 |
|
|
|
 |
|
|
|
| |
 |
30 april om 12:35 |
| |
Koaninginnenacht & Koaninginnedach 2010
Gisteravend úteraard de stad in weest om Koaninginnenacht te fieren al mut ik sêge dat ut Koaninginne-avend was. Ut was behoarlek druk in de Stadhústún met moai wat múzyk. Ok in de Marktstraat was der aardech wat fòlk op’e been. Ut bliëft alle kearen wear un feestje om ut met te maken, un behoarlek hooch Sneekgefoël-gehalte. Jan Douwe Gorter mailde mij fanmòrren un fiertal foto’s dy’t de sfear in de tún goëd weargeeft.
Ouwe Snekers teugekomme hoart foar mij ok bij ut Koaninginnefeest: Hier ONS'er Lieuwe ' Ritsel ' van der Zee.
HAYOOOOOOOOOOOOOO!!!
Burgemeester Hayo Apotheker foar ut earst op ut Bòrdes met sfearmaker Fokko Dam fan de Blauhúster Dakkappel
Tuurlek is su’n earste kear Koanininginnedach fieren in Sneek spannend foar burgemeester Hayo Apotheker. Su’n AUBADE fanou ut bòrdes bliëft spesjaal, únyk. Gelukkech het Fokke Dam de opfolger fan de populêre foarganger fan Apotheker der prima deurheen holpen. Uteraard testte de Man met de Bòrdsjes Apotheker meardere keare út. Mar de geboaren Groaninger liet um beslist nyt ferkatse deur de spreekstalmeester fan de Blauhúster Dakkappel. Sterker noch Hayo Apotheker song solo Ut Woanskip en ik mach sêge dat hij ut ok nòch ferdienstlek deed. Hilariteit was der toen Fokkou de aloude strydkreet HAYOOOOOOOOOO út de Jaren Seuventech anhaalde. Kon wel us un konkurent wurde fan haré ! Wat de Aubade nou su únyk maakt. Ut absolúte wij-gefoël fan de Snekers, De Baluhúster, ut immer klungelege optreden ( mar dêrdeur su moaie ) fan Oranje Fereniging foarsitter Uultsje de Jong, de kleurege oranjeballonnen fan Poiesz, ut massaal metsingen fan de aloude klassieke ferskes. Nou ja eigenlek ut trotse Sneek-gefoël. En dan al dy bekenden teugenkomme, je foële je simpelwech thús in de stad. Onbetaalber lekker. Gaan su wear ut sentrum in, ut oranjesontsje begint ok nòch te skinen.
Foar mij is sij de Koaningin fan Sneek: Greetje Slippens - Poiesz |
| |
|
29 april om 12:38 |
| |
Horeka goeroe Den Blijker bij Brassery De Noorderpoort
Op 6 april jl. was horeka goeroe Herman den Blijker in ’t Rood Hert hier in Sneek. Tegare met dhr. Reimers nam hij ut etablissement fan Rob Hopster un paar dagen goëd onder ut fergroatglas. Ut programma Herrie in het Hotel wurdt binnenkòrt útsonden en dan ok kanne we hore en sien wat Den Blijker en syn maat fan dizze Sneker horeka-ondernimming fine. Gisteravend kwam Den Blijker onangekondegd wear even in Sneek. Diskear at hij foar syn besoek an ut ’t Rood Hert bij de kollega’s fan Brassery De Noorderpoort. En hoe! De tournados met saus en de bakte kalfslever met spek, sipeltsjes, sjampions en appel kregen fan de beroemde TV-kok ut dikke fette predikaat TOP!!. Kiek dat is nòch us even andere reklame as Henk van der Veer punt en el… op Omrop Fryslân Radio. Felisiteard team fan de Noorderpoort!
|
| |
|
28 april om 17:20 |
| |
Friesland Post
Fandaach de Friesland Post fan mei op de deurmat. 'k Hew der diskear twee groate ferhalen in: Over de stroffelstienen en ut interview met Wout Weterings, foarsitter en fliechinstrukteur fan de Vliegclub Fryslân. Ok de earste oulevering fan de nieuwe rúbryk ' De Friese Veer ' wêrin't ik elke maand resênsy's skrief over de Friese literatuur en boeken over Fryslaan. Diskear ' De Friese boerderij ' en ' Frijende kikkerts '. Sneker Gerard Hamersma, dy't de grafise fersòrging foar de Friesland Post doët, het der wear wat moais fan maakt.
Ondertussen is Istanbul al wear un bitsje naar de achtergroan ferdreven deur de dagelekse drukten op skoal. Mar ik bin nòch altyd laaiend entûsiast over de stad an de Bosporus. Foar ut ouwennen nòch un fraaie foto dy't ik fan Wop Schat maakte.
 |
| |
|
27 april om 19:49 |
| |
Fan roazen & framboazewyn
Wat un skitterend boek hew ik fanmiddach fan Aly van der Mark kregen: Fan roazen & framboazewyn, It ferhaal fan in tún. Aly ken ik út de tiid dat se nòch bij Omrop Fryslân werkte, fan de interviews dy't se mij ou nam. Ik meen over ut projekt deagewoandea. Later, in ut najaar fan 2008, kwam ik Aly wear teugen tidens un dichtersmiddach dy't sij òrganiseard had. Ut was in de kas in ut Bos van Ypeij, tema fan dy dichtersmiddach was ' Kort is de tijd, en onherroeplijk '. Ut was un moaie middach dêr in dy plantekas.
Toen fertelde Aly mij ok dat se bezech was met ut skrieven en samenstellen fan un bysonder boek. En dat boek hew ik dus fandaach kregen. Ut gaat over de kwekerij fan de family fan har man Ids Westra dêr't se in 1976 te woanen kwamen. Un hús met 4400 fierkante meter tún. Aly skrieft nyt allienech over ut wel en wee fan de tún, mar ok over un familygeskiedenis dy't fol met ferrassings bleek te sitten. Ut ferhaal mut ik úteraard nòch leze, mar de lay-out en de foto's binne werklek prachtech. Ik bin der ok hartstikkene bliid met dat Aly un fers ( Wilhelminapark ) fan mij in har boek opnommen het. Selden su'n moaie opmaak sien. Aly felisiteard met dyn skrieversdebút, folgens mij is dyn earstelingsboek un pronkje. Ik weet ut wel seker!!
Ut boek is útgeven deur de AFUK in Liwwarden. Pries: € 18,50
|
| |
|
26 april om 19:05 |
| |
Istanbul: groat groater groatst! GROAT!!
Su dêr bin’k wear, met beide foeten op’e Sneker groan. Moai fut weest met de personeelsfereniging fan de gemeente Wymbrits ( dank is groat òrganisasy & Janneke ! ). Naar ISTANBUL, stad op de beide oevers fan de Bosporus. De kòp sit mij nòch helemaal fol met Istanbul. Wat un allemachtech groate stad is dit. Súperdynamys ok, mar tòch f’ral groat. In alles. Groate groepen minsen. Groate bruggen. Groate moskeeën. Groate flaggen. Groate spandoeken. Groate gebouwen. Groate straten. Groate pleinen. Groate ferkearsgaos. Groate warehúzen. Groate bazarren. Groate ferskillen. Groate mineretten. Groate supporterskaren. Groate demonstrasy’s. Groate tapijten. Alles is groat in Istanbul kòrtom de stad het un Groate indruk op mij maakt in de oulopen fier dagen. Ik wil jim nyt fermoeie met groate antallen foto’s ( niks su erch as ut bekieken fan un ander syn fakaansy-kykjes fyn’k altyd ) òf in detailleard reisferslach. Istanbul is gewoan un súpermoaie stad dy’t je úteraard noait in 4 dagen besien kanne.
