege die spogtieve balle
Ik mail met Daan in ut Snekers, hij met mij in ut Hagenees, wat un taalplezier. Daan syn website staat inmiddels bij de deurferwizings. Dizze man het gefoël foar hilaritas, humor dy't bij un soad skrievers in Fryslaan ontbreekt.
Fandaach dus inderdaad gyn foetballen, dêrom mar wat an ut ompielen weest. Wat leze, wat op ut internet omsurfe, mailtsjes skrieve en fersture. Un lekkere luie saterdach. |
| |
|
18 febrewary om 23:09 |
| |
Gyn faste tiden foar myn digitale dachboek, mar fandaach an de late kant. Ik hew fanavend naar de 'Avondwake' ter nagedachtenis fan Toon Oerlemans weest. Toon is dizze week, op 15 febrewary, op feulste jonge leeftyd ( 56 jaar )overleden. De kearen dat ik met Toon praten hew, deed hij dat in un mengelmoes fan Brabaans en Frys en ik in un miks fan Snekers & Frys. Knap lastech om te ferstaan. Je hoeve mekaar trouwens nyt altyd te ferstaan om elkaar te begripen. Twee fan de dry jonges fan Toon en syn frou Nardy hew ik in de klas hat. Prachtege mênsen, fan oarsprong út Goirle, mar nau al wear jaren 'buorkjend' in Fryslaan. Toon rust in frede! Dyn bidprentsje, de Roomsen hewwe òk un soad goeie gewoanten, staat op één fan myn boekeplanken.
En dan gisteravend. Un prachtwedstriid in ut Abe Lenstra Stadion, fatastys sfearke, mar gyn overwining. Un onterecht ferlies fan 1-2. At ut un bitsje metsit staat der folgende week nòch un 'tribune-aksy-foto' fan mij bij dit dachboekfragment. Ik hew mij even goëd útleve kannen dêr in fak 27.
Fandaach un drylúk over dry beginnende onderwizers(m/f) foar un tematydskrift fan de Afûk skreven. Lekker stuk wurden, al sêch ik ut self.
Ik nim nau nòch even één, ik gaan der mar fanút dat ut foetballen mòrren oulast wurdt.
|
| |
|
17 febrewary om 16:25 |
| |
Hearleke saalfoetbalpòt speuld, gisteravend: 9-6 wonnen en òk nòch twee kear skoard. Dêr knapt un mêns fan op! Inderdaad Jelbert was der wear bij...
Fanmòrren earst un diskussy op ut Foarum fan Farsk lezen. Ut naaide der op un gegeven moment su út, dat de redaksy fan ut literêre digitale tydskrift besloaten het om ut Foarum earst mar even dicht te doën. Ut is not done om fertrouleke e-mails sumar in de openbaarheid te goaien. Keunstpaus Huub M. prestearde dat en toen waren de rapen gaar. Folgens Winnetou, ik ken de man nyt, bin ik un 'ûnnoazele pimel'. Su'n skeldwoard fyn ik mar un bitsje lullech.'Sakkewasser' fyn ik persoanlek sterker.
Ferder hew ik fanmòrren met de meast markante horekaman 2004 fan Nederlaan koffydronken. Syn dikke kòp sit fol met plannen en hij het ambisy's bij't soad. Prachtkearel dy TeeKaa.!
Ondertussen prakkesear ik mij de kòp gek over un giga reklamekampanje in ferbaan met un groate happening in Sneek. Ut lukt! Op 3 maart mach ik der pas mear over sêge/skriëve.
Fan Amelaan kreech ik fandaach un groat pakket met allemaal ouwe nummers fan 'Pôllepraat'. In ut krantsje staan artikels over ut Amelanner dialekt. Kan ik moai brúke foar myn Friesland Post-stuk over minderheidstalen. Piter Jan Borsch, behearder fan ut Sorgdragermuseum op Amelaan, weet teminsten wat service en p.r. is. Hulde Piter Jan!
In de Sneeker fan fandaach myn resênsy over ut Frys Boekewikeboek 2005. Staat òk al op dizze site. Ut stuk was moai opmaakt trouwens.
