 |
|
|
|
 |
|
|
|
| |
 |
3 maart om 18:34 |
| |
Gaatske Wiersma-Visser fan de Fûgelpits overleden
Fanddach las ik ut overlijdensbericht fan Gaatske Wiersma-Visser, ut gesicht fan ut fogelopfangsentrum de Fûgelpits. Op 1 òktober 2004 had ik al un interview met Gaatske foar de Friesland Post. Un hele bysòndere frou! Dat interview begin ik, seker nou’t Gaatske de Overtòcht maakt het, nòchal opfallend. Lees mar ris. R.I.P. Gaatske!
Ad Cameron, publicist en natuurillustrator, zei ooit het volgende tegen Gaatske Wiersma-Visser van vogelopvangcentrum de Fûgelpits: “Gaatske, jij hoeft je geen zorgen te maken over een plaatsje in de hemel. Ik ben nog bezig met de poten van mijn hemelstoel, maar jouw bedje is al gespreid. Zoveel goeds heb jij hier op aarde gedaan!”
Gelukkig verkeert Gaatske met haar vogelopvangcentrum nog altijd onder ons. Niet meer in Anjum, waar het centrum jarenlang gevestigd was, maar sinds december 2003 in Moddergat. Voor vogelaars is het vlakke landschap van Noordoost Friesland, nabij de unieke natuurgebieden van de Wadden en het Lauwersmeer, de hemel op aarde. Friesland Post ging op bezoek bij Gaatske Wiersma en de nieuwe Fûgelpits.
Van Anjum naar Moddergat
Hemelsbreed op nog geen 100 meter vanaf de Waddenzee, is de huisvesting van het nieuwe asiel. Een moderne bungalow en twee varkenstallen, aan de Mokkelsbankwei 1, langs de rechte weg tussen Moddergat en Nes, dichtbij de steunzenders van ‘Scheveningen Radio’.
Met vijf hectare grond. Een kustasiel, direct tegen de kust gelegen, mooier kan eigenlijk niet. Toch had beheerster Gaatske Wiersma, vijftig jaar geleden geboren in Westergeest, in de ‘smûke’ Friese Wouden er eerst helemaal geen oren naar om naar deze kale stek te verhuizen.
Beheerster Gaatske Wiersma: “Romtegebrek, in tige besmetlik fûgelfirus, wiene de oarsaak dat wy de Fûgelpits yn Anjum yn 2000 slúte moasten. In trochstart oan de Kwelderwei yn Dokkumer Nije Silen, gie net troch. De rie fan de gemeente Kollumerlân hie nei hiel wat toulûkerij al syn fiat jûn, mar foar nijbou wie 2,5 euro nedich. Foar ús net op te bringen.
Doe like it der op dat wy nei in pleats yn Ingwierrum ta soene. Mar ek dat gie op it alderlêste momint net troch. Dat wie wol sneu, hear. We hiene al by Geart van Tuinen op Omrop Fryslân TV west. Doe hawwe myn man Sape en ik mar wer in rûntsje Noard-East Fryslân dien om te sjen oft der in gaadlik plakje foar de Fûgelpits wie. Sadwaande kamen we ek op dit stee. We rieden it paad op, seagen achterhûs en doe haw ik tsjin Sape sein: ‘Sjuch, dit kinst wol út dyn holle sette, want dû moatst net rekkenje dat Gaats hjir aansens hinne wol. Earlik wier wat is it hjir ferskriklik keal, der stiet wier gjin beamke op it hiele hiem.”
Zus Akke, die ook werkzaam is op de Fûgelpits, is heel positief over ‘Moddergat’, en zij trekt Gaatske over de streep. De koop gaat door. Een klein jaar later is Gaatske al even enthousiast als haar zuster over ‘it nije stee’:
“ We hawwe yn de earste winter dat wy hjir sieten stoarms hân, machtich. Noardwester stoarm! Dan komme dy skûmkoppen oer de dyk, jonge noch oan ta, fantastys. Wy libje hjir midden yn de natuer.”
Vogelwasmachine
In januari 1989 komt een Franse vogelkundige, Jean Pierre Jacques bij de Fûgelpits kijken naar de opvang van olieslachtoffers. Monsieur Jacques, die in Frankrijk een vogelopvangcentrum runt, is dan al bezig met het ontwikkelen van een vogelwasmachine. Op de Fûgelpits wordt aanvankelijk wat lacherig gereageerd op de plannen van de Franse ornitholoog. Gaatske weet het zich nog goed te herinneren: “Doe’t wy yn november 1995 dy masine op de Fûgelpits krige om it aparaat út te probearjen en de bernesykten der út te heljen hawwe earst wol lake! In fûgel, in oaljeslachoffer yn in wasmasine triuwe, dat dogge je dochs net?”