As un ordinêre tourist bij alle kulturele hoogtepunten langs weest en dat binne der nòch al wat in dizze deur de Europese Uny útroepen Kulturele Hoofdstad 2010 fan Europa. Ut Hippodroomplein, de Sultan Ahmet moskee òftewel de Blauwe Moskee, Topkapi Paleis, de Groate Bazaar, de Hagia Sophia, Taskim Plein, de Egyptise Bazaar besocht. Turks Bad nomen en un rondfaart over de Bosporus maakt. Mar ok de geur fan pofte kastanjes opsnoven, de oasterse speserijen rúkt, de skoënpoetsers en de arme sloebers sien. Ut Oans Fader bidden tidens un doademansrit in su’n gele taksy omdat ik docht dat ik de Waterpoart noait wear sien sú! En dan dy kakofoany fan gelúden, de alles overstemmende blikken gebeden, dy’t over de stad skalle ( mòrrens om fijf uur al ! ) en altyd geklaksoanear fan autoferkear. Mar ok de bloeiende Judasbomen sien en de húshoudings in ut park dy’t op sundachmòrren broadsjes kouwe en Turks fruit ete. Kòrtom Istanbul is un stad om lief te hewwen!
De stad het mij in fier dagen fersierd. Dat seit wat over dizze metropoal ( en over mij...).
|
| |
|
21 april om 18:30 |
| |
Laturrrrrrrrrrrrrrrrrrrr
 |
| |
|
20 april om 19:26 |
| |
Pracht Hylkje Avend
Hylkje Goïnga an de skrieftafel in de keuken
Ja, sondermear un pracht Hylkje Avend had gister! Un soad minsen, de leeshoek fan de Sneker bibleteek sat grôtfol. Moaie anekdoaten over Hylkje Goïnga, moai foarlezen en ok ut spesjaal foar de herútgave fan Frijende Kikkerts skreven liet ( deur de groep Kattepillaar ) fiel der goëd in bij ut públyk. Mar ut aldermoaiste fon ik tòch wel de anwezechheid fan de dry kyndes fan Hylkje: Xander, Thys en Pepi en één fan har beppesêgers ( Anne Rixt ). Thys. dy't ik interviewde gaf an dat syn mem de kyndes noait foarlezen het. Wel was se altyd bezech met taalspeltsjes en allienech as beppe kon Thys sich un bizar momentsje herinnere. Toen Thys syn oudste dochter un skoane luier ( ' ruft ' korizjearde futdaleks de hele saal ! ) omdeed, su'n ééntsje fan stòf, ston Hylkje der met de neus op. Se had un feillechheidspeld in de haan en froech toen an de jonge fader: " Asto har hjir no ris in prikje mei joust, soe se dat ek fiele? "
Grytsje Schaaf: las imponearende fersen!
Anne Rixt fon har beppe Hylkje gewoan ' gek ', mar bewaart hele fijne herinneringen an har. Wie de interviews met Thys en Akky van der Veer sien en hore wil, ferwies ik naar de site fan Cor van der Wal. Dy andere dichter út Sneek het fraaie opnamen maakt!
Wieke de Haan, één fan de òrganisatoaren fan de Hylkje Goïnga Jûn.
|
| |
|
19 april om 17:28 |
| |
Groate Hylkje Goïnga Avend
Hylkje Goïnga met soan Thys Wadman, maart 1990, Prinsetún Liwwarden
Fanavend mach ik de Hylkje Goïnga Jûn in de Bibleteek fan Sneek presenteare. Ut sal un gefarieard programma wurde. Múzyk fan Katterpillaar, met un spesjaal foar dizze gelegenheid skreven Kikkertliet. Interviews met minsen dy't Hylkje fan dichtbij metmaakt hewwe, wêronder Thys har jongste soan; Akky van der Veer, kollega-skriefster; Pieter de Groot, sat se met in de Strikelredaksy;
Janneke Spoelstra dy't krekt un essay over ut werk fan Hylkje skreven het foar ut Frysk literêr tydskrift Ensfh. sal ok ut e.a. fertelle; Wieke de Haan, leest foar út Frijende Kikkerts en Teake Oppewal sal ut públyk útlêch geve over ut projekt Fryslân Lêst Syn Toppers. En de poëzy? Dêrfoar is Grytsje Schaaf anwezech, sij sal foarleze út eigen werk. Ut kon wel us un hele moaie maandachavend wurde! |
| |
|
18 april om 09:44 |
| |
Onderwech naar ut Bòrdes met Van Bruggen & De Wit
Van Bruggen en De Wit, der sit un generasy tussen, mar foar de rest binne der heel wat overeenkomsten tussen dizze twee foetballers fan ONS en HJSC. Gistermiddach hewwe we dus ongenadech op’e bealech had. Ik hew helemaal gyn nocht an un ‘ ot dit & ot dat-analize’. At alle Otten in de see swommen sú de see overstrome. Nee, simpelwech outroefd op agressy en met 4 – 0 de bieteberch op. Nou su.
En de foarbereiding fan Hennie van Bruggen was nòch wel su goëd weest. Mòrrens naar de Trekpleister foar wear un nieuwe foarraad smearsels. Un bysondere dach gister foar Van Bruggen, de intimi wete om’e bliksem wel wêrom! Ut moaiste kampioënskip wurdde nyt op ut feld behaald!!
Ut duurt un evechheid foardat Van Bruggen de boks útkomt, ut het allemaal te maken met de preparasy fan ut oait goddeleke lichem. Ut begint al bij de foeten, dy krije kear op kear un Egyptise behanneling. Alle toanen ferdwine in de tape en de bandaasjes. Dêrna begint de Laaste Man te smearen en nyt su súnech ok! Liters Kajapoetoaly en weet ik wat wurde over de stramme skarnieren útwreven. Dêrna tovert Van Bruggen un banaan út de foetbaltas en begint omsichtech te kauwen en te herkauwen. Stapt ferfolgens naar de spiegel en siet naar syn dikke kop. Hij lacht, su as allienech hij lache kan: breedút!
Ondertussen staat De Wit al te swetsen en te swearen in ut Andere kamp. Hij goait de ene folsin na de andere folsin der út. “ Us heit ropt al jierren ‘ salang’t der gjin Wittermans yn HJSC 1 stiet, sille se noait wer kampioen wurde! ” De tipise Wittermans-er rolt Theo út de moan. Mar ouwe Sikke het gelyk, na de roemruchte sesteger jaren in de foarege eeuw binne de sportieve prestasy’s fan de groen-witten noait mear ekselent weest. De legendarise Haaye Wittermans ( Harkemase Boys )is un oom fan Theo.
Ut seit al wat dat It Twadde fan HJSC ut opnimme mut teugen ouwe lullen as Van Bruggen ( hij speulde oait onder Johan van Orssel in HJSC 1 ) en De Man fan Staal. At De Wit inskoaten wurdt, praat hij nòch ‘ oan ien tried ’ deur. Sú dizze útsonderleke De Wit dan tòch de útfiner fan ADHD weze?
At de wedstryd begint wurde de rollen omdraait. Nou is ut Van Bruggen dy’t de kaken amper op mekaar houdt. As un follearde oranje brulkikker staat dizze ONS 5 matsjedoar op de laaste man en roept en raast tòt je der horensdol fan wurde. Blaffende bulldoggen bite nyt, ik trek mij der noait un moer fan an, skel gewoan teruch. Wú trouwens dat de foetbalkapasiteiten fan Van Bruggen nòch gelyk op liepen met syn ferbale erupsy’s. Tòch siet Hendrik-Hein-Hennie nòch altyd hoe’t ut spultsje speult wurde mut, mar hij is ok ouhanklek fan de kneusjes dy’t bij hem in de buurt staan.
De Wit is opmerklek stil in syn hòk, ut bliëft bij un anwiesinkje hier en un terechtwizing dêr, mar ferder merkst um amper. Dan de fijfde minút na de rust, we krije ( letterlek ! ) un penalty kado. Paul Buma leit de bal op ut deur Rinze Dykstra fabrisearde kalkstipke en leit an. Ut skòt is nyt iens su min, mar as un kat dúkt De Wit na de hoek en slaat de bal út syn heilechdom. Hij balt de fúst, brijket un paar onferstaanbere woarden en syn middach kan nyt mear stukken.
Na ouloop staat ut kratsje bier klaar foar de toekomstege kampioënsploech. Se blieve nòch opfallend rustech, wille der nòch nyt an dat na 15 fan de 16 wonnen wedstriden de skaal tòch écht in Hommerts United terecht komt. Trouwens dy ene ferloaren wedstryd, dat was teugen…?