Sumetéén gaan ik naar Heerenveen foar de Uefacupkraker Heerenveen-Newcastle United. Ik hew der wel nocht an, even lekker raze.
|
| |
|
16 febrewary om 17:38 |
| |
Fandaach nyt al tefeul út freten. Un paar ouwe mails deurlezen. Eén fan de mails, fan L., ging nòch over Theun de Vries. L. het in de brieven fan Theun de Vries en syn útgever "Een Friesche Forsythe Saga" (utgave fan ut Letterkundig Museum in Den Haach) omsneupt. Hij fynt der un antal aardege sitaten dy’t over Sneek en Theun de Vries gaan. As Theun de Vries in 1936 ut beslút nomen het om naar Amsterdam te ferhúzen, fraagt Van Tricht, de útgever, wat se dêr in Sneek fan fine. De bekende skriëver geeft dan as antwoard: "In Sneek is mijn vertrek een van de topics of the day. Ik heb ze eveneens verteld dat ik freelance ben geworden. Het leeszaalbestuur is nogal in de war; ze beweren nu ineens dat ik onmisbaar ben. Ik heb het nooit gemerkt."
Un paar weken foardat Theun de Vries richting Mokum fertrekt, sal hij nòch un kear foarleze in ut Sneker Institút foar Arbeidersontwikkeling. "Het zal een afscheidspreek eerste klas worden; wat zullen ze kijken, de brave Snekers."
Theun de Vries wú nyt allienech út Sneek fut, hij hat òk skoan genoëch fan ut ‘ benearjende Fryslân en benammen mei it Frysk-nasjonale rûntsje ’. Kalma en Piebenga hewwe De Vries anfallen op ut nyt-brúken fan ut Frys in ‘Stiefmoeder Aarde’.
"Deze lieden vrezen boeken als het mijne zeer, Ze zijn zelfs fel gebeten op mijn voorstelling vaan zaken. Zulke mensen als ik geef, waren er natuurlijk in de Friese hemel niet! De ingénu's!" (6 juli 1936).
Dat in 1994 myn oud-learaar Jan de Jong ( dizze man brocht mij de liefde foar minderheidstalen bij! ) ut beroemde boek fan Theun de Vries in ut Frys fertaald het, deed de auteur tòch wel wat: ‘ It boek is no thús’, mut er seid hewwe.
Fanavend even gyn literatuur, mar lekker foetballe in de Sneeker Sporthal. We mutte eigenlek mar wear us winne, teugen R.E.S. Ut is te hopen dat dy Urker met doët, dat skeelt un sluk op un burrel. ‘Jelbert & Jum’, su wurde wij wel us ansproken as ut over oans futsalteam gaat. En dat fyn ik dan krekt wear even tefeul ear foar Kramer! Mòrren leze jum hier de útslach.
|
| |
|
15 febrewary om 17:14 |
| |
Myn earste, Frystalege, bundel het as titel 'Skrousk'. Nau, skrousk fon ik ut fandaach! Dat ik hew lekker lezen en an ut boekbespreken weest. Ferder leze in 'Feuilles mortes', un roman fan Josse de Haan, en boekbespreke fan un bundel met lezingen over 'Sporthistorie- tussen feit en mythe'.
Fanavend wil ik ut nieuwste nummer fan ut 'Algemien-Kultureel Opinyblêd de Moanne/Trotwaer' leze. En at ik dat magazine út hew, dan leit de nieuwste Tzum ( literêr tydskrift in ut Hollaans, met oud-Sneker Gideon van Ligten in de redaksy ) òk nòch te wachten. Eigenlek sú'k òk nòch even kuiere mutte. Mar ja, ut is febrewary en skrousk en ik bliëf un sentraal ferwarmingsjonkje fan fyftech út de stad...
