| |
 |
26 desember om 17:06 |
| |
Bernard Abma sutelt al 45 jaar met groenten & fruit door de Legeaën
Bernard Abma (1957), geboren en getogen Tersoalster, is een bekende verschijning in de Legeaën, het platteland tussen Sneek en Raerd. Dat kan ook niet anders wanneer je altijd letterlijk op de weg bent. Want Abma is al 45 jaar lang de ‘suteljende grienteboer’ die het fruit en de groenten bij de mensen aan huis brengt in de dorpen van de Legeaën. “En dat doch ik noch hieltyd mei in soad nocht en wille”, vertelt de groenteboer thuis in Tersoal.
Daar zitten we samen met zijn vrouw Lenie aan de keukentafel. “Lenie komt fan oarsprong út it suden fan’t lân, we hawwe mekoar troffen op ‘Terskelling”, vertelt Bernard. Om eraan toe te voegen “Lenie hat al dy jierren myn steun en toeverlaat west.”
Eerst maar even de actualiteit, hoe is het om te ‘suteljen’, het rondbrengen van groente en fruit in coronatijd?
“It is wol oars, wat spannender. Foar de corona-útbraak rűn ik troch oant yn de keamer ta. Dat doch ik no net mear. Ik set it guod no by de doar del. De minsken appe ek mear. Yn maart setten de minsken noch mear de tas bűtendoar, dat koe ik fuort fernimme. Doe wie der wat panyk. It is no oars, mar it went net. Ik tink der echt wol om, mar de minsken moatte ek ôfrekkenje, dan steane je fansels gjin oardel meter fan mekoar ôf. At der ergens corona is, dan bestelle de lju fanachter it rút wei”, weet Abma.
Hoe het begon
“Foar de oarloch hie Durk Dijkstra, in maat fan ús heit, in grientesaak yn Tersoal. Durk Dijkstra siet yn’t ferset. Hij is mei noch fjouwer minsken op 6 april 1945 fussileard yn Gaasterlân. Us heit, Albert Abma, wie yn dy tiid boerearbeider en hij waard nei de oarloch troch de widdo fan Dijkstra frege oft hij de saak oernimme woe. Earst mei hynder en wein, doe kaam de moterbakfyts en letter in autootsje. Yn’t begjin wennen heit en dy noch yn Boazum, mar nei de oername binne se yn Tersoal kaam. Oant 1978 hat heit de grientesaak hân.”
Bernard is de jongste uit het gezin van groenteboer Albert en Geertje Abma, dat al vijf dochters telde toen de Benjamin op 25 juli 1957 werd geboren. Tersoal was toen een dorp met veel middenstanders en wel meer dan 10 ‘lytse komelkers’.
Ook pake Bearn en beppe Tryntsje van Bernard hadden zo’n klein boerderijtje met een hooiberg en 12 koeien. Bernhard herinnert zich nog dat hij als kind met de praam naar ‘it bűtlân’ ging. Rondom Tersoal was het waterland met hier en daar draai- en ophaalbruggetjes. Wat nu een ruilverkavelingsweg is, was toen een vaart. Een oom van Bernard had de Vivo-winkel annex fouragehandel in het dorp. Verder waren er bakkers en groenteboer Jonker ging er nog met de hondenkar op uit.
Meehelpen
Van jongs af aan hielpen Bernard en z’n zusters thuis al mee en gingen ze bijvoorbeeld met kistjes aardbeien bij de deuren langs. ‘Oanpakke’, was daarbij het adagium van de kleine middenstander, al geeft Bernard meteen toe dat hij ‘as lyts jonkje troch de fiif famkes bęst ris ferwend węze sil’. Na de landbouwschool komt Bernard in de zaak bij z’n heit.
“Us heit hat earst mei ús Roely sútele en neidat sij troud wie, die ús heit de sútelerij tegeare mei Jimte in sweager dy’t mei in oare suster, Jannie, troude. Ik gie doe op sneons al mei nei Raerd en Poppenwier om te helpen. Doe’t Jimte en ik de saak yn 1978 fan heit oernamen, holp heit ús wer. Yn Jirnsum hiene we it bęst drok. Ik wit noch goed dat we de doazen mei bananen yn de kabine fan de auto meinamen. Dan moasten we der mei syn trijën ek nochris bij. We ferkochten in soad. We gongen ek mei mekoar nei de feiling, earst yn Snits en letter yn Ljouwert. Heit dy dan de ynkeap. Letter is Jimte nei De Tynje tagongen om dęr te súteljen. Jimte en ik hawwe 32 jier tegearre sútele, mar Jimte helpt jűns noch altyd mei. At ik thús kom rędt hij op, en makket de auto wer klear foar de oare dei. We wurdearje dat oh sa!”
Een band met de klanten
In de 45 jaar dat Bernard nu met groenten en fruit langs de deuren gaat heeft hij een band met z’n klanten opgebouwd. Hij zag de kinderen opgroeien, kon de mensen waar hij elke week kwam uit de pen. Die klanten zitten in Easterwierrum, Reduzum, Boazum, Poppenwier, Spears, Goaďngea, Gau, Offenwier, Reard en Tersoal. Zaterdags kan men nog van acht tot twaalf uur bij Bernard in de zaak terecht. Groenten en fruit komen van een leverancier uit Harlingen en de aardappelen worden door Cnossen uit Sneek geleverd.
“Ik haw in bân mei de minsken krige en it sil my dreech falle om dat oait ris los te litten. Je komme alle wiken by deselde minsken en dat is noait in kâlde bedoening, it is wolris even face to face. Ik wol it net oerdriuwe, mar it is wol myn libben, ik hâld derfan. Minsken dy’t oerdeis oan it wurk binne dogge de tas mei de bestelling oan’e doar hingjen. Dy betelje ien kear yn’e wike of de moanne.
Veranderingen?
“Eins is it suteljen yn ’e rin fan’e jierren gelyk bleaun en hjir en dęr binne der wat eksoatise produkten by kaam. En minsken hawwe hjoed-de-dei gjin winteropslach mear foar de jirpels yn ’e kelder. En wat ik sels as leafst yt mei de krystdagen? Ik mei noch altyd graach stoofparkes. Hearlik!”
Foto Jelly Mellema
|
| |