In ut Dòrpshús is alle skellerij fergeten en fergeven. Nergens is de weareld su oppertún as onder foetballers, op wat foar nivo dan ok. De Wit & Van Bruggen, Tjalsma & Dykstra, Nauta & Van der Veer gedrage sich foarbeeldech. Folgend jaar gyn derby mear, dêrom wurdt der alfast un oefenwedstryd oupraten tussen beide ploegen. Foetbal is nyt altyd oarlòch!
 |
| |
|
17 april om 12:37 |
| |
Perfekte kadoboeken
Su maakt Utgeverij Waanders reklame foar de seary boeken as Het Fryslânboek. Fanmòrren kreech ik un eksemplaar fan de Swolse útgeverij om te bespreken foar de Friesland Post. Ik doën ut graach want ut 381 pagina's dikke boek siet der moai út en staat grôtfol infòrmasy. Lekker haansem, enòrm infòrmatyf, toegankeleke styl fan skrieven en un soad ouwisseling. Kan mij foarstelle at je un kadoatsje foar iemand metnimme wille dat je útkomme bij ditsoarte fan boeken.
Nou nyt langer met de neus in de boeken, mar naar búten. Foar mij is fanmiddach de wedstryd fan ut jaar teugen HJSC-2. Ut ferbale geweld op de HJSC-site en myn webstekje hewwe ut werk deen, nou mut op ut feld blike wie de sterkste is: de master òf de learling. An ut wear kan ut nyt lêge!
|
| |
|
16 april om 19:19 |
| |
Loaiënga & Aswolkjes & HJSC 2 met de broek fol
Altyd in foar dingen dy’t ik nòch noait earder deen hew! Fanmiddach was der wear su’n moai momentsje in ut rustike mar oh su moaie Loaiënga. As jonkje hew ik wel in dizze kontreien omstrúnd op soek naar eiers en om te polstòkspringen. We waren foar myn gefoël dat ‘ mijlenver ’ fan hús! Wat ik dêr bij de ouwe klokkestoël útfreten hew fanmiddach mut nòch mar even geheim bliëve. We hewwe wel freeslek lacht tidens de opnamen. Wie? De froleke kop fan Niels ‘ loky- a- liky- Wout- Gerstel is úteraard wel te herkennen. Mar wie oh wie is tòch dy andere persoan? De man het in elk gefal wel gefoël foar húmòr en weet sinds fandaach dat ok hij un tikje het. En wie het dat nyt? Binnenkòrt mear over dizze Loënga-missy!
En dan dy aswolkjes út ut bankroete Ieslaan, hewwe jim se al foarbij drieven sien? Ik nòch nyt, mar hooch boven Sneek mutte dizze wolkjes ok hange. Ik ken allienech mar ut Asbakkelaan, fan en over aswolkjes had tòt gister nòch noait hoard. Ik hoop anders wel dat dy ròtsoai gau futdrieve sal. Wêrheen trouwens? Ut is namelek de bedoëling dat we an ut end fan folgende week richting Istanbul ( òf is ut Istanboel ? Gyn nocht om ut op te soeken ) fliege. Mar ut mut wel fertroud weze, want ik hew ut leven lief.
Foar fannacht lekker koese dêr in de Hommerts, nòch un kearke ferlieze hoeft nòch nyt te betekenen dat jim de platte kampioënskarre bij Jan van der Gaast ousêge mutte! Al hoewel, één kear ferlieze en ut selffertrouwen is fut.
Ik ferwacht mòrren un makleke wedstryd teugen myn oud-learlingen fan HJSC! |
| |
|
15 april om 19:50 |
| |
Jongejans: “ Maak van 15 april een feestdag in Sneek…”
Ds. Pieter Boomsma het ut earste eksemplaar fan Voor onze vrijheid an loko-burgemeester Hans van den Broek overhandegd.
Tidens un plechtege bijeenkomst in de Groate Kerk fan Sneek is fanmiddach ut boekje ‘ Voor onze vrijheid…’ met as ondertitel ‘ Een kleine geschiedenis van vijf donkere Sneker jaren ’ anboaden an loko-burgemeester Hans van den Broek. Ut 102 pagina’s tellende boekje met moai wat foto’s is skreven deur Henk Doevendans in opdracht fan de Stichting Sneek 1940 -1945. “ Het ( boekje, hvdv ) is in de eerste plaats bestemd voor de scholen, zodat de leerlingen de achtergrond van wat er gedaan wordt op 4 mei kunnen leren kennen. Zo komen zij te weten welke mensen uit Sneek waar en waardoor zijn gestorven voor de vrijheid van ons land en voor de bescherming van het leven van mensen die werden opgejaagd door de bezetters, ” ze staat in het voorwoord te lezen. Kom ik futdaleks met myn krityk richting òrganisasy fan dizze middach: Wêr waren de learlingen fan de Sneker skoalen fanmiddach? Dy had ik graach in ut programma betrokken! Foar de rest un prima bijeenkomst. Wethouwer Hans van den Broek sitearde ryklek, mar wel toepaslek, út de dachboeken fan ut Sneker meiske To Hofstra ( sien hierfoar op www.oorlogsschriften.nl ). Henny Jongejans, fan de Bond van Wapenbroeders, hield un warm pleidoai om op 15 april un eigen Sneker Befrijdingsfeest te fieren in de toekomst.
Emeritus dominee Pieter Boomsma ( 1941 ), dy't de bijeenkomst leidde, fertelde syn eigen ervarings út de Tweede Weareld Oarlòch. Boomsma syn fader, Koos Boomsma, was kommandant fan ut distrikt Sneek fan de Landeleke Onderdúkòrganisasy. Koos Boomsma wurdde op 6 november 1944 deur de Dútsers doadskoaten toen hij in Sneek was. Ds. Boomsma het syn fader dus noait goëde kennen. Nòch altyd is hij op soek naar wat der op dy dramatise sesde november 1944 gebeurde. Met su'n persoanlek ferhaal kreech dizze bijeenkomst wat ekstra's.
Ut boekje, ferskenen bij Trivium, sal op de Sneker skoalen besòrgt wurde en komt ok in frije ferkoop, bij Boekhandel Van der Velde.
Auteur Henk Doevendans sinjeart Voor onze vrijheid. |
| |
|
15 april om 13:37 |
| |
Nota Straatmakers skenkt fijf fytsen an de Conventskoal
Apetròts binne Niels Homan en de andere learlingen fan de Conventskoal út Sneek op hun nieuwe fytsen dy’t se fanmiddach kregen hewwe fan Straatmakersbedrief Nota. Op 26 maart openden Toussaint & Jantina Nota hun nieuwe bedriefsgebou an de Wagenmakersstraat op de Hemmen 2. Eén fan de jonges dy’t regelmatech op ut bedrief te finen is, is Niels Homan. Hij is de groatste fan fan ut bedrief en loopt mar wat graach in de offisjele Nota-kleding om. Niels was één fan de spesjale gasten op ut feest wêr’t hij tegare met wethouwer Bargboer en Stoere Steffie de opening ferrichte mocht. Onder leiding fan Stoere Steffie maakten Niels en syn Conventskoalfrynden un prachtech kunstwerk foar de Nota’s. “ Foar wat hoart wat”, dacht de direksy fan ut Sneker Straatmaakbedrief en skonken un haanfol echte Gazelle Weduw-fytsen kado an de skoal foar spesjaal onderwies. En dizze fytsen wurdden fanmiddach útreikt deur Jantina Nota. Hartferwarmende reaksy’s fan de kyndes! “ Er zit een vet mooi blauw licht op juf…” “ Stoere bandjes hoor…” De karretjes kwamen futdaleks al fan pas, want de learlingen gingen op de fyts naar Min-12 foar un lekker ijsje. Un moaie foarjaarsdach!!
 |
| |
|
14 april om 18:22 |
| |
Nachtmerry foar Slapende Reus Cambuur
Prachtege foto fan Cambuurspeuler Sandor van der Heide, as ambasadeur fan Kika.