Cor van der Wal sal un horoskoop over mij skriëve, ik bin un proefknyn foar de maestro út Groaningen/Liwwarden. Cor doët ut in ut Frys. Hew ik niks op teugen, ut mach om mij òk wel in ut Sinees, mar dat lees ik wat minder flòt as ut Frys. Cor wú wel myn eksakte geboartetiid wete: ik bin un sundachskyn, dat op 24 òktober 1954 om 09.55 uur ter weareld kwam, in ut Griffermeard Ferpleechhús, hartsje Sneek. Inderdaad ja, onder kerktiid. Beter start kan un mêns um amper wênse! |
| |
|
14 febrewary om 14:16 |
| |
De datum 14 febrewary bliëft su lang ik leef, en ik wurd 114, bysonder foar mij. Ut is de geboartedach fan oans fader Benedictus van der Veer ( 1911-1990 ).
Oans fader was un apart man, krúdenier fan beroep, bankwerker fan professy en eks-ferpleger in un psychiatrise inrichting. Hij hat folgens mij ut mier an ut krúdenierswezen. Mar deur de krisisjaren dwongen, hij en oans moeke hadden un buurtwinkeltsje op de hoek fan de Gysbert Japiksstraat/Napjusstraat, moest ie tòch wàt om de kost te ferdienen. Se openden dy winkel in 1938. Oans moeke, un Drentse út Hollandscheveld, wú earst wel krúpende wear wech út Sneek. Su onwennech was se fan ut Drentse laan.
Oans fader kwam fan oarsprong út Bútenpost, dêr’t syn fader òk al un krúdenierswinkel hat. Eigenlek binne myn ouwelui op de dolle roes naar Sneek toe gaan, de stad dêr’t ik mij su thús foel. Op un dach as dizze komme der úteraard wear herinneringen boven over de aparte man dy’t oans fader toch wel was. Un paar jaar leden hew ik nòch us met un ouwe skoalmaat fan oans fader praten, Chris van der Weij út Blija. Dizze krasse negenteger leeft nòch altyd. Van der Weij fertelde mij toen un ferhaal over oans fader dat ik nòch noait hoard hat. In de twinteger jaren fan de foarege eeuw hadden pake en beppe Bútenpòst hongerevakué’s út Hongarije in de kost. Oans fader het toen ferkearing hat met su’n moaie swarte Hongaarse. Ut het wel un paar maanden duurt sei de ouwe Chris. Toen ut meiske, ik ken har naam nyt eens, wear teruch ging naar Hongarije was de ferkearing út. Mar stel nau dat ut anbleven was, dan was ik miskiën wel un nakommerke fan un Hongaarse wurden! Hat ik noait één letter Snekers skreven. Wat oans fader fan dizze hele dachboekskrieverij fonnen hat? ‘Bist nau helemaal besopen? Gaan an’t werk en stel dy nyt su an! Utskeie met dy flauwekul, wat het un ander der met noadech wat astou doëst.' Syn fader, pake Geart, docht heel anders over skrieverij, dy skreef òk foar ut faderlaan wech. Ik hew selfs twee boekjes fan hem op de plank staan. De drang om te skrieven en te publisearen slaat blykber un geslacht over in oans family. Eén anekdoate over oans fader, ik hew feul mear ferhalen over de man, mar dat later mar us, folgt hier.
Toen de Saroma Klòppudding in de hannel kwam moest oans fader dat spul wel ferkope, mar helemaal fan harte ging dat loof ik nyt. Eigenkookte pudding fon ie feul lekkerder. Toen un frou út de Eeltsje Halbertsmastraat om un pakje Saroma Caramel Klòppudding froech sach oans fader ut mêns an en sei “ Caramel? Klòppudding? Fan Saroma? Brrr…dat is gyn eten. Ik hew allienech fanillysmaak en al dy andere troep ferkoop ik nyt!”
