| |
 |
19 febrewary om 20:04 |
| |
Jacobus again
Fandaach hew ik de biografy over Jacobus Q. Smink útlezen. Ik hew der lang over deen, nňrmaal sproken met twee gesonde ogen bin ik un rappe en ok nňch us un sekúre lezer. Je mutte skriëve en resęnseare over wat der in un boek staat, ok in un biografy. Nyt over wat der nyt in staat, mar in dit gefal hew ik dubbele gefoëlens. As groate belangstellende foar wat der in’e Frys Literęre Tún ouspeult fňlch ik dy literatuur al fanou de jaren seuventech. Toen ik op’e havo-tňp en pedagogise akademy De Him in Sneek sat wurdde ik onderdompeld in un weareld dy’t mij folslagen onbekend was, de literęre weareld in ut algemeen en de Frysk literęre wrâld in ut bysňnder. Dat kwam onder andere deur de lessen fan Louis Vermast ( Hollaans) en Jan de Jong ( Frys). Ik fond dat prachtech.
Ik herinner mij faach dat Jacobus Smink un klas hoger sat as ik op’e havo en dat der an’e Parallelwech un skoalkrant was met de titel ‘Och’. Fňlgens mij skreef Jacobus dęr ok fersen in, krekt as syn maat Jaep de Jong. Ik bewňnderde al dy dichters. Jaep, Jacobus wurdde onderdompeld in’e selde literęre weareld as ik. Allienech ik had gyn Frystalege achtergroan.
Marian Hulshof skriëft amper over dy perioade, nou ja dat hij krekt as ik en heel feul learlingen ( teugenwoardech ‘stúdenten’ ) mear in’e Witte Kat saten as op skoal. Mar goëd ut is har keuze en Jacobus het der self bij sitten toen Hulshof over syn leven skreef.
Later kom ik Jacobus faker teugen, omdat ik hieltyd mear betrokken raak in ut Frys literęre weareldsje, ik skriëf myn earste ferske foar ut blad Frysk & Frij, ut wurdt op 16 april 1983 públisears. Jacobus komt in 1983 al út met syn earste bundel ‘Apŕrte fersen’, ut ferskynt bij de Koperative Utjouwerij. Over dy útgeverij sú ik later met Doeke Seijens ut júbileumboek skriëve, mar dat tersijde.
Teruch naar Jacobus syn biografy. Dat Smink un aparte skiter was, wist ik wel, mar dat hij su’n tragys ( ňf tňch nyt?) leven had het wist ik dan wear nyt. Ut het tew maken met de sykte fan Jacobus, hij hat un bipolęre stoornis. Wat dat betekent weet ik in elk gefal wel na ut lezen fan dizze biografy: Skitterje en skűlje.
Wat ik dus mis is de literëre kontekst. Hoe ferliepen dy redaksy fergaderings fan earst HJIR en later Ensafh? Hoe gingen syn literęre maten met Jacobus syn stoornis om? Niks lees ik derfan.
De earste kear dat ik Jacobus ontmoet is tidens un 24-uurs-literęre bijeenkomst in Grou. Tegare met un andere Friese poëet raze se na elke foardracht ‘Grut Dichter’. Pieter de Groot is der ok bij en sňrgt derfoar dat beide mannen un bitsje tňt bedaren brocht wurde. Ik fond dat allemaal nňch al hilarys, nyt su moeilek doën! Over datsoarte fan optredens, ut ontbreekt in de biografy.
Tňch hew ik dizze biografy met groate belangstelling lezen, foëlde mij su nou en dan súver un voyeur, mar wat ut meast hangen bliëft is de liefde fan Jacobus syn susters en andere naasten. Altyd wear opnieuw hielpen se Jacobus.
En de poëtise bloemlezing achter in’e bundel is fan groate mearwaarde. Ik bin súver un bitsje fan’e mik na ut lezen fan Jacobus syn levensferhaal. Ondertussen koester ik syn bundels, ik hew se allemaal!
Gelukkech weet ik dat der nňch eentsje is dy’t un selde soart fan ferhouding met Jacobus Q. Smink had: Herman Nijholt. Lees mar us op https://klapwiekproducties.nl/verhalen-van-alledag/dichter-met-een-q-het-midden
|
| |