Gistermiddach lach ut boek bij mij op’e tafel SC Cambuur De Slapende Reus Ontwaakt. Milja Roosjen fan Uitgeverij PENN had ut mij toesture laten. Un resênsyeksemplaar dus. Fanmòrren las ik op’e site fan Omrop Fryslân dat ut boek út de hannel nommen is, ut sit grôtfol met fouten! Utgever Klaas Jansma seit dat un ferkearde ferzy fan ut boek bij de drukker terecht komen is. Dêrin sitte fouten dy’t der in ut kòrreksyproses al úthaald waren. Met andere woarden in ut mailferkear is der yts op’e harses ferkeard gaan. Ut enege wat nou nòch overblieft is un boek foar analfabeten met moaie plaatsjes seit Jansma in un kommentaar over dizze earste druk. Kan der dan ok noait us wat goëds gebeure met dizze fòlksklup? Flau grapke Van der Veer en ik mien der ok niks fan. Dy strop fan € 12.000 komt Klaas Jansma wel wear te boven, mar ik foël helemaal wat ‘ de stem van het skûtsjesilen ’ de oulopen uren deurmaakt het. Toen ik in 1997 ut HJSC-júbileumboek skreven had en ut earste eksemplaar, un week foar de fiering, in hannen kreech wist ik ok nyt wat ik sach. Bij één fan de katernen waren alle mar dan ok alle foto’s swart en onherkenber oudrukt. Ik kon op dat moment wel deur de groan gaan. As auteur sien je út naar de geboarte fan je geesteskyn en at suks je overkomt dan is dat even un ramp. Dy hele earste druk fan ut HJSC-boek is toen in de papierfersnipperaar gaan en met man en macht is der toen an werkt om ut foar ut júbileumfeest nòch goëd te krijen. Dat lukte! Op myn boekeplank staan nou twee misdrukken fan foetbalboeken, collector’s items!
|
| |
|
13 april om 19:38 |
| |
Mezoeza in Sneek
Fanavend fon ik op één fan myn kuiertòchtjes deur de binnenstad un Mezoeza, un Joads symboal. Foar útlech sien hieronder.
Het woord Mezoeza betekent letterlijk 'deurpost'. Het kan zowel de post van een deur als van een poort zijn. Overdrachtelijk heeft het de betekenis van teken of symbool dat aan de deurpost van een Joods huis of aan de poort wordt gehecht. In het Jodendom wordt de overdrachtelijke betekenis bedoeld. De mezoeza vindt men aan de binnenkant van een deurpost van de voordeur en van andere deuren in het huis. Het is aan de rechterzijde op ooghoogte geplaatst.
Mezoeza bij de voordeur en de andere deuren in huis
De mezoeza vindt men aan de binnenkant van een deurpost van de voordeur en van andere kamers, maar alleen de deuren van de kamers die als woonvertrek dienen, zoals woonkamer, eetkamer of studeerkamer. Ook aan de binnenkant van een poort die toegang tot een wijk of stad verschaft, komt de mezoeza voor (bijvoorbeeld de Jaffapoort in Jeruzalem).
Mezoeza meestal van metaal of hout
Meestal is de mezoeza van metaal of hout gemaakt. In sommige gevallen is de mezoeza van zilverfiligrainwerk vervaardigd. Dit is dan een waardevol bezit. De mezoeza is dan ook een sieraad aan de deurpost.
Shema (Deuteronomium 6:4-9) + Deuteronomium 11:13-20
In het kokertje dat de mezoeza vormt, wordt een beschreven rolletje perkament gestopt. Op dit perkament staat de tekst van het Shema en van Deuteronomium 11:13-20
De tekst van het Shema - Deuteronomium 6:4-9
Hoor Israël, Adonai, onze God, Adonai is Eén.
En gij zult Adonai uw God liefhebben met geheel uw hart en geheel uw ziel en geheel uw vermogen.
En deze woorden, die Ik u heden gebied zullen op uw hart zijn.
En gij zult ze uw kinderen inprenten en erover spreken, wanneer u in uw huis zit en wanneer u op de weg gaat en bij uw te ruste gaan en bij uw opstaan.
En gij zult ze als een teken op uw hand binden en zij zullen tot voorhoofdstekenen tussen uw ogen zijn.
En gij zult ze op de deurposten van uw huis en op uw poorten schrijven.
Deuteronomium 11:13-20
En het zal geschieden, zo gij naarstiglijk zult horen naar Mijn geboden, die Ik u heden gebiede, om Adonai, uw God, lief te hebben, en Hem te dienen, met uw ganse hart en met uw ganse ziel;
Zo zal Ik den regen uws lands geven te zijner tijd, vroegen regen en spaden regen, opdat gij uw koren, en uw most, en uw olie inzamelt.
En Ik zal kruid geven op uw veld voor uw beesten; en gij zult eten en verzadigd worden.
Wacht uzelven, dat ulieder hart niet verleid worde, dat gij afwijkt, en andere goden dient, en u voor die buigt;
Dat de toorn van Adonai tegen ulieden ontsteke, en Hij den hemel toesluite, dat er geen regen zij, en het aardrijk zijn gewas niet geve; en gij haastelijk omkomt van het goede land, dat u Adonai geeft. Legt dan deze mijn woorden in uw hart, en in uw ziel, en bindt ze tot een teken op uw hand, dat zij tot voorhoofdspanselen zijn tussen uw ogen;
En leert die uw kinderen, sprekende daarvan, als gij in uw huis zit, en als gij op den weg gaat, en als gij nederligt, en als gij opstaat;
En schrijft ze op de posten van uw huis, en aan uw poorten.
Perkament van een rein dier.
Het perkament waarop de tekst van het Shema en Deuteronomium 11:13-20 wordt geschreven, moet aan dezelfde eisen voldoen als het perkament dat gebruikt wordt voor het schrijven van een Tora-rol. Dit houdt in dat het perkament moet zijn dat afkomstig is van dieren die volgens de Wet rein zijn. Het perkament wordt van links naar rechts opgerold. Dit rolletje stopt men in het kokertje van de mezoeza.
Shaddai (Almachtige) - Shomer Daltot Jisraeel (Waker van de deuren van Israël)
Op de achterzijde van het rolletje schrijft met 'Shaddai' (Almachtige). Dit is zichtbaar door de opening van het kokertje. Als er geen opening is schrijft men 'Shaddai' aan de buitenkant op de mezoeza.
De letters van Shaddai zijn tevens de beginletters van de woorden die de uitdrukking "Shomer Daltot Jisraeel" (Waker van de deuren van Israël) vormen.
Nieuw huis inwijden en heiligen
Als men een nieuw huis betrekt, is het plaatsen van de mezoeza een godsdienstige en feestelijke aangelegenheid. Deze handeling gaat met het uitspreken van de bijbehorende lofzeggingen gepaard. De mezoeza heeft als doel het huis te wijden en te heiligen. Veel Joden hebben de gewoonte de mezoeza bij het binnentreden en verlaten van het huis te kussen. Meestal doet men dit door de hand te kussen en deze op de mezoeza te drukken.
Synagoge heeft geen mezoeza!
Het is opvallend dat de synagoge geen mezoeza bezit. De reden hiervan is dat de synagoge een gewijd Godshuis is en derhalve niet het heilige teken van de mezoeza behoeft.
|
| |
|
13 april om 19:02 |
| |
Rozet IJzerman
Altyd at ik op myn weblog artikeltjes públisear over de Tweede Weareldoarlòch komme der reaksy’s. Ok fandaach en wel over Rozet IJzerman. Un lezer fraagt sich ou òf der foar Rozet earder al nyt un plakette plaatst is op Kleinsaan 18, nou un deel fan ut Frys Skeepfaart Museum. Dat klopt!
Rozet is dus wechfoerd fanou ut Kleinsaan 18 en in dy sin leit de Strúkelstien nyt goëd. Wel is ut su dat de family Leeman an de Suupmerk 15 woande. En bij dy family sat Rozet onderdoken, dat ik begryp goëd dat ut stientsje dêr plaatst is.