Logys dat Loadsje Poëisz syn grutterswinkel later feul groater wurden is as de toko fan Van der Veer! Dy deed na feartech jaar de deur foargoëd in’t slòt om dêrna nòch un dozyn jaren te genieten fan syn passy: histoary en oudheidkunde, hij hat achter de Verkadekoekjeblikken in de loop der jaren in hele bibleteek opboud. Apart, héél apart.
|
| |
|
13 febrewary om 19:59 |
| |
Sundach is fan ouds poëzy-dach foar mij. Froeger, ( ferdamme wat lul ik tòch un soad over froeger! ) froeger song ik op dizze dach poëzy: “ De Heer is mijn Herder”, en mear fan dat moais. Teugenwoardech lees ik op de ‘Dach des HEEREN’ faak poëzy-boekjes. Fanmòrren un fantastys moai fers fan Rense Sinkgraven ( 1965 ). Ik wil ut jum nyt onthouwe, ut het alles met ut ferhaal over de ferloren Soan út de Bibel te maken. Ut fers is su:
Verloren zoon in Groningen
Na jaren
verslaafd te zijn geweest
was hij afgekickt
en keerde
terug naar huis
Vader zag hem
en riep:
Moeder, kijk eens
wie daar aan komt,
onze Rinus.
Dan heb ik vijf aardappels
te weinig geschild,
antwoordde zij.
At je su dichte kanne, dan binne je der seker fan dat je un groat publyk bereike. ‘Sinkgraven noemt de dingen bij de naam, sonder dat dizze dêrmet ééndúdech wurdt. Soms heftech, soms romantys’, seit un andere dichter, Bart FM Droog. Ut is poëzy dy’t ik geweldech waardeare kan. Hearlek!
Fanmiddach hew ik in Winaam weest, op de klei un endsje boven Harlingen. In de Herfòrmde kerk fan ut dorp. Dêr was om 16.30 uur de presentasy fan Abe de Vries syn tweede bundel ‘In waarm wek altyd’. De Vries het ut earste eksemplaar an syn oud-skoalmeester De Haan anboaden. Ut boekje siet der prachtech moai út en earlek is earlek ik bin fanmiddach in de auto stapt met in ut achterhoofd de gedachte ‘òk wel aardech foar dy jonges fan útgeverij Bornmeer dat ik myn kòp us even siën laat’. Naast de anbieding fan de gedichtebundel waren der fanmiddach optredens fan fier dichteressen: Janneke Spoelstra, Grytsje Schaaf, Matty de Vries en Albertina Soepboer. Groatste indruk fan ut frouwekwartet maakte Matty de Vries op mij. Wat un geweldege performance het dy meid! Foar mij un openbaring, ik siën út naar har debútbundel! Tamara Schoppert speulde un klassike monolooch. Indrukwekkend om dat un su’n kouwe kerk te speulen.
Ik hew fanmiddach nyt allienech lústerd, mar òk praten. Onder anderen met Arjan Hut, de stadsdichter fan Liwwarden. Un hele aardege kearel. Denk ik.
|
| |
|
12 febrewary om 18:35 |
| |
Ut foëtballen oulast, mar ik hew my nyt ferfeeld dizze dach. Ik kan ut woard 'ferfele', mar nyt as ervaringsdeskundege. Froeger speulde ik altyd al, en dat is in de loop fan de jaren eigenlek noait feranderd. Ik speul nòch alle dagen. Literatuur is su'n speultsje. Fandaach hew ik ut Boekewikegeskink 2005, skreven deur Steven Hotse Piter de Jong lezen en ik bin metéén met ut resênsyskriëven begonnen. De resênsy mut eigelek donderdach met in ut Sneeker Nieuwsblad. Sal òk wel lukke.
Fanmiddach kreech ik fan Red un mailtsje dat ik brúke mach op ut dachboek. Red mailt òk altyd in ut Snekers en ik nim ut hier letterlek over:
" Nar aanlieding van dien dagboek van 8 febr. j.l. en dien neiskierighied voor weetsjes, Nynke van Hichtum’s Afkes Tiental is skreven naar de belevenissen van Walter Feenstra sien gezin , een takje ût de Cornelis Wybes ( a.d.1651 ) Feenstra-boom wèrin ok mien familie wat sprûtsjes in de pruttelpot het gaarkookt.
An ut Groatzân , tweede portiek rechts van de Skarnestraat ( Bertus Poiesz steegje ) woonde mien tante Wiepkje Feenstra , noemt naar dezelfde Wiepkje wèr Afkes Wiepkje ok nar noemt is.