Tien jaar later is de vogelwasmachine, het 75.000 gulden kostende apparaat wordt hoe wrang ook, geschonken door Elf Petroland, niet meer weg te denken uit de Fûgelpits. Gaatske Wiersma:“Eigenlek is de waskmasine mei de reden west dat wy ferhúzje moasten. Troch de komst fan de wasmasine en troch ús jierrenlange ervaring waard it mooglik om 85% fan de oaljeslachtoffers te rêden. Yn wêzen is dy masine mar in hiel ienfâldich apparaat. We dogge de fûgels yn in roestfrij stielen kuorke, dat foar de helte iepen kin. We sette de wjukken fêst, it kopke kin troch in frij gatsje nei bûten ta stekke en sette it gehiel yn de masine. Tsien sproeiers dy’t oan in stange fêst sitte draaie om de stilsteande fûgel hinne. Earsrt mei sjippe, mei Dreft want dat foldocht it bêste en dan neisproeie met wetter. Troch de goeie resultaten mei de fûgelwasmasine ûntstie der romtegebrek yn Anjum.”
Naast de vele olieslachtoffers, die ieder jaar van oktober tot en met april aanspoelen op de stranden, worden er vogels van allerlei pluimage binnengebracht in de Fûgelpits. Van buizerd tot huismus en van flamingo tot kip. In het voorjaar is het in de Fûgelpits vooral druk met jonge vogeltjes waarvan de ouders zijn gedood door het verkeer, katten, vergiftiging of raamslachtoffers. Tijdens ons bezoek aan het centrum voert Gaatske onder het interview een nestje met jonge huiszwaluwen die een tijdelijke schuilplaats in een vogelkooi onder de tafel in de huiskamer gevonden hebben. ’s Zomers helpt de Fûgelpits het waterschap bij de bestrijding van botulisme onder de vogels. De herfst is meestal een rustige periode, er komen dan alleen slachtoffers van verkeer, vergiftiging en vogels die in prikkeldraad zijn gevlogen binnen. De naam van het opvangcentrum werd 25 geleden overigens bedacht door de mem van Gaatske, Fetsje Visser. Gaatske over de naam van het vogelasiel: “De fûgels meitsje, lykas as auto’s by in pitstop ‘rust op de plaats’. Wy sleutelje der eefkes oan en se kinne wer fierder.”
Heit en mem Visser
“Us heit seach op telefyzje dat se yn Denemarken, dêr’t in oaljeramp west wie, de jagers masaal yn de dúnen klear leine om de besmeurde fûgels ôf te sjitten. Alles en dan ek alles wat oanspielde waard fuort deasketten. Us heit waard dêr sa ferskuorrendste lilk fan, dat minsken har der sa maklik fan ôfmakken. It leed dat de fûgels oandien waard, wie leed dat feroarsake wie troch minskehânen. Us heit fûn dat der dus ek minsken wêze moatsten dy’t dat probleem wer oplosten. Foar mij is it opfangen fan fûgels dy’t slachtoffer wurden binne fan oaljerampen dan ek in ropping wurden. Dat helpleaze fan bisten dy’t der wat lizze en dy’t deagean, dat kin ik net oansjen. Even in hân útstekke en sa’n bist kin it wer rêde, dat is myn motivaasje om dit wurk te dwaan.”
Lappe foar de fûgels
In de beginjaren, toen de Fûgelpits nog geen stichting was en alles ‘ út eigen bûze’ betaald moest worden was er ook wel eens familieoverleg. In het jubileumboek ‘Als de ooievaar komt…’, een prachtige jubileumuitgave over ’20 jaar Fûgelpits Anjum’ schrijft Gaatske Wierma hierover.
Ezel in de olie
Een kwarteeuw later weet de Fûgelpits zich gesteund door vele vrijwilligers en 1660 donateurs en verschillende bedrijven. Jaarlijks kost de opvang van vogels ‘ sa’n grouwe ton oan euro’s’, weet Gaatske Wiersma. Daarvoor worden per jaar ‘rûchwei seis- à sânhûndert fûgels opfongen’. In Nederland zijn zo’n 150 vogelopvangcentra, waarvan naast de Fûgelpits, nog vier andere kustasielen. De Fûgelpits is niet alleen in Friesland en Nederland bekend, ook in het buitenland wordt er regelmatig een beroep op de mensen van de Fûgelpits gedaan. Zo is Gaatske al eens drie weken naar Wales geweest om de met olie, uit de tanker de Sea Empress, besmeurde vogels van een wisse dood te redden.
Voorlopig blijft Gaatske thuis in Moddergat, bij haar Fûgelpits. Werk genoeg, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. “Ik krige lêst in telefoantsje út Brazilië. Der siet in ezel ûnder de oalje en se wisten net hoe’t se der mei oan moasten. Belje Gaats mar op, dy’t wit wol in oplossing.”
Friesland Post, 01.10.2004
|
| |
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