Ik hew in o.a. Bezettingstijd in Friesland, fan P. Wijbenga, nòch us ut ferhaal over ut ferraad fan Rozet ( Rosa ) IJzerman lezen. Dit staat over Rozet IJzerman in ut info-bulletin dat bij de Strúkelstienen hoart:
Rozet IJzerman was op 29 juni 1926 in Amsterdam geboren. Aanvankelijk was zij ondergedoken bij de familie Leeman aan de Suupmarkt in Sneek. Op 16 november 1943 werd zij wegens gevaar overgebracht naar de familie Lever aan het Kleinzand. Het meisje is in de nacht van 16 op 17 november 1943 gearresteerd bij de familie Lever. Zij was de enige Joodse onderduikster die tijden de Tweede Wereldoorlog in Sneek is gepakt. Het eveneens bij de familie Lever ondergedoken Joodse meisje Lilian Bromet uit Amsterdam werd niet ontdekt in haar schuilplaats en is later door verzetsmensen in veiligheid gebracht. Rozet werd overgebracht naar het SD-bolwerk in Leeuwarden en daar door de SD'er Fritz Grundmann zo ernstig mishandeld dat ze niet kon zitten of liggen. Op 8 februari 1944 werd zij uit Westerbork naar Auschwitz gebracht. Daar kwam op 30 juni 1944 een eind aan haar leven. Haar ouders en twee andere kinderen uit het gezin IJzerman, die in Amsterdam waren gebleven, overleefden de oorlog.
Bij de inval werd ook Hendrik Lever opgepakt, hij werd naar Dachau gebracht, waar hij op 8 maart 1945 overleed. |
| |
|
12 april om 20:42 |
| |
Thús en op besoek
Regelmatech komme Josse & Maithe eventjes over út Fraans Baskelaan. Hearlek geselskap om bij te ferkearen. Beide skrieve se, hun hele leven lang al. Josse de Haan kreech de Gysbert Japikspries en Maithe har werk wurdde in Baskelaan bekroand. Josse út Peins in ut Frys, Maithe út Hendaye o.a. in ut Baskys. En altyd interesse foar anderen, foar Fryslaan ok. Fanmiddach waren se in Sneek en hew ik hun ut Noorderkerkteater sien laten. Maithe fertelde dat suks in ut Fraans-Spaanse grênsgebied amper òf nyt foarkomt dat un kerk su'n bestemming krijt. Earder op de middach waren Josse & Maithe al in Woudsend weest om dêr de foarmalege Mennistekerk te besien. In dat gebou is nou restaurant ut Ponkje festegd.
Wethouwer Jan Bargboer, gastfrij as hij is, noadegde ut echtpaar futdaleks út syn kamer en de raadsaal te besichtegen. Pure pr foar de stad, dat op hoge pries steld wurdde deur ut tweetal. Su gaan je met je gasten om. Prima!
Over un paar weken lope der minsen in Hendaye met un Sneker paraplú om, dy't ok as parasòl te brúken is!! |
| |
|
11 april om 18:53 |
| |
Noait mear utselde
Na fandaach sal ut Prinses Julianapark noait mear utselde foar mij weze. Elke dach fyts ik foar ut hús del, noait hew ik de geskiedenis weten fan Julianapark 17. Sinds fandaach wel. An ut begin fan de middach het de Dútse beeldende kunstenaar Gunther Demnig op dit plak 4 Strúkelstienen plaatst. Stolpersteine in syn laanstaal. Stienen wêrover je figuurlek strúkele, met je hart met je siel. Hier op dit plak, in ut ferlengde fan myn eigen straat, hewwe Lion van Gelder, Caroline van Gelder-Bilderbeek, Moritz Rotschild en Berta Rothschild hun eigen persoanleke mounument kregen. Ut abstrakte weten over de oarlòchsslachtoffers wurdr deur de Strúkelstienen konkreet foelber maakt. Hier an ut Julianapark sagen Lion, Caroline, Moritz en Berta út ut rút, stapten út de deur fan ut hús fan wêrút se in november 1942 depòrteard wurdden naar Westerbork om ferfolgens fermoard te wurden in un fernietegingskamp.
Fandaach binne met mekaar 17 stienen plaatst sudat ut totale antal nou op 25 Strúkelstienen in Sneek kommen is. Ut was opfallend hoefeul minsen der bij dizze plechtechheid anwezech waren. Nyt allienech ouwere minsen mar ok jongeren. In de Groate Kerkstraat nr. 14 ston un pakesêger fan Jacky de Wilde fol ontroering te sien hoe’t dêr ut stientsje foar Samuel Zwart plaveid wurdde. In 1941 woande Moses Jomtop Jacob de Wilde met syn frou Bertha Valk op dit adres. Hij was slager en oukomstech út un Joadse family dy’t generasy’s in Sneek woanden. Moses de Wilde was un soan fan Barend de Wilde ( 1849 – 1918 ) en Eva Duparc ( 1853 – 1911 ). Moses overleefde de oarlòch, wêrin’t twee sussen, un broer en tien neven en nichten in ferskillende konsentrasykampen om ut leven brocht binne. Dat Samuel Zwart op dit adres woant het, was bij de family onbekend.
Berber nimt un foto fan de Strúkelstien fan Samuel Zwart |
| |
|
11 april om 12:47 |
| |
Richting Bòrdes
Met un swart shagje in de haan geeft Paul Buma syn mening.
Groate onsin fanself om dizze seary blogjes nou inenen fan naam te feranderen. ‘ Kanst ut beter Richting Skavot noëme!’ Nee, su’n opmerking sal oans anfoerder Paul Buma noait make, dy blieft gedreven tòt de laaste snik. Paul is sondermear één fan de sosjaalste speulers út oans team, hij is noait beroerd om ekstra putsjes foar O.N.S. op te knappen. ‘ Paultje ’ is syn troetelnaamke en hij siet der ok wel wat út as un knuffelbearke. Oait was ik tegare met Harrie Wagenaar leider fan ut D-XI-tal wêr’t Paul ok in speulde. Ik herinner mij Paul as un beskeiden, ja súver ferlegen jonkje. Nyt su’n ééntsje met un groate freet. Paul was nyt un útsproken talent as syn latere swager Marco Bolt, mar Paul kon wel foetballe. Inset en insicht het hij nòch altyd. Paul het oait un útstapke naar de Waterpoort Boys maakt, dry jaar speulde hij foar Jan Dommerholt cum suis. Paul is der nyt minder fan wurden. Paul het natuurlek leiderskap. At anderen in oans XI-tal wat sêge, wurdt der amper lústerd. At Paul an ut woard is, dan is ut stil. Paul praat òf Frys òf Snekers, mar altyd dúdelek. Opfallend an Paul syn spel is dat hij de earste tien minúten fan un wedstryd beter nyt anspeult wurde mut. Ut is alle kearen utselde ferhaal, Paul griemt der dan núver in om. Ut is krekt òf is hij dan nòch nyt goëd bij de les. Logys, want de adrenaline stroomt Paultje dan nòch deur de bealech na de peptalk dy’t hij earst houden het.
Glazen spoele, Buma draait de haan der nyt foar teruch, let even op de kleur fan ut bloeske: oeps!
Gaandewech un wedstryd is Paul immer één fan de betere foetballers, dy’t anderen posityf stuurt en coacht. Ut is un wonder dat hij na sufeul maanden anfoerderskap nòch noait één grize haar het. Teminsten we sien ut nyt. Hij sal syn haar tòch nyt ferve? Overal wêr’t Paul is, is ut meiske fan Bolt ok. As un skaduw fòlgt se hem. Nyt hinderlek, nee Sas is der gewoan. Laat Paul simpelwech syn gang gaan, mar relatifeart syn opmerkingen sonder dat Paul der weet fan het. Gistermiddach fertelde Sas mij dat Paul su’n hele week met O.N.S. 5 bezech is, ut is de ultime útlaapklep foar Paul.
Op'e bank sit blonde Sas, ut meiske út de Stasjonstraat en donkere Lia, de speulersfrouwen dy't noait ontbreke.
Hij kan nyt sonder O.N.S. 5. Mar goëd ok, want O.N.S. 5 kan nyt sonder Paul. Nou ja, de earste 10 minúten fan un wedstryd miskyn, mar dêrna is hij de absolúte nummer TIEN wêr’t ut om draait. Al sêge anderen dat ik wear freeslek overdrief. Dat binne dan de lui dy’t hun beursen, onderbroeken en skoenen lêge late, dy’t ferfolgens deur Paul metnommen wurde. Ik fraach mij wel us af wêr’t dat ferantwoardelekheidsgefoël fan Paul futkomt. Sú ut met foetbalopfoeding te maken hewwe?
En de wedstryd gistermiddach? Un 5 – 1 overwinning op de hekkeslúter út Oudega. Paul skoarde. Natuurlek skoarde Paul. Na ouloop fan ut pòtsje hees hij um in kleurech bloeske dat mij súver sear an de ogen deed.