Dizze tante was vroedvrouw en het suwat half Sneek ût de jaren 50 - 60 de wereld in holpen, vooral gereformeerden !! Ze was dan ok in dienst bij ut Gereformeerd Verpleegtehûs .
Ik weet nog dat ik een keer bij har op bezoek was en ze vertelde ( ik was al twee hânnen) dat ze die dag wel een heel speciale bevalling metmaakt had, een jonkje , een nakommerke , een vreseluk jankertsje die’t op ut moment dat ‘ie d’r ûtfloepte een vreseluk grote bek opzette en met een grote straal de witte skort van mien tante vergeelde.
Achter in de tûn van ut verpleegtehûs groeiden toen sumar plantjes met poatsjes en jaren later een paar honderd meter verder de Nauwe Noorderhorne ût waren die plantsjes ûtwaait en evolueerd tot poëzieplantsjes op Tjalsma-poaten."
Red het un dikke dúm, mar kan ut prachtech sêge, miskyn skriëft de oud-O.N.S. foetballer syn memoires nau't ie in de FUT sit!
|
| |
|
11 febrewary om 18:47 |
| |
Omdat we gisteravend skoalfeest hadden, mochten de kyndes fanmòrren ut 'earste' uur útslape. Omdat ik frijdachs mar één uurke les geef, was ut fandaach dus un 'frije dach' foar mij. Fanmiddach met un ploech fan achttien pubers in auto's naar de trouwerij fan un kollega. Sommege kyndes waren nòch noait in kerk weest. Begripe dy kultuur òk nyt echt, mar dêrom was ut der nyt minder plezierech om. Op un gegeven moment moesten we foar de derde kear tidens de diënst staan.
H., un échte puber, hat dêr syn bekomst fan en sei dúdlek hoarbaar: "At ik nau wear staan mut skyt ik ou!"
Ik hew wel us minder dúdleke woarden in kerk hoard!!
De kollekte fonnen se òk mar apart: "Wat mutte je in dat sakje doën meester?" 'Geld!' "Oh, het meester even wat!"
Op de teruchreis kwam der un hardcore cd in de cd-speuler. Ut folume ging op maksimaal. Se deden mij un sjaal om de nek ( "Je bent net ziek geweest!" ) en hongen self út de wiidopenstaande rúten! En mar skreeuwe en raze. Dat alles onder ut motto: "Ut is fet cool en Van der Veer is un toffe pear..."
Allemachtech dizze praktykskoalkyndes wenne noait, ut is alle dagen wear anders. Noait gewoan! Gelukkech nyt.
|
| |
|
10 febrewary om 17:50 |
| |
'De teloargang fan Eden', un ferhalebundel skreven deur Benny Holtrop. 'De tiid stie even stil', ferhalen fan Jan van der Leij. En 'De greate wrakseling', fan Hessel Miedema. Dizze dry útgaven fan útgeverij Venus kreech ik fandaach. Resênsyeksemplaren, foar ut Sneeker Nieuwsblad. Nòch even en ut is wear 'Fryske Boekewike', un apart mar heel 'nijsgjirrich' fenomeen.
Ik bin ut meest benieuwd naar ut werk fan Benny Holtrop. Ik bin blij dat der wear wat fan myn eks-learaar Fraans op de boekemerk brocht is. Ut het eigenleks feulste lang stil weest om de skriëver Holtrop. Suks leit tòch hooplek nyt an de kritiken dy't wel us wat minder útfalle?
Fanmòrren nyt eens stiif fan bêd ou kommen. Se sêge wel dat der altyd un dach over heen gaat.
Kreech òk nòch un aardech mailtsje fan un oud-Sneker. Hij skriëft over syn moeke, dy't na jaren wear us in Sneek kwam. Ut fiel har nyt met getúge de folgende histoarise útspraak:
“Ik kan oans Sneek nyt mear, de einden binne su fer”.
