| |
 |
24 april om 08:59 |
| |
Kollum Omrop Fryslân
Spoarsoeke
Foarge week donderdachavend liep ik met un groate groep Sneekology-kursisten over ut ouwe Joadse begraafplak fan Sneek. Dizze fierde kursusavend fan de tiende jaargang Sneekology het as onderwerp Sneek en de Tweede Weareldoarlòch en in ut bysònder de Sneker Joaden.
Elk jaar in april/mei besteed ik andacht an dy perioade in oans geskiedenis. Op ut begraafplak lees ik dan twee fersen in ut Snekers foar.
Kiezelstientsjes
as un levend overblyfsel fan geslachten dy’t foargingen
leit op ’e Sytsingawierster terp, moai ferskoalen an de
rane fan ut stadspark, ut Joads Sneker begraafplak
Beth Chajiem - hús fan ut leven - oase fan rust
un intieme kleine tún met de staande serken
dêr’t su nou en dan witte kiezelstientsjes delleid wurde
as teken fan onfergankeleke liefde an geslachten
dy’t foargingen
Ok ut fers ‘Tòt herinnering’ met dêrin de 25 namen fan fermoarde Joadse Snekers lees ik altyd foar op de doade-akker. Su lang’t wij de namen noemen houwe wij de herinnering fan disse Joadse Sneker oarlòchsslachtòffers levend
Elk jaar hoar ik wear foar mij nieuwe dingen út dy donkere perioade. Foarech jaar mocht ik Meta Lever ontmoete. Dòchter út ut fersetsgesin Lever. Bysònder om oarlòchsferhalen út’e earste haan te hoaren.
Earder foarege week mocht ik myn ferhalen fertelle en Sneker fersen foarleze an un groate groep RK frouwen in ut Parochyhús in Sneek. Nòch foardat de avend begonnen was gebeurde der wat bysònders. De foarsitter fan ut Katholiek Vrouwengilde Sneek, Janny Bits-Jongsma, fertelde mij dat se de avend opene sú met ut foarlezen fan twee fersen út ut poëzyalbum fan har moeke.
Fersen dy’t in 1933 skreven waren deur Meta Mendelson en Margot Pino, inderdaad twee Joadse meiskes dy’t tien jaar later in Auschwitz fermoard wurde súden. Meta en Margot waren skoalfryndinnen fan Janny har moeke. Ik wurdde der koud fan toen ik de haanskreven fersen onder ogen kreech.
Ut wurdde de opmaat foar un bysòndere avend, wêrbij’t der een en al andacht was fan de frouwen dy’t ademloas lústerden. Ik hew selden su beflogen fertelle kannen.
Foar mij is geskiedenis as un stiën dy’t in un fijver smiten wurdt, de earste histoarise sirkels lêge ut dichtstbij, in ferhalen, in un poëzy-albumferske.
En ferderop in’e straat lees ik de namen op’e messingplaatsjes fan Lion van Gelder, Carolina van Gelder-Bilderbeek, Moritz Rotschild en Berta Rotschild-Colomb. Joadse spoaren in’e fòrm fan strúkelstienen.
Oarlòch is altyd dichterbij as je denke. Wees waaksem!
|
| |