Leiding geve mutte an sukke malloaten, is gyn kattedrek! Peter helpt Stuf in de 11-Stedenbroek, Paul kon ut woard galgen nyt eens! |
| |
|
10 april om 13:28 |
| |
De Friese literatuur op'e kokòsmat
Fanmòrren lach de Friese literatuur wear op'e kokòsmat: de nieuwste papieren útgaven fan de Moanne en Ensfh.
Siet der goëd út diskear. Foar besprekingen fan beide tydskriften ferwiis ik jim graach naar dy andere Sneker Friese literatuurlover, Cor van der Wal, dy't ik gistermiddach anders nyt sien hew bij de Hylkje Goïnga Fertelbus. Dichter Van der Wal sat in Liwwarden. Frijwillech? Ik sal nou naar de Southpark. We speule oans pòtsje teugen Oudega 2 op ut hoofdfeld. Ut mut ok nyt gekker wurde!
 |
| |
|
9 april om 14:32 |
| |
Frijende kikkers en Apotheker bij de Groate Kerk
Fandaach trekt de bus fan It Fryske Boek deur de provinsy om ut ontlezen teugen te gaan en ut plezier fan ut lezen in Friese Boeke te promoaten. Anleiding is de herútgave fan ut boek Frijende kikkerts fan Hylkje Goïnga. Wie bij de bus komt en un kikker metnimt krijt un fergees eksemplaar fan ut tòpboek út de Friese literatuur. In de bus wurdde foarlezen út ut boek. Dòchter Piety was deur de òrganisasy fraagd om un hoofdstukje foar te lezen en su deed ut graach.
Kikkers wurdde inleverd foar ut boek Frijende kikkerts.
Eén fan de opfallendste gasten was sondermear burgemeester Hayo Apotheker, dy’t geboeid sat te lústeren. Nòch opfallender fon ik ut interview dat Tsjisse Hettema fan de òrganisasy met de burgerfader had. In perfekt Frys beantwoardde Apotheker de fragen fan Hettema. Ut was fanmiddach myn earste kennismaking met de opfolger fan Brok. Ut had wel minder kannen! Ut feit dat de burgemeester Tsjisse Hettema froech òf de skriefster self ok nòch langs komme sú is um fergeven. Hylkje self had om dizze onwetendheid smakelek lache kanne met de woarden ‘ nee wol je, sei er dat écht? ’
Piety leest ut ferhaal ' Memmedei ' foar út Frijende kikkerts.
De kampanje Fryslân lêst syn toppers sal tòt 14 febrewary 2011 dure. Op maandachavend 19 april is der in de bibleteek fan Sneek un groate Hylkje Goïnga avend. Over dat programma later nòch mear op dit weblog. De kaartsjes foar dy ongetwifeld bysondere avend binne bij de bibleteek te krijen foar € 3,50 inklúsy in bakje koffy/tee. Sundach is op Omrop Fryslân TV, bij K-Rûte, un repòrtaazje fan de foarleessessy te sien.
Tsjisse Hettema, de busjoffeur fan de Fertelbus, interviewd burgemeester Hayo Apotheker. |
| |
|
8 april om 16:54 |
| |
Taalrykdom
Fanmiddach kreech ik un telefoantsje fan Jan Visser ( 70 ) út Joure. Ik ken Jan nyt en omkeard utselde. Dat overkomt mij wel faker dat 'wild'- freemde minsen mij opbelle, meastal gat ut dan over ut Snekers, over taalkundege kwesty's. Dat was fanmiddach ok ut gefal. Jan wú wete wêr't de útdrukking ' alles wat leit, dat leit bij Sneek ' futkomt. En dan ging ut de Jouster met name om ut woardsje ' leit '. Dat komt fòlgens mij gewoan fan ut werkwoard ' lêge ' : lêge-lei-leid.
Nadat we hier even over an ut praten waren, gaf Jan mij ok nòch un moaie útdrukking kado. " Je hewwe minsen en pòtloaden én...stukjes gum! "
Jan wist mij ok nòch de bijnaam fan myn overleden antroude Jouster oom te melden. ' Omke Jan ', befaamd koperslager fan de Joure wurdde deur idereen in de Flecke Jan Brasso noëmd. Pure taalrykdom!
Trouwens myn skoanmoeke kan der ok wat met. Se mach dan ondertussen 90 jaar weze, an stilsitten en niks doën het se un hekel. " Wolsto my dat silverguod jaan, dan sil ik it eefkes droechskuorje ". Feul moaier woard as poetse! |
| |
|
7 april om 18:29 |
| |
Ut VU-blikje
Elke Griffòrmearde fan boven de fyftech sal um ut VU-blikje met dêrop un oubeelding fan de sjagareinege kòp fan dr. Abraham Kuyper ongetwifeld herinnere. Elke sundachmòrren na de preek tilde myn fader mij op en mocht ik ut dubbeltsje deur ut gleufke doën. Met mekaar spaarden de kleine luyden elk jaar su'n 300.000 gulden foar de fereneging Vrije Universiteit. De fereneging kon met dat geld wat ekstra's doën, un bepaald fak doseare late òf un búten de begroating fallend ondersoek mogelek make. Ik hew gyn flau benul òf de VU nòch altyd fan dy pòtsjes het, de staat sal de úniversiteit sondermear foar de 100% finansiere. Ik hew ut blikje bij oans in de gang hangen. Moai erfstukje. |
| |
|
6 april om 17:23 |
| |
Herman den Blijker in town
Knip ik hew dy! Met myn úterst betroubere Lumix in de búze hew ik un skoop: Herman den Blijker & dhr. Reimers, eks-general manager fan ut bekende fijsterrehotel The Grand op besoek bij Rob Hopster fan Het Rood Hert in Sneek!
Aardech fan myn blogfrynd Wim Walda ( www.grootsneek.nl ) om de komst fan de bekende TV kok en syn maat an te kondegen. Besien ut mar as un practical joke Wim dat ik sukrekt ut earste plaatsje skiete mocht. Gewoan nyt deur de foardeur naar binnen gaan, mar even achterom! Den Blijker & Reimers salle de kommende fijf dagen ut Rood Hert onder ut fergroatglas nimme en un plan fan anpak presenteare. Su doën se dat in alle gefallen op TV.
Patron Rob Hopster sach mij tidens ut fotografeare an òf kwam ik fan un andere planeet. Nee hoor Rob, ik woan gewoan un paar straten ferderop en niks ontgaat mij in de binnenstad!
De hear Reimers met modieus briltsje
Hoe komt dy fotograaf hier?! |
| |
|
5 april om 10:56 |
| |
Ons Ömertje…
Ömer Kaya in de nieuwste Friesland Post
Harrekrasje wat mach ik dêr ferrekte min over: ougeunst! Oulopen woënsdachavend was der in L. ééntsje dy’t ut konstant over ‘ ons Ömertje ’ had. Ik sach ut mins an met de meast doadeleke blik dy’t ik mar in hús hew. Wat nou ‘ Ömertje ’ ?! Ut is gewoan Ömer Kaya, één fan de meast feulbelovende jonge politisy dy’t Fryslaan ryk is. Met syn 25 jaren is hij nòch mar amper drooch achter de oren, mar laat um mar lope. Dat hij met syn titel ‘ Jonge Ambtenaar fan ut jaar ’ un giga hoefeulheid públisiteit kregen het fine andere politisy blykber reden genoech om syn naam te ferkleinen. Sielech. Ik bin benaud dat aansens at de ferkiezingstyd foargoëd lòsbraant der nòch feul mear op de man/frou speult wurde sal. Nergens is de ego-tripperij su groat as in politisy-laan met un hooch ‘ klearen-fan-de keizer-gehalte ’ . Der was ok un deelnimmer an ut GLD (= Groat Liwwarder Diktee ) dy’t ferklaarde met te doën út elektorale overwegings. Hij strúkelde over ut woard elektoraal, kon ut woard amper útspreke…
Nou ja, de measte politisy binne foarbijgangers en su gau’t se fan ut plús binne hore je der amper mear wat fan en binne se nyt mear in tel. Over Ömer sit ik nyt in, over Jan & Andries al like min dy gaan gewoan foar de stad en sien ferder as hun politike neus lang is.
|
| |
|
4 april om 11:28 |
| |
Fraai omslach kerkblad Protestants Sneek
Ut earste nummer fan de 25ste jaargang fan ut kerkblad Protestant Sneek siet der mar kleurech út. Sterkernòch ik fyn ut prachtech. As groat liefhewwer fan ut ( kunst ) werk fan de Hegemer Gerrit Terpstra doët ut mij goëd dat fijf skeepsoubeeldings fan syn haan ut omslach fan ut Kerkblad siere.