Taalrykdom heet suks!!
|
| |
|
9 febrewary om 21:50 |
| |
Eén fan de moaiste boeken út de Friese literatuur fyn ik 'De Fûke' fan Rink van der Velde ( 1932-2001 ). Fandaach kreech ik de nieuwste, de tiende ( ! ), druk fan dizze bestseller. Ok de Koperatieve Utjouwerij, un útgeverij dêr't ik nòch altyd papieren lid fan bin, ferraste mij dizze dach met twee nieuwe útgaven: 'Morfeus yn de ûnderwrâld', ut fierde deel út de beroemde reeks boeken fan Reinder Rienk van der Leest over ut speurders-duo Dynte Planteit en Nier Hinnebruier. Ut boek ferskeen dertech jaar leden foar ut earst. Van der Leest het ut boek helemaal herskreven. Ik bin benieuwd. Ut 'Boekewikegeskink 2005', is dit jaar fan Steven H.P. de Jong. Ut het as titel 'Groetnis fan Prakash', ut gaat over 'in reis troch Brazilië yn it jier 1992'. In dat jaar ontfing Steven H.P. de Jong òk de Gysbert Japicx-Priis. Fòlgens mij sat De Jong toen krekt in Brazilië!
Fanavend òk even telefoanys kontakt met Eppie Dam hat. Ik wú fan Eppie wete òf ie òk nòch bezech was met un biografy over Abe Lenstra foar de Vita-seary. 'Klòpt, ut is foar de helft klaar, fan't somer gaan ik dêr met ferder', sei Eppie. Dizze infòrmasy kon ik moai metnimme an ut eind fan myn resênsy over de earste twee deeltsjes út de 'Vita-rige'. Dy resênsy gaat maandach met in de 'Sneeker'.
Fanavend òk wear an ut saalfoetballen weest. Moaie pòt met 8-10 fan LSC 1 ferloren. Ut is nyt anders, ik bin al lang bliid dat ik na de grypweek su fer hersteld bin dat ik wear pille kon. Mòrren sal ik wel stiif weze!
|
| |
|
8 febrewary om 20:09 |
| |
Ut is op dit moment wear frij rustech op de literêre weblogs in Fryslaan. Stilte foar de stòrm?
Fandaach su'n doadgewoane dach hat. Niks gyn bysonderheden, teminsten der is mij niks opfallen. Eigenlek un bitsje un saaie dinsdach. Kreech nòch wel un telefoantsje fan un bekende Friese auteur, met ut fersoek om un interview ou te nimmen. 'Nee', is gelukkech òk Snekers en ik hew 'nee' seid. Hew ik helemaal gyn moeite met, geeft su nau en dan un nòflek gefoël at je 'nee' durve(?) te sêgen. Ut hangt der wel even fan ou wie't ut is dy't je wat fraagt...
Ik hew hast wear un resênsy klaar, diskear un boekbespreking over de earste twee deeltsjes út de Vita-seary fan Bornmeer. Over Nynke fan Hichtum en over 'Trije Sinten trije ferhalen'. Ut laaste deeltsje fyn ik feul sterker as ut earste. Ondertussen lees ik òk in de laaste roman fan Josse de Haan: 'Feuilles mortes'. Dat boek het mij suver bij de stròt! |
| |
|
7 febrewary om 19:46 |
| |
Su'n earste werkdach na un grypweek mut bêst wear even wenne, mar gelukkech waren de kyndes bêst op skik! Fanavend de piip der wel út, dat ik hew weinech te melden. Ik bin bezech met un interview/artikel te skrieven over dry jonge learkrachten. Ik doën dat foar un tematydskrift fan de AFUK. Ut fiel trouwens nòch nyt eens met om un learkracht met ses à acht jaar ervaring te finen dy't geskikt is om met te werken an ut interview. Uteindelek is ut wel lukt en ut artikel komt dan òk dik foar mekaar. Ut artikel sal gaan over ambisy's ,idealen, kòrtom wêr wurdt un jonge onderwizer(m/f) su al met konfronteard? At ik de stukken in de krante love mach, dan binne de PABO's op dit moment lang nyt op nivo. Un troast foar al dy jonges en meiden dy't foar de klas wille. Dergeleke klaachsangen over ut minne nivo binne fan alle tiden! |
| |
|
6 febrewary om 14:32 |
| |
Gister skreef ik over de honnen fan Arie Guitaar. Ik hew eigenleks helemaal niks met honnen, allienech moest ik later bewust, òf onbewust, an twee honnen út myn jeugdjaren denke. 'Dompy', un brún asbakkeras fan un buurman en an 'Binky', de hon fan plisy Van den B. Gek dat je na sufeul jaren nòch altyd honnenamen herinnere kanne. 'Binky', deden we wel us un plisypet op'e kòp. 'Kyk, ut is un echte plisyhon', seiden K. en ik dan. Ut beest was su fet as modder en der was gyn beweging in te krijen as wij un stòk fut goaiden en riepen 'soek Binky soek!'
