| |
 |
10 òktober om 12:52 |
| |
Rients Gratama maakt groate indruk met De Goudfisk
Sien ok op de site www.rientsgratama.nl
“ Je kinne it fertriet noait lâns in liniaal lizze as jo eigen ”, in literêr bonbontsje út ut solo toneelstuk fan Rients Gratama. Ik tekende ut gisteravend op tidens de foarstelling in de good-old Noarder an ut Bòlwerk. Op ut allderlaaste moment naar su’n foarstelling toe gaan, wech fan alle kantinedrukte bij O.N.S. , fan de André Hazessfear naar de stilte fan un foarmalech gòdsgebou. Ut is mij útstekend befallen, want ut was behoarlek indrukwekkend wat de ouwer wurdende Gratama ( 78 ) sien en hore liet.
Un monolooch interieur, un toneelfòrm dy’t alles fan de akteur fraagt, dat is De Goudfisk fan Gratama. Wat speult dizze akteur de ròl fan de naamloas ouwer wurdende man fantastys moai , helemaal fanút syn eigen emoasy’s. Gratama brúkt de eigen ervarings en emoasy’s as basis fan syn spel. De ouwe man fertelt nyt allienech syn eigen levensferhaal, mar ok dat, júst dat fan Houkje, ut dòrpsmeiske wêr’t hij syn levenlang heimlek ferlyfd op weest is. Houkje dy’t har leven lang noait buten de dòrpsgênzen weest het. Nyt iens tien meter.Ut is dan ok un poëtys ja súver dramatise geskiedenis over liefde en lòt, ynkleurd deur un gebeurtenis in de Tweede Weareldoarlòch. Altyd mar wear dy ròtoarlòch dy’t tòt op de dach fan fandaach deurgaat, op ut toneel mar ok in ut echte leven. En dat laat akteur Gratama sien, ok an un generasy dy’t dy oarlòch nyt bewust metmaakt het. Hij is un foaroarlòchs kyn, ik bin fan na de oarlòch.
Tòch kwam ut gisteravend allemaal heel dichtbij, letterlek en figuurlek in dit prachtege festje-búze-teater fan Sneek. Ik hoorde de ouwe man puffen en stinnen bij ut skoënfeteren! De Goudfisk is ok de histoary fan un dòrp, fan de dingen dy’t foarbij gaan. Fan ut plattelaansleven, un Sneker met syn kleinstedelek denken ok nyt freemd. De ouwe man op ut poadium houdt ut klein, houdt ut herkenber. “ In âlde man is mar in neatich ding! ” Ut ferhaal speult um ou in un húskamer dêr’t alles brún is, tòt ut earpelskilbakje en de fluitketel an toe, behalve ut koffykòpke fan Houkje dat wit is. Moai fon ik ut stukje monolooch over leeftyd. Foar jonge minsen gaat de tyd noait rap genoech, ouwere minsen ( mar wat is oud ? ) toffele achter de tyd an. Dat de ouwe man op opfallende rútsje-motyf-pantoffels beweegt krijt in dat licht un demênsy mear. Dizze ròl fan ouwe man is Gratama op ut lief skreven, hoe’t hij beweegt, hoe’t er siet mar ok hoe’t hij der út siet, wat um bezech houdt. “ De minsken tinke dat ik homo bin, mar dat is net sa. Ik bin op in leeftyd dan kinne je út alle kasten komme, mar út de kiste komme je net ! ”
Dat der gisteravend foarnamelek 60-plussers op de hast útferkochte tribúne in de Noarder saten, is blykber ut lòt fan un akteur op leeftyd. “ Myn públyk is dea of komt de hûs net mear út ”, sei Gratama teugen mij tidens de nasit. Ut leek him nyt te frustearen, ut leven gaat deur en sal altyd deurgaan. “Wat moai is dat is moai en komt altyd werom mei lytse fariaasjes…”
Ik hew gisteravend fan dit rike en poëtsie stuk genoaten. Toen ik over ut Bòlwerk naar hús liep, rúgelden de herstbladers fan de bomen en sloegen de klòkken fan de Groate Kerk twaalef kear. De Goudfisk begint ok met ut slaan fan klokken, de tyd staat noait stil.
Fanavend speult Gratama ut stuk in Franeker, op 21 november komt hij tidens un matinee-foarstelling nòch us in Sneek. Un anrader!!
 |
| |