“ Het schip is één van de oudste symbolen van de kerk. Het sluit aan bij de vele Bijbelverhalen waarin het water van de grote vloed een rol speelt. In het schip worden wij door het water van nood en dood heen gered ”, skrieft ds. Alex van Ligten. Dat de Sneker preekhear blykber earst even wenne moest an de nieuwe ‘ cover ’ skrieft hij ok earlek: “ Ik bromde bij de eerste aanblik van het nieuwe omslag: ‘ Dat ene bootje lijkt wel een croissant.’ Waarop ik - en dat nog van een niet-theoloog - de reactie kreeg: ‘ Dat kun je dan zien als een luxe-uitvoering van het brood des levens. ’
Dy Sneker protestanten binne nyt foar één gat te fangen, su hewwe altyd en overal wel un ferklaring foar. Ik fon dizze wel aardech en ut omslach mach om mij wel tien jaar met. Fijne Paas ferder. |
| |
|
3 april om 13:05 |
| |
Jeremiëre over ut nyt brúken fan It Frysk
Jeremiëre. Moai woard, mar ik mut niks fan Jeremiearders hewwe! Terwyl de Sneker mokerslach in Liwwarden nòch an ut nadreunen is, bin ik al wear ferder met andere aardege talege dingen. Mar earst nòch even dit.
Prachtech hoe't Anne Feddema syn wonden likt: “ ik bin de Sven Kramer onner de taalbrúkers dus ik wil eerste wurde…”, skrieft dizze sympatike en beflogen kunstenaar op syn weblog. Ik hew werklek un tsûnamy fan gelukwênsen kregen foar myn overwinning. Frits Ferwerda het selfs un haikû foar my skreven:
Van der Veer spelt goëd
Beter dan die Luwadders
Henk is un Sneker
Gelukwênsen kwamen der út Liwwarden ( Melvin van Eldik is un groat ferliezer ) en fan ut Stadhús út de Marktstraat. Cor van der Wal, nou inwoaner fan Sneek sit wat met twee foeten in één broekbokse en kondegt nou nòch us an dat as hij met deen had...Slûge sú ok Cor!
Nieuwe talege dingen dus. Ik krij in de Friesland Post un rúbryk om boeken te bespreken. Utgaven over Fryslaan in ut Hollaans en Frysktalige útjeften. Sumar un poadium om de Friese literatuur en literatuur yn it Frysk te promoaten. De taal fan dy rúbryk sal ut Hollaans weze, op fersoek fan de útgever. ‘ Mis ’, sêge de Frysktalige bruorren & susters! ‘ Do moatst it yn it Frysk dwaan!! ’ Met twee útroeptekens. Su gau as minsen teugen mij beginne dat ik wat mut, wurd ik dwars. Ut sal te maken hewwe met myn Woudpike en Hollandscheveldse genen. Ik mut dus niks, ik sal gewoan reklame foar moaie boeken over Fryslaan en de Fryske literatuur make in ut Hollaans. Dat het helemaal niks met ferraad fan it Frysk te maken, earder liefde foar de Friese taal. Ik hew nyt om’e nocht it Frysk op M.O. nivo stúdeard bij o.a. Trinus Riemersma. Ik hew nyt foar Jan Lul in de redaksy fan un literêr Frysktalech tydskrift seten òf jarenlang Frysktalige stukken in ut Sneeker Nieuwsblad skreven. Mar op un gegeven moment merk ik dat ut promoaten fan Frysktalige boeken nyt persé in ut Frysk hoeft. De measte lui dy’t nyt Frysktalech fan húsút binne wille écht wel an It Frysk, mar se mutte niks fan drammerechheid hewwe. Der binne meardere wegen dy’t naar de Fryske Lettertún leide! At ik teugen Simon van der Let, de útgever fan de FP, sêch ‘ ik wil dy boeken in ut Frys resênseare ’ en Simon syn antwoard is ‘ dan giet it oer ’ is ut foar mij helder. Take it or leave it!
Met jeremiëre over ut nyt brúken fan ut Frys komme je as Frysklover gyn stap ferder! At it net kin sa as it moat, moat it mar sa as it kin!
Ondertussen hange in Sneek en wide omgeving de biljetten met de tekst ‘ Een avond over Hylkje Goïnga en haar roman ‘ Frijende kikkerts ’ op ferskillende plakken foar de rúten. De ‘ Gezellige literaire avond ’ sal op 19 april in de biblioteek onder leiding staan fan Henk van der Veer. Ik kan jim nou al sêge dat ik dat dry-talech doën: Hollaans, Snekers en Frysk. In folstrekt willekeurege folchòrde!
Trouwens Hylkje ging altyd sumar fan It Frysk in ut Hollaans over. Over ut programma fan dy avend leze jim binnenkòrt mear op dit plak. |
| |
|
2 april om 12:02 |
| |
Premiêre Cloaca! in ut Frys
De roaie loper lach gisteravend út foar ut Noorderkerk Teater en na ouloop was der sjampanje foar públyk en speulers fan Teater Snits. En met reden. De ambisieuse Sneker toanielferiening het ut andurft om ut bekende stuk CLOACA! fan Maria Goos in ut Frys te fertalen en te speulen. De produksy is al in ferskillende lannen met groat súkses op’e planken brocht en gisteravend beleefde Sneek e.o. dus de Frystalege premiêre. Om mar futdaleks met de spreekwoardeleke deur in hús te fallen ik hew genoaten fan ut toneelspel fan Theo Jager, Jan Sluyter, Jelke van der Molen, Douwe Hoekstra en Titia Huisman. Dit fijftal behoart tòt de absolúte amateurtoneeltòp fan Fryslaan en late dat ok sien en foële. In dizze wrange komedy siet ut públyk hoe’t de fryndskap fan fier frynden in de midlife eigenlek na al dy jaren nyt feul foarstelt.
Ut komt in ut foartrefleke Frys fan fertaalster Tryntsje van der Zee, dy’t foarech jaar overleed, allemaal heel dichtbij. Der is gyn ferstoppertsje speulen bij! Un hooch ‘één- keer-trek-je-de-conclusie-vriendschap-is-een-illusie ’- gehalte. Bij de één is de aroma fan ut huwelek der foargoëd ou, bij de andere het ut gebrúk fan coke onbarmhartech toeslagen en bij de andere twee loopt de maatskapleke kariêre helemaal op’e non. En dan is der Helena, un glaansròl fan Titia Huisman, dy’t as callgirl un ferbluffende indruk maakt. Allienech ut útspreken fan de tekst in ut Russys, un fertaling fan Natasha Pashkina, is al un prestasy op um self. In ut kale dekôr met allienech un blauwe ( ! ) bank, witte skermen en un breedbeeld TV komt ut rauwe leven tòt leven. Der hangt un freesleke spanning, de dialogen komme keihard an en de non-ferbale ekspressy fersterkt dat onheilspellende gefoël nòch us ekstra. Lappen tekst hewwe de akteurs leare mutten en ut is dan ok nyt su ferwonderlek dat ut su nou en dan even stokt. Ok ut gelúd in ut flakkefloer teater is nyt súblym, mar tòch goëd ferstaanber. Deurdat ut públyk hast op de teaterfloer sit, is der kontakt, is der bining. De emoasy’s spatte súver bij de minsen op. An de manier fan bewegen, ut sitten, de mimyk, kòrtom an de details is de haan fan regisseur Dirk de Vries te merken. Dizze regisseur het alle akteartalent út ut fijftal naar boven haald! De júste persoanen bij de toneelkarakters plaatse is De Vries syn ferdiënste. Met dit stuk, met dizze speulers het Teater Snits ut amateurtoneel in de Súdwesthoek naar un hoger plan brocht. Sjampanje...ehhh... SJAPOO!!
 |
| |
|
1 april om 18:21 |
| |
Ut het noait wat weest…
En ik had su nòch su waarskúwd dêr in Liwwarden. “ At jim mij útnoadege om an dat Groat Liwwarder diktee met te doën, dan wil ik winne ok…! ” Gisteravend was ut dus suf er. Moai op tyd út Sneek futriden en nòch even un bitsje sfear proeve in ut Oranje Bierhús. Dêr sat un stelstje allòchtoanen om de stamtafel dy’t in ut Liwwarders met mekaar praten. Je hore dan dy typise brou-rrrrrrrrr fan dat fòlk. Un bitsje Sneker het dan al eten en dronken tegelyk. Mar je binne op su’n moment gast dat je houwe je in. Dirk Hoekstra, één fan de Cambuur Old Boys sa tok bij dy ploech, hij dronk roaie wyn. Even later stoof de Liwwarder VVD’er Tom van Mourik ok binnen. Hij had de ogen hast op ut foarhoofd. Wat doët su’n man nou in ut roemruchte Liwwarder Oranje Bierhús? Ik hew ut um nyt fraagd, ik hew allienech mar lústerd en mij ok nyt bekend maakt. Je wete mar noait.