Oulopen week hew ik òk nòch un moaie poëtise regel opskreven foar wat miskiën oait un fers wurde mut. 'Bij de bushalte stonnen twee homo's en un hon!' Gekke titel foar un straatfers. De dach fan fandaach is un blaudruk fan dy fan gister. Tot nau an toe. |
| |
|
5 febrewary om 15:56 |
| |
Arie Guitaar, dè Arie Guitaar, liep froeger altyd met twee fan dy magere hazewynhonnen deur Sneek. Ik foëlde mij as één fan dy hazzewynhonnen fan Guitaar toen ik fanmòrren foar ut earst sinds un week wear útlaten wurde. Dêr, in ut rekreasygebied de Potten. Nòch niks gjin naaktloperij dêr trouwens. Wel un soad honnen dy't òk útlaten wurde. Ut begin is der wear, mar fanavend nòch gyn Heerenveen-AZ. Spitech, mar ut is nyt anders. Ut soute hearinkje fan Abbink, út de gesonde appeteek, helpt mear as al dy chemise troep dy't ik de oulopen dagen slikt hew. De ferse eiers fan S. helpe mij òk, om der wear bovenop te kommen. Trouwens nadat ik teugen S. seid hat dat 'God sal dy beloane', hewwe har kipen nòch gyn ei wear leid...
Eén fan de earste dingen dy't ik folgende week doën sal is ut 'Schrijversprentenboek' over Theun de Vries bestelle. Dêr staan sufeul aardege dingen over De Vries in, dat boek wil ik hewwe. Fia un dachboeklezer kreech ik te hoaren dat Theun de Vries òk boven de bibleteek in Sneek woand het. |
| |
|
4 febrewary om 11:39 |
| |
Nau’t ik om in pauslek jargon te bliëven, ‘deur de kritike faze heen bin’, krij ik òk wear nocht an literatuur. Leze dus. As earste briefleze, elektroanise brieven. E-mails. Louw D. reagearde un weekje leden nòch op un dachboekfragment fan 22 jannewary jongstleden. In dat stukje froech ik mij ou wêr’t de skriëver Theun de Vries in Sneek woand hat. L. sneupt op’t ogenblik in de korrespondênsy tussen De Vries en syn útgever om. L. leest dat Theun de Vries op 1 maart 1935 ferhúsd is fan Kleinzaan 24 naar de Skoalstraat 44. Of de skriever òk nòch mear adressen in Sneek hat het, weet L. op dit moment nòch nyt.
Ferder skriëft L. dat hij in de brieven nyt un soad over Sneek en Theun de Vries teugen komen is:
“Sa no en dan wat oer boekhannel Van de Pijpekamp, dy't in etalaazje meitsje wol oer Stiefmoeder aarde, kompleet mei auteursfoto, stikken hânskrift en sa ( "Ik zal me hier dan beslist half beest, half god voelen" ) en dat dy 35 eks. fan it boek besteld hat. It skynt dat ek in Snitser banketbakker in etalaazje mei Stiefmoeder-Aarde-taart ynrjochte hat. En sa no en dan wat geprottel op de Leeszaal, dy't net in typemachine hat.”
Welke bakker sú dat weest hewwe? Fast gyn griffermearde bakker! En mar 35 eksemplaren? Un ferrekt klein bitsje.