Anne Feddema & Melvin van Eldik: Liwwarder mantsjes!
Teugen halfacht bin ik ut hol fan de Leeuw ( arden ) mar binnen gaan. Ut stadhús dus. Se liepen der allemaal in ut wild rond. Melvin van Eldik, de enege echte Liwwarder autòchtoan, Anne Feddema, wie kent um nyt, en Arjen Hut, foarmalech Liwwarder stadsdichter. Hij had syn pet ok wear op. Sanger Ricky, dy fan ut lutten Ede Staal ferske Genot, ston ok in de ontfangsthal. Hij fertelde mij dat y bezech was met un Liwwarder Fòlksliet. Wêrop ik antwoardde “ dat het Piter Wilkens tòch al skreven…! ” Hij begreep ut nyt helemaal.
Ricky de Liwwarder sanger siet ut helemaal sitten, mar toen moest ut diktee nòch beginne...
Later kwamen Anneke Woanskip Douma en Rients Gratama met syn Carla ok nòch. Rients stelde um foar as ‘antroude Húzumer ’. Naast al dizze pommeranten stonnen de Liwwarder gasthearen fan Aed Levwerd, Johan Dalstra en Geart de Vries oans op te wachten. Prima ontfangst met koffy en Sneker Dúmkes! Sympatyk om mij met dit Sneker produkt op dizze manier op te fangen.
Skriever en útgever Willem Wintyers ok un bitsje un freemde eend in de Liwwarder bijt.
Om 20.00 uur presys in optòcht naar de raadsaal foar ut Groate Liwwarder Diktee. Foarou an ut diktee wurdde der un brief fan burgemeester Crone foarlezen. Ferd had ut te druk met andere dingen om dizze belangrike bijéénkomst bij te woanen. Kwesty fan prioriteiten stelle Crone! Arno Brok had hier seker bij weest!
Foto LC-Niels Westra
Na ut útlêgen fan de spelregels ( ‘ skiet nou mar op ’, docht ik ) deur Johan Dalstra, wat un stimulatòr, ging ut dan los. Ik geef jim hierbij ut diktee:
UT WURDT (WUDT) WAT
1. Dit is un kranteberichtsje weard: un Leewarder diktee in 'e (inne) raadsaal fan ut stadhús (stadhuus); meskyn gane raadsleden aanst oek wear in ut Leewarders fragen stellen, òf (of) durve (durre, deure) se selfs (sels) soa (se) nou en dan un woardsje te praten, soa (se) as froeger.
2. Of súden se hur sjeneare en fine se dat ut Leewarders op straat thúshoart?
3. In dat gefal is der (d'r) werk an 'e winkel foar de histoarise fereneging (fereniging) Aed Levwerd; met un kollum in hur blad Leovardia sú oans taaltsje al holpen weze.
4. Wat anders (andes): ut kan frize en ut kan doaie met Cambuur. Salle we ut noch wear us beleve dat se in 'e (inne) eredivisy speule? Leewarden het der (d'r) soa (se) langsemerhand (langsemerhan) wel us ferlet fan, of mutte we earst (east) un nieuw (nij) foetbalstadion hewwe?
5. As ouwe Leewarder wil ut mij (my) oek nyt an dat se ferhuze naar ut westen fan 'e (fanne) stad: de klup hoart in ut oasten thús, daar lêge (legge) syn wurtels (wuttels).
6. Mar myn seun fynt mij (my) un ouweseur - ast foarút (foaruut) wúst in 'e weareld, dan kanst (kenst) nyt op dyn luie kont sitten blive, seit-y, en met un nieuw (nij) groat stadion kanne we oek wear mear meensen (mênsen, mînsen) naar de stad lòkke.
7. We hewwe de moaiste skouburch (skouburg) fan ut land, we hewwe achter de Preensetún (Prînsetún) de groatste jachthaven fan Europa lêgen en ferder kanst (kenst) dy hier skoan fermake.
8. Ast nyt te feul senten útgeve (uutgeve) wúst, kanst (kenst) onder leiding fan un deskundege (deskundige) gids fan ut Histoarys Sentrum Leewarden metdoën an een fan 'e feule stadskuiers. As de senten dy in 'e (inne) búse branne (brande), dan houdt ut kasino 'em anbefoalen.
9. Om kòrt (kòt) te gaan: wij hewwe ut hier noch nyt soa beroerd met mekaar (mekar), ja selfs (sels) goëd.
10. Der (D'r) wurde (wudde) polletyk sware jaren foarspeld; as we belove de lui hier op ut stadhús (stadhuus) nyt te feul an 'e kop te seuren, dan wurdt (wudt) ut meskyn noch (nog) wel us wat, wy sal 't (ut) sêge.
---------------------------------------
N.B.: De basis (foarkeurspelling) is ut woardeboek fan ut Leewarders. Tussen haakjes stane de goëd te rekenen alternativen. Wat Leewarden etc. betreft, rekene we oek goëd: Liwwarden, Lúwarden, Leewadden, Liwwadden, Lúwadden. Mar wel konsekwent weze, en oek nyt in de ene sin un stomme r skrive, en in de folgende sin dubbel-d. Dat geldt oek foar woarden as wurde-wudde, út of uut en foar samentrekkingen fan foarsetsel en lidwoard (inne, oppe, fanne).
Eks-Liwwarder Stadsdichter Hut, mut nòch mar even spellingsoefeningen doën in un Liwwarder Bruggehòkje.
Ab, Jesse & Johan
Tidens ut ounimmen fan ut diktee deur de geboaren en getogen Liwwarders Ad Fahner en Jesse Wassenaar was ut músstil. Wat nou flauwekul-diktee? Bloëdserieus en der plat foar! Tidens ut foarlezen hew ik mij helemaal fan de omgeving ousloaten. Skrieve bliksem en ut liefst sonder al tefeul fouten!
Anneke ' Woanskip ' Douma an ut skrieven.
Ik had nyt eens in de gaten dat se met un kamera fan GPTV en Mercurius TV foar myn neus stonnen. Na ouloop fan ut ditktee mochten we de resultaten fan de andere deelnimmers nakieke. Dêrna ging un deskundege sjúry der nòch wear us deur heen ( òf overheen ? ) om te kontrolearen.
Rients Gratama en syn Carla bloëdserieus bezech met ut Liwwarder Diktee.
Mar dy Liwwarders konnen kontroleare wat se wúden, toen de útslach bekend maakt wurdde en ik as winner út de bus fiel moesten de Galgelappers met de billen bloat. “ Jim hewwe ut nyt in de gaten, mar folgens mij prate se in Liwwarden allemaal Snekers…! ”
Johan Dalstra met foarlezer Jes Wassenaar: prima òrganisasy, wat waar is mut waar bliëve!
Met de felisitasy’s fan wethouwer Isabelle Diks, Liwwarder frynd Anne Feddema en un moaie bokaal reed ik gelukkech naar Sneek. Fandaach staat ut nieuws op de foarpagina fan de LC dat keihard ankomt: Sneker wint Leeuwarder dictee!
Kickuhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh!!!
Anneke Douma mar singe over dat ouwe Woanskip, mar wij in Sneek hewwe de Poiesz-boat en de Silverfloat!! |
| |
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