Waren de Van de Pijpekamps soms griffermeard? Wat ik mij nòch fan boekhannel Van de Pijpekamp herinnere kan, is dat der su'n hearleke ouwerwetse boekelucht hong. En dan dyn prachtege moaie deur! Dy is der gelukkech nòch altyd!
|
| |
|
3 febrewary om 10:28 |
| |
Ut is un smoarhite dach in juny, de tear loopt bij de muren del en de protters falle fan ut dak. Ut skoalplein is fersierd met slingers en flaggen. Ut feest is foarbij, ik bin an ut oprúmen. Opeens is der un geraas en geskreeuw fan kyndes. ‘Metkomme mekomme, der is wat freesleks gebeurd. Meester mut gau komme!’
Sonder te fragen draaf ik achter de kyndes an dy’t nòch altyd skreeuwe. Even foarbij de kerk staat ut swart fan ut folk. Se doën niks, sêge niks, se kike allienech mar naar ut swarte water. In de ferte hoar ik út Sneek de sirenes fan un sikenauto. Un kollega staat onnoazel naast my, doët òk niks. Ik hip as un somby op’e wal om. ‘Toe dan idioat, dou kanst tòch su goëd swemme? Doën wat!’ Ik druk myn kollega ut maaiem in. Hij doët metéén de kòp onder water. Ik gaan um achterna. Ik banjer deur de dreksloat, un bitsje foaroverbúgd, met de hannen al tastend onder water. Ik foël wat glibberechs. Ut is un grouwe kikkerfis, dy’t tussen slimerege draden in myn haanpalmen leit. Ik krúp naar de wal. Ambulaansebroeders fan ut Sint Antonius nimme de slymbal fan mij over. Se lache en beginne te blazen. Langsaam ontstaat út de kikkerfis un meiskesfiguur. Se spuit water en blauwe jeiter. Dan beginne alle mênsen te lachen en te hantsjeklappen. Even later fytst ut meiske richting Jutryp. Ik staan wear allienech op de parallelwech. Ut swit gutst my in ’e naad.
Apart dat je altyd su gek drome at je gryp hewwe. En ik droom altyd over kikkers. Sú dat komme omdat dy beesten òk sukke groate bekken hewwe?
Fandaach de kleren mar wear us an doën, ik hew myn nocht fan dizze grapmakerij.
|
| |
|
2 febrewary om 15:27 |
| |
Ik en de paus. Wij hewwe tegare de gryp. Ferdere overéénkomsten binne der op dit moment nyt. Alle aktiviteiten foar de rest fan dizze week ouseid. Nyt naar skoal. Nyt saalfoetballe. Nyt naar Heerenveen-AZ. Nyt naar un O.N.S. 6 feestje. Fruitmanden en moaie kaarten binne dus welkom! Ut earste bakje met ferse eiers is al binnen. God sal dy beloane S.!
Un kaart fan un psych i.o. met de folgende tekst falt gyn speld tussen te krijen : “Je lichaam liegt nooit, dat is net zo zeker als dat het altijd tocht op het station…” Op de foarkant un fraaie tekening fan ‘Station Haarlem-Theo van den Boogaard-Art Unlimited’.
Ferder òk nòch wat beleefd dizze dach? Ja, un gekke droom, mar dêrover mòrren mear. Ik geef mij nau wear del.
|
| |
|
1 febrewary om 17:50 |
| |
Amoxicilline/Clavulaanzuur PCH DISP. Su, dêr is gyn woard Snekers bij. De medisynfrou út Heech het mij even beklopt en bedeen en toen was se der wel út. De tabletten Amoxicilline/Clavulaanzuur PCH DISP mut ik de kommende fier dagen slikke en dan mut ik un heel end opknapt weze. Un andere medisynman, kollega Pieter B, dy't jaren in donker Afrika bifakearde hat òk nòch un adfys: 'klopte rauwe aaien en net te min cognac der trochhinne, dan switst it bêd út en bist samar wer menear.' It fiel my met dat Pieter mij nòch nyt an de roasterde sprinkhanen hewwe wú. Ondertussen baal ik as un stekker, want siik weze is niks foar mij. Foar wie wel trouwens? |
| |
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
